Texts
Return to review | Return to list
“Periodikas” läksi uz’ openduzkirj vepsän kelel
history
August 21, 2024 in 12:14 Нина Шибанова
- created the text
- created the text: Täl vodel “Vepsän kul’tursebr” ühtes vepsän kelen opendajidenke pästiba eloho “Sanu, luge, kirjuta!” -abuopenduzkirjan vepsän kelen openda mižen täht. Kirjan tegijad oma kalagelaižed vepsän kelen opedajad Maria da Ol’ga Mironovad. Uz’ abuopenduzkirj om tehtud “Vepsän kul’tursebran” projektan aigan Karjalan pämehen grantoiden fondan rahatugel. Kirjan toimitajad oma Nina Zaiceva da Irina Sotnikova, kuvad pirdi Darja Hil’. Kirj om paindud “Periodika”-painištos. Se om oigetud lapsile da aigvoččile, ked tahtoiba opeta vepsän kel’t ani augotišespäi. Kirj om ližamaterial vepsläižen onlain-trenažoran täht (https://vk.com/sanulugekirjuta). KIRJAN IDEI Uden abuopenduzkirjan avtorad oma vepsän kelen opendajad Änižröunan Kalag-posadaspäi Ol’ga da Maria Mironovad. Ol’ga Jevgenjevna enamba 30 vot radoi Kalagen školas, kus vedi vepsän da anglian kelen urokad. Ol’ga Mironova sanub: “Urokoiden täht pidi tehta kaiken ičeleze. Siš minei lujas abuti anglian kelen metodik. Neniš voziš kerazihe lujas äi materialad. Konz läksin pensijale, zavodin vedäda vepsän kelen kursad “Värtin”-etnokeskuses. Kursnikoiden keskes oma ristitud, kudambad ei tekoi vepsän kel’t, no heile om offot opeta sidä. Om mugoižid-ki, kudambad eläba kaiken igän posadas, heil om vepsläižid jurid, hö el’gendaba kaiken, no ei voigoi pagišta. Minä opendan heid lugemaha da kirjutamha vepsän kelel”. KIRJAN SÜDÄIMIŠT Ol’ga Jevgenjevnan Mariatütär om opendanu lapsid vepsän kel’he Kalagen školas jo äi vozid, i hänel mugažo om keratud äi tegendoid vepsän kelen urokoiden täht. Sikš idei kerata kaik materialad ühthe da tehta abuopenduzkirj openikoile i ristituile, kudambad tahtoiba opeta vepsän kel’t, tuli heiden pähä jo amu. Maria Mironova sanub: “Neche abukirjaha mülüba grammatik, tegendad, tekstad da sanaristikod. Temoiden keskes oma “Mez’”, “Kanz”, “Škol”, “Voz’aigad”, “Živatad”, “Londuz” da toižed. Kirjan lopus oma tekstad Kalagen polhe: posadan istorijas, kiven samižes, Kalagen tetabiš ristituiš, a mugažo praznikoiš, miččed mäneba posadas. Kirj om lujas čoma da mujukaz. Kuvad tegi pirdai Darja Hil’. Sur’ spasib hänele da kaikile ristituile, ked ühtniba kirjan tegemižehe. Tahtoižim spasiboita Nina Zaicevad, Irina Sotnikovad da Jelena Nikitinad. Sanum sur’ spasib “Vepsän kul’tursebrale”, miše nece kirj läksi eloho.” Kut sanuba avtorad, hö tegiba abuopenduzkirjan vepsän kirjkelel – muga enamba ristituid voiži tundištadas vepsän kelenke. No miše kaita erasid pohjoižvepsän paginan čomid sanoid, hö keraziba niid da paniba neche kirjaha. Ol’ga Mironova: “Meiden pagin voziden sirttes kadob. Lujas vähän jäi vanhoid ristituid, ked völ pagižeba meiden paginal, mitte pidab kutse kaita. Mö iče olem posadlaižed, olem sid’ rodnus, eläm, lapsed oma jädud tänna elämaha. I nece kirj mö pätim tehta posadlaižen elon polhe, miše rahvaz muštaiži da tedaiži posadlašt elod”. Abukirj linneb hüvän abunikan školan openikoiden täht, sikš ku necil aigal lapsile om lujas jüged opeta vepsän kel’t, hö ei kulgoi sidä ni kodiš, ni posadas, a opendaba vaiše urokoil, i vanhembad ei voigoi nikut abutada. Sikš Kalag’-posadas Ol’ga Mironova nügüd’ opendab vanhoid ristituid vepsän kel’he i meletab, miše nece kirj linneb hüvän lahjan heidenki täht. KIRJAN NIMI Konz otad necen kirjan kädehe, ka ezmäi kaiked kingitad homaičust kirjan korehe. Se om lujas čoma, pehmed, vauvaz čomiden kirjaimidenke, tüniden mujuidenke da laskviden živatoidenke, miččed kacuba sinuhu da kuti kucuba sindai pigemba avaidamha kirjan da süvenemha vepsän kelen opendamižehe. Abuopenduzkirjan nimi om “Sanu, luge, kirjuta!”, mugoine-žo kut vepsänkeližel onlain-trenažoral, miččen täl vodel “Vepsän kul’tursebr” tegeb kaikiden ristituiden täht, ked tahtoiba iče opetas pagižmaha, lugemaha da kirjutamha vepsäks. KIRJAN ERIGOIČUZ Kirj om jagetud mugoižihe temoihe, miččed oma aktualižed kaikuččen päivän. Kirjan toimitai Irina Sotnikova sanub: “Tuli lujas melentartuine, mujukaz, nügüd’aigaline abukirj vepsän kelen opendamižen täht. Se todeks tuli lujas čoma. Abukirjaha avtorad otiba tarbhaižed temad, paniba kirjaha erasiden sanoiden sinonimad ičeze pohjoižvepsän paginal: kanz (pereh), posad (külä), döl (tullei), ristit (mez’), löc (lopei), päskhaine (saraklinduine), vezikorend (keričaine), variš (kron’a), lehmuz’ (nin’veza) da muga edemba. Nece om lujas hüvä azj: se abutab kaita sanad, miččed om unohtadud i miččid ei otkoi paksus paginaha tämbei”. “Sanu, luge, kirjuta!” abuopenduzkirj om hüvä ližatuz meiden vepsläižehe literaturaha. Ved’ ku eloho tuleba uded kirjad, se znamoičeb sidä, miše ned oma tarbhaižed lugijoile. Sur’ spasib “Periodika”-painištole kirjan painuses. Sigä radaba tarkad, melevad da azjakahad radnikad. Sur’ spasib Karjalan Pämehen grantoiden fondale rahatuges. Kirjan prezentacii linneb täl sügüzel, da sen elektronine versii linneb Karjalan rahvahaližen kirjišton lehtpolel.