Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Kunnivoh kullaki
Kunnivoh kullaki
Karelian Proper
New written karelian
Šitä
vet kun ennein muinoin oli rahvahalla hoš mimmoista vaššušta šiinä elokšen retuuttamisešša .Šinä kešänä ei viršulampilaiset šuatu millänä kontuo – kun koko keitosen kešän oli šatan , jotta nurmet kuplettih .A šiitä äkkie lykäšti : tultih šemmoset heinäpouvat , jotta kun huomenekšella niitit , niin illalla šait jo heinät latoh mättyä .
No tiettävyähän še , šilloin ne Viršulammin ukot yritettih panna paraštah .Yötä päivyä oltih mänöššä .Ičeki vet tiijättä , jotta ei ne heinämuat šillä perukalla hiäppösie oltu .Heinätylvö šielä , toini tiälä järven rannoilla ta šuolahukoissa .A nyt kun tultih antavat šiät , oli toivuo šuaha kantturoilla talven kontu .
Niin šiitä muutomana piänä tuuvvah pogossalta päin šanua , jotta nousijalla netälillä šuovattana tahi pyhänäpiänä pitäis muka Viršulammilla tulla papin .Vain eikö hiän liene vieläki šuurempi hospota ollun .No niitä jumalanšanahisie kuitenki .Stanovoi oli työntäh šemmoista viestie , jotta još vain ei kaikki rahvaš ole kovolla , kun bat’uška tulou , niin muistakkah .
Panihan še tuommoni šanoma monen Viršulammin ukon muistelomah muutaki kuin jumalua ta pappie , vain minpä kekšit .Šuovattua vašše yöllä piti kaikkien rahvahan šoutua kotikyläh .Monilta jäi luuvvot levälläh .A vielä kun pahan nenällä nousi šemmoni tuuli , jotta kivet oli rannoilta viijä .
No šuovattana šiitä miehet vuotetah , jorvisteliuvutah pätöni päivä .Kävellä svölkytetäh kylyä myöten niin kuin laiskumukšet .A šen vet uškou , jotta liikahteli šiinä emäšotka , kun vielä päivä rehotti paistua , jotta očča oli haleta .Akat ollah niin šiännykšissäh , jotta tuškin šyyvvä annetah .Ta ei šiinä i ruokalyštie ole , kun tämmöseh arestih jouvuttih .Ukkoparoilla šiämykšet kihajau kuin terva kiehuos’s’ah .Jo alkau päivä olla šielä korennon korkevuolla .Tulla köpittäy šiih toisien luokše Hilipän Jouhko , ukko harmuašša kuin kokko , eikö hiän liene jo toisella šualla ollun , ta alkau paissa :
– Mie ainaki lähen luon hoti nuo verkonreššut tuoh lahenšuulla .Kuitenki mäni kullankarvani päivä šitä “šen voiman lihua ” vuottuas’s’a .Vain enšin pitäy käyvä vielä hevoista kaččomašša .Vein heposeni tuonne kalmismuan tuakše , vanhan kyvön ylimmän šaran piäh .Onnakko panin vuakien liijan läššä vešakkuo .Kun ei ois vain šekon .
Läksi .A toiset ukot aprikoijah , jotta naverno še Jouhko niin vain kekši heposen kačonnan .Ei ruohtin lähtie järvellä .Ta i toiset ei ni minne hirvetä lähtie , ei ni mih kopeutuo .Vet šen stanovoin mavon jokahini tietäy .
No ei šanuo aikua , kun šelkäaijan veräjiltä päin kuuluu Jouhko huhuonta :
– Ho-hooi , rahvaš !Olkua valmehena !Nyt tätä herrua tiältä jo piru lennättäy !
“A-voi-voi šitä Johkuo !
Jo vet šillä on ne šananpolvekkehet ”, akat hätyälläh .
A Jouhko še kun kerkisi tieltä , kun šelkäheponi hurahti šivučči , jotta ei kun hiekkapatit kapeista taivahalla lenteli .Šen hiän vain kerkisi erottua , jotta ajajalla oli risti kainalošša ta ihan šamannäköni laukkipiä liinakko kuin hänenki heponi .
– Tappau piru luontokappalehen tuommoista vientie !
Ne on nuo herrat niin kun huimat , ei piruloilla pitäis elukkua antua .A vielä vet rissin kera kulkou .
Šemmoista mätešyä piti Jouhko ičekšeh vielä kotvan aikua köpittyässäh ielläh .“Viekäh kolmekokkani kačottavah ta molittavah .
En kyllä myöššy , pankah hoš počkah .”
A heponi hönkäsi häntä torvena kyläh .Juštih kun še šuimaštautu mečikön šiämeštä kyläaukiella , šieltä kuulu hirvie karjahuš .Akat šiih i lyyčähettih : “Ka šyöpihän tuo šuolineh !Taivahaini spuassu šyöttäjä , elä heitä kiäštäš ”.
Rahvaš šuinpäin tiepuolih lakittomin päin kumartelomah ta šilmieh ristimäh : vet risti nähäh kainalošša .Vain ei vaššannun šuuri herra poklonoih : heponi lenti kuin liekki ielläh , šuorah Jouhkon talon luo ta emäten avonaisešta , matalaisešta tanhuon ovešta šiämeh .
Rahvaš ällissykšissäh kačellah toisieh šilmih : mi velli šemmoni kiireh oli Jouhkolla .Vain joko šillä lienöy keritty kielie kannella , še Jouhko kun on ilmasen ikäh ollun šemmoni irvileuka , hoš onki vanha ta viisaš .Onnakko Jouhko raiska joutuu enšimmäisenä käpälälautah pakinoistah .
No tullou mi tulou , ukot tuumaijah .Totta še pitäy lähtie hoš mitein poklona luatie .Min šiitä i luatinou .Ta niin šiitä aletah hiivuo Jouhkolua kohti .Rohkiemmat ieššä , hätähisimmät ta riähkähisimmät jäleššä .Akat niise hivuttauvutah šinne päin .
Lappautuu rahvaš šinne tanhuon perän kautti , jottei pirtin ikkunoista šuorah näkyis .Kačotah , ka mi mušta venynöy tanhuon oven ieššä .Ta i risti on .Kurkissellah ulonkantielta :
– Onnakko hiän …on ovenkamah… , yksi šuhahtau olkapiän piäličči .
Tuaš rohkiemmat hiivotah ašel-aškelelta lähemmäkši .No ei kutvaha , ei tärähä .
– A-voi-voi-voi !
Ka mi ilmani čuuto tämä on …Karvani …
– Ka šekö piessa šen kontiekši muutti !
No , kačo hoš kuin , ka ei tämä ole pappi , a ihan ilmi iletty kontie .Ta piä ihan mäšänä .Ovenkamah jyšähtän .A heponi korškuu tanhuošša , ihan on šeinillä hyppie .
Šiih ällistelyh juošša huahitti Jouhko , ei tiijä tulta pelloššah , alkau päivitellä häjissäh :
– Nyt miula polosella on hyvin käynyn .Liinakko on ollun ta männyn .Nävin ihan šelvät kontien jälet mistä še oli hypännyn heposen piällä .Ta i mitein Liinu raiska oli telpettän …A muista jälkilöistä ei šuanun šelvyä .
No šiitä niätšen aletah rahvaš älytä .Kun kontie on hypännyn niskah , on Jouhkon heponi ryvältän laukan kotihis .Šekä heponi , jotta kontien ruato vet ollah täššä .A risti ?
Šiitä käyväh oikein vašiten kaččomašša ta šyynyämäššä jälet ihan liekapaikalta šuahen .Kun heponi laukkasi kalmismuan läpi , totta še kontiella oli jo kyytie kyllitellen , kun še alko hamuta käpälilläh tiepuolih , jotta piäššä pois .A še risti oli ollun ihan tienviereššä .Kontie kun yritti tarttuo ristih , še ei ni keštän kun oli juurešta lahon ta i jäi kainaloh .
Mitäpä nämä Viršulammin ukot muuta älysi , kun kontie nylettih , lihat juattih ta lopukši piäštih šemmoseh yhtehiseh tuumah , jotta riittäy näijen pappien vaštahottuo ta i kumarteluo .Työntäkkäh toisella kertua šemmoni , mi ei kontiekši muutu .Yksi on otettu vaštah ta še i piisakkah .
Šinä šamasena iltana rahvaš šoleutu šoutamah heinämaillah , jotta yön aikana piäššä perillä ta huomeneškaštiella keritä niittämäh .
Kun šiitä pyhänäpiänä tuli Viršulammilla še toini pappi , še oikie , ei kyläštä löyvetty muita kun šikeitä ta i ne juoštih pakoh , jotta pal’l’ahat perävieret vain paisto .Niitä šai pappi kačella ta niitä – šikeitä meinuan – Viršulammilla oli eikä oleškellun .
Hilipän Jouhko še kyllä oli koissah , hiän niätšen jäi puoškaroimah hevoistah , vain ei hiän niin statui ollun , jotta ois männyn niijen herrojen pakinoilla .Kaččeli tallin ylisiltä peitoštah , kun pappi ta tijakka tormualiuvuttih tyhjih taloih ta šikeitä muaniteltih .Hiän še šiitä jäleštä tätä starinoiččiki ta nakrua käkätti .Vielä vet ukon hapatuš höisteli , jotta hänellä oli muka meininki lähtie myöškentelömäh tällä toisella papilla šitä eklisen papin nahkua .
Kunnivoh kullaki
Karelian Proper
New written karelian
–
–
–
–