Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Nikolai Zaitsev. Voinan lapsi. 1
Nikolai Zaitsev
Voinan lapsi. 1
Livvi
New written Livvic
Alavozen piäle
laskih sulakuun kylmy vihmu .Oli tulemas kevät 1945.Semoi tuli pertispäi pordahile da rubei rygimäh .Voimattomannu häi painui pordahien ardozele .Muamah kiirehti peräh .
– Semoi-rukku , mene pertih , pordahil on ylen märgy ilmu .
Älä ärzytä omii kouhkoloi .
Muamah tahtoi avvuttua händy .
– Minä iče .
Mene ielpäi , tulen sinun jälles .
Azettujen jogahizen kynnyksen edeh Semoi rygi da hengästelih .Jälgimäi häi piäzi omah gorniččah da istuihes levättäväle stuulale magavussijan rinnale .Siirdeli silmil seinii myöte da oli sen verran hyväs mieles , ku nygöi istuu omas kois .Häi vuotti Voitonpäivän pruazniekkua .
– Ongo tämä rygimine eloksekse minule tulluh ?
Hätkekse joudui minule tämä hädä , duumaičči Semoi .Voitonpäivän pruazniekkassah pidäy hot’ kui eliä .
Kai eloksen hyvyöt , midä Gappojevan pereh oli ehtinyh suaha enne voinua , oli otettu okupatsien aigah sygyzyl vuvvennu 1941.Oli otettu viiziseinäine kodi , kylvömua , kazvimua dai Semoin armas piha , kus seizottih nemsoin vojennoit mašinat .Enne voinua perehen lapsi Semoi eli huolettomuttu ellendämätä omua ozavua lapsen elostu .Nygöi hänel pidi istuo levättäväl stuulal omil pordahil voimattomannu , tiedämätä konzu paranou .Pordahilpäi häi kaččeli hierun elostu da kuundeli erähien susiedoin huolekkahii paginoi .
Vuvven 1944 keviäl Semoi ei vie tundenuh nellitostuvuodizennu omua hädiä , hot’ häi ryvähtelih da oletteli žuarus .Muamah hoidi da syötti händy paraten palazen , midä parembua sai okupatsien aigah .Parandustu ei nägynyh .Pidi vältämätä kuččuo siirdoluagerin douhturi .Häi oli ven’alaine .
Dohturi tuli pertih , tervehti da painui läžijän piäle .
– Kui voit , voinanlapsi ?
Midä , oletgo moine voimatoi ?
Semoin iäni oli kähei .Häi ei voinnuh andua ellendettäviä vastavustu .
Douhturi kiändeli Semoidu , kuundeli ryndähän da sellän .
– Viga – kylmändy , sanoi Vasilii Matvejevič .
– Onnuako kouhkoitaudi on .
Järgieh pidäy juvva sv’oklan da mustan rötkän mehuu , midä minä voin nevvuo täkse päiväkse .Pyzy hengis , kuni omat tullah .Tänäpäi bol’niččah sinuu karjalastu ei oteta .Hot’ suomelazil on käytös pinitsillin , ga se ei jovva karjalazele heimovellele .Kaikkie tädä tapahtui okupatsien aigah .Vähätöigo luageris taudiloih kuoli naizii da lapsii , sen vai minä tiijän , sanoi Vasilii Matvejevič .
Muamah sellitti douhturile , ku Semoidu oli nakažittu kevättalvel školan naisopastajan riidazes toras kolmekse suutkii pimieh kylmäh butkah , syömizenny vilu jauholiemi da palaine kuivua leibiä .Gor’aššu kylmi sie syväinjuurii myöte .Sit kai tämä lähti .
– Muitegi häi oli hendoine jälles Vahnan Sentran luagerii , tiijättöhäi Vasilii Matvejevič .
Muamah eisti Šemoin magavussijan ležankan edeh , lämmäh kohtah , iče kyhäi sijan ikkunan viereh , gu nukahtuakseh yökodvazekse , häi tiezi , ku muata putilleh häi ei ni voi .Yön aigah pidäy nouzetella veziluzikkua andamah da pielustu kohendamah .Erähiči vetty taričči buabo .
Pahamieli tuli Semoile , gu hieru sai tiediä , ku nuores Gappojevan Semois on kouhkoitaudi .Sen tiedäjes Semoi pahas igäväs da vihas viruttih läžijänsijale sit valgamukses , ku pidäy ainos viruo alasijas .
Lähtijes Vasilii Matvejevič sanoi :
– Vältämätä andakkua Semoile sylgiastii vienke .Anna sylgöy veziastieh .Ei pie sylgie bokkah kunne puuttuu .Ellendättö – kouhkoitaudi .
Semoi tahtoi eliä kui hänen dovarišat , ga nygöi hänel pidi eliä kuolendanvuottamiselostu .Dovarišoinke paginoin sijas hänel oldih omat kargiet mielet , kuduat painettih hänen syväindy , kuduat oldih jygiet hänen tavvile .
– Älä pie pahoi mielii piäs , net ollah jygiet hiäle .
Kačon , sinun tazavon viha vai kazvau sih opastajah nähte , sanoi muamah .
– Unohta neče tazavon mieli kogonah iäres .
Opi moliekseh Spuasale .Pyrgei rauhuoh da puhtista hengi , štobi se pädis Spuassu Syöttäjäle , gu piäzet vie jalloilleh .
– Midäbo voin luadie , mama ?
En ole vallalline heittämäh niidy mielii ičessäh .Opastai sytytti minuh vihan , häi kiroi minuu pahapäiväzekse .Mieli on ainos palavannu .Kuva tungehes toizen kuvan peräh .Mikse häi löi minuu kepil piäh ?Kirottu , se opastai !
– Älä kiruo sidä pettynytty naistu , gu häi on karjalaine , älä , hot’ olet vihas , älä hädäitä iččiedäs .
– Karjalaine , karjalaine ...
Ga vihuau se omii karjalazii .
Semoi borčuičči kouhkoitaudii vastah – joi sv’oklan da mustan rötkän mehuu , midä oli nevvonuh luagerin douhturi .
Siä oli lämmin .Semoi istui pordahil nojastuulal .
Lähäzel pellon piendarel lapset kižattih laptuh .Siepäi kuului heijän vessel kimakko iäni .Ei ammui olluh se iloine aigu , konzu häi sežo oli lyönnyh miäččyy .Nygöi häi voimatoi ei tahtonuh nähtä lapsien iluo , salbai pihaveriän , meni huonukseh kestämätä kuulta vesselii lapsien iänii da viruttih sijale .
Virujen alasijas Semoin mieles ainos pyöri arbaitus : "Mil hyvityksel erähät nuat dovarišat ollah livahtannuot siiriči hiäs , ku hyö jälles okupatsiedu eletäh tervehet ?Ongo Jumal heidy kaččonuh da vardoinnuh , gu hyö nygöi eletäh tervehty elostu .Kuibo kaikenvallalline Spuassu Syöttäi on unohtannuh minun oigien hengen , gu ähkättih kylmäh butkah kolmekse suutkii .Vai olengo minä olluh mil vellas heimovellilöile , gu tälleh tyngäkse oli niistetty minun igiä ?"
– Luve malittuu da sano Jumalale passibot , gu vuvvennu 1944 keviäl nenga hoival sinä piä zit riidazes potruatas , eiga sinuu voidanus vediä Suomeh tyrmäh libo ambuo heinysaruan tagan , kui erähii komsomolan brihaččuloi ammuttih .
Heidy vet’ arbailtih yhtevyös partizuanoinke .Et sinä , Semoi , yksinäine ole , sanoi Kirilän Volod’a , tulluh tiijustamah Semoi-dovariššua .Voinal ollah omat ruavot .
– Ga , sinä Vod’d’i , mittuokse hoivakse kačot minule , ku täs eläjes kuivat da kellastut jo enämbän vuottu da suus äimel kuaru .
Duumaičetgo sen hoivakse , gu pienet ilgiet basillat purtah da jystetäh rindua da päivy päiväl lähenet igästy pimiedy muailmua .Kačotgo sinä sen minule hoivakse ?Voibigo tädä elostu sanuo hoivakse ?Ga täs hoivas , onnuako , ei pie nimidä hyviä vuottua .Näitgös , mittuine minä nygöi olen .Kaččozin , midä sinä sanozit minun tilas olles , sanoi vihazel iänel Semoi .– Sinä olet terveh , elät oman eloksen , midäbo sinul vie pidäy .
Voinan lapsi. 1
Livvi
New written Livvic
–