Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Natalja Sinitskaja. Kandurahvahien oigevukset – toven olijat vai kirjoile pannuot
Natalja Sinitskaja
Kandurahvahien oigevukset – toven olijat vai kirjoile pannuot
Livvi
New written Livvic
Petroskois 23.-24.oraskuudu
piettih kanzoinväline seminuaru “Ven’an kanduvähembistörahvahii koskijat zakonat ”.
Suureh pidoh oli kučuttu korgiedu virgumiesty , tundiettuu kanduvähmebistölöin oigevuksien spetsialistua da yhteiskunnallizih liittoloih kuulujua rahvastu .
Seminuaran enzimäine ruadopäivy piettih Karjalan Kanzallizes muzeis .Tervehtyssanat seminuaralazile sanoi Daniel’ Martsen’uk , Ven’an Ulgoazieloin ministerstvan Petroskoin ezitystön väliaigaine piälikkö .Häi pidi varmuttu , ku valdivo kannattau kanduvähembistörahvahii , ku hyö rauhas voidas eliä omil mualoil da säilyttiä perindöllizii eländytaboi ….
Suures istundos paginua pidämäs oldih meigäläzetgi aktivistat .“Vepsänkul’tursebran ” piälikkö Zinaida Strogal’ščikova saneli sih nähte , kui karjalazet , vepsäläzet da inkerinsuomelazet perustettih omat järjestöt , ottavuttih kielien kehittämizeh .
– Myö äijän saimmo ruadua kahteskymmenes vuvves .
Myö kehoitimmo vuvvennu 1993 Ven’an Korgevin nevvostole hyväksyttäväkse azetus “Ven’an suomelazien reabilitatsieh nähte ”, musteli Zinaida Strogal’ščikova .
Šeikkuperäzesti Strogal’ščikova saneli vepsäläzien oigevuksis , kudamii heil kanduvähembistönny olles on enämbi karjalazih verraten .
Aisa Mukabenova , Ven’an ulgoazieloin ministerstvan gumanitaarizen yhteisruavon da ristikanzan oigevuksien departuamentan piälimäine nevvoi sellitti Kandurahvahien oigevuksien deklaratsien erähii kohtii .
– Deklaratsien normii käyttäjes kandurahvas voijah yhtyö tärgevien kyzymyksien sellittämizeh , sanommo , kui käyttiä heijän mualoil olijoi luonnon rikkahuksii , kui pidiä mualoi .
Moskovalazen inehmizen sanoin mugah kanduvähembistölöin puolistamine on varattavu ruado :
– Vuvvennu 2014 kogo muailmas oli tapettu 130 kanduvähembistölöin oigevuksii puolistajua , vuvvennu 2015 – 185 hengie , mennyt vuon – 280.
Aisa Mukabenova kuuluugi OON :an kandurahvahien Alallizeh fourumah .Hänen sanoin mugah kanzoinvälizet järjestöt alalleh pietäh silmäl kandurahvahien opastustu da tervehytty .Mukabenovan mugah pidäy kiinnittiä huomivuo kandurahvahien da niilöin mualoil ruadajien firmoin yhtevyksih .
Seminuaras paginua pidämäs oligi meigäläine OON :ah kuului Aleksei Tsikarev .Mies on ainavo Ven’an kanzalaine OON :an Ekspertumehanizmu-joukon viijes henges .Paiči händy sih kuuluu yksin hengin Kongos , Kanuadas , Filippinois da Braziiliespäi .OON :an Ekspertumehanizmu pidäy erilazii kandurahvahien oigevuksii koskijoi tutkimuksii .
– Jälgiaigua oli pietty seiččei semmostu tutkimustu , net koskiettih kandurahvahien opastustu , kieldy , tervehytty , rahvahii koskijoin tärgielöin kyzymyksien sellittämizeh yhtyndiä da muga ielleh , saneli Tsikarev .
Aleksei Tsikarev ilmoitti , ku vuozi 2019 rodieu Kandurahvahien kielien kanzoinväline vuozi .
– Uskozimmo , ku meijän puolengi rahvas yhtytäh täs suureh pidoh da paiči tavallizii fesitvualiloi da toizenmoizii pidoloi myö suammo luadie midägi konkreettistu ruaduo kanzallizen poliitiekan da kielitilandehen parandamizekse , pidi varmuttu Tsikarev .
Moskovalaine juristu Vladimir Kr’ažkov , kudai on Ekonoumien korgevin škola -yliopiston professorannu algoi oman paginan täh luaduh :
– Jälgiaigua minä harvah yhtyn paginah kandurahvahien oigevuksih nähte , ku jälles 2001 vuottu täl alal meijän muas nimidä ei tapahtu , eigo hyväksytä nimittustu kandurahvahien oigevuksii koskijua uuttu zakonua .
Kr’ažkovan sanoin mugah , kanzoinvälizet da Ven’an zakonat nikui ei sovita yhteh .Hos erähis kohtis meijän muan zakonat ollahgi ielpäi :
– Jakuuties , Hanti-Mansiiskan alovehel muankäyttözakonat ollah ylen hyvät kandurahvahih niškoi da ollah äijiä parembat migu toizis mualois , ylbeili Kr’ažkov .
Hos on tostugi ezimerkii .Moskovalazen juristan sanoin mugah Ven’al jo äijän vuottu paistah uuttu zakonua paimendolaisrahvahis .
– Sit zakonas enimät paginat ollah ymbäri kul’tuuristu da sotsiallistu kannatustu .
Ga rahvas vuotettas tostu : ku zakonah olis kirjutettu , kuduat paimenmuat ollah heijän , mittustu poliittistu oigevustu heil on , sellittäy Kr’ažkov .
Ongi tottu hirviedy ezimerkii , kui rikotah kandurahvahien oigevuksii .Vladimir Kr’ažkovan sanoin mugah setämä vuozi tagaperin Taimiral tyrmäh istutettih mies , kudai “rikoi zakonan ”.Sigäläzil kandurahvahil on oigevus kvoutan mugah ambuo kaheksa pedrua .Mies ambui omat kaheksa pedrua da voimattomas sizäres tuači – kaheksa .Sen periä häi joudui tyrmäh .
– Minun mugah , ga se on hirvei da tolkutoi dielo .
On rikottu kai zakonat , meijän muan piälimäinegi zakonu – Konstitutsii , paheksiu Kr’ažkov .
Seminuaran tossu piän , Šoltjärven kyläs šeikkuperäzesti paistih sih nähte , mittumis kosketuksis ollah vepsäläzet da heijän mualoil kivie kaivajat firmat .
Kandurahvahien oigevukset – toven olijat vai kirjoile pannuot
Livvi
New written Livvic
–
–
–