Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Alina Gapejeva. Šomban luja poigu
Alina Gapejeva
Šomban luja poigu
Livvi
New written Livvic
Enzimästy
kerdua vastavuin Jakov Vasiljevič Blezgijevanke viizi vuottu tagaperin , hänel oli 91 vuottu igiä .Tämä vastavus lujah on jiännyh minule mustoh .Silloi häi ruttoh huškai minus siiriči kylän pihua myöte potkuril .
– Lähti tiijustamah omua podružkua . Vahnus ei tabua händy kois , sanoi minule siiriči astui naine .
Jakov Vasiljevičan koin kerras huomuat : lahonnuh se on mennyh muah ikkunoissah .Meijän enzimäzes vastavuksespäi on mennyh äijy aigua , miehen tervehys paheni – koronaviirusan jälgi : ei ole vägie kandua halguo da vetty , punuo poimiččuloi pajus , suaja suurii haugiloi Šotjärvespäi .Nygöi hänen piälimäzenny abuniekannu on Jevgenija-tytär .Häi kodiruadoloi hommuau dai paginkanzu on hyvä .Paistahäi Jakov Vasiljevičanke on mis .
Tuaksepäi mennyöh aigah
Jakov Vasiljevičan pereh enne voinua eli Šomban kyläs .Hävinnyh kylä on .Kohtu on ylen čoma – pitkät lieterannat , järven silei pindu .Kyläs oli vaiku kolme taloidu , ga rahvastu oli : perehet oldih suuret .
– Meidy vahnembil oli seiččie : viizi poigua da kaksi tytärdy . Vahnembat aiven ruattih , elettih , ei prähkitty , hos i ylen äijäl väzyttih ainos .Uvves tuatan nostetus kois tilua kaikile täydyi , sanelou Jakov Vasiljevič .
Mual sit aigua kehityi prodrazv’orstka – muanruadajil pidi maksua veroloi (vil’l’al da toizil eloloil ).Karjalazeh kyläh se prodrazv’orstka piäzi vuvvennu 1937.Silloi Ruskien armien saldatat tuldih da prižmittih lehmän vazanke , hevon da lambahat .Ižändy nikui ei tahtonuh andua žiivattoi – ellendi , ku niilöittäh artelii lastu ei sua syöttiä .Hänen mieldy ei kyzytty , žiivatat otettih .Muga Blezgijevien pereh raskulačittih .
Vastustamizes tuatto sanottih "rahvahan vihaniekakse ".Menetiijä kuspäi löydyi kolme tovestajua , kudamat tovestuksekse ualekirjutettih dokumentat .Hädä koskih Šomban toiziigi eläjii , heidy kaikkii sanottih "rahvahan vihaniekoikse " da karkoitettih .Muga Šombu tyhjeni ."Pienel Jašal " dostalikse igiä jäi mustoh , kui otettih hänen tuattua . Kunne otettih – omat kodvan aigua ei tietty .
Lapsih tartui Kulatskije deti-abei nimitys .Seiččie lastu muamanke istutettih delegäh da viettih Petroskoih .Kaikes omas "elos " hyö otettih keräle vaiku juodazen sulatetun razvanke .
Karkoitukses
Karkoitettuloi vuotti matku Siberih .Jakov Vasiljevič sanou , ku mindählienne heidy ei vietty Siberissäh .Rahvas aijakse azetuttih Karhumäin linnah ."Rahvahan vihaniekoil " rodih kargei elos . Syvvä himoitti ainos , kai yölgi .Hengeh piästi keräle tuodu razvu .
– Razvua kerras äijiä et syö , vaččua rubieu kivistämäh , a ku ruvennet vähäzin ližäilemäh syömizih , soit kodvakse täydyy . Meijän rinnal eli vie yksi karkoitettu pereh .Heijän pertispäi ainos tuli nenäh vastepastetul leiväl .Hyö kaikin sit nälgäh kuoltih : vikse ei maltettu jagua vil’l’ua , ku täydys pitkäkse aigua , mustelou Jakov Vasiljevič .
Pienel Jašal kaikekse igiä jäi mustoh Čornii voronok -mašin .
– Meijän "hibaru " seizoi tyrmän taloin rinnal . Äijän kerdua taloin luo päivän aloh ajeli tämä mašin .Silloi en sidä tiedänyh .Vaste myöhembi rubein ellendämäh – sil mašinal vangiloi vieteltih Sandarmohah ammuttavakse , jatkau mies särizijäl iänel .
Oli karkoitukses olles hyvägi hetki : vuottamattah tiijustamah omua perehty tuli tuatto .Niken ei tiedänyh , ku tuatto oli sit samazes tyrmäs , kudai seizoi koin vastalpäi .Tuatan sanoin mugah , čekistat kaiken tiettih vangih otettulois perehis .
– Mieih nähte tiettih kai : kus olemmo , kenenke pagizemmo , toiči ozuttihes , ku meijän mieletgi tietäh . Tuatto tuli meillyö laihu da väzynyh .Vangit nostettih Belomor-kanualua .Tuatto oli heboloinkaččojannu .Meijän vastavus oli lyhytaigaine da jälgimäine ."Čornii voronok " jatkoi ajella .
Ku jiäjä hengih
Tuli ižänmualline voinu .Jašan vahnembat vellet da toizet omahizet otettih frontale .Bojut oldih Karhumäin lähäl , sendäh Blezgijevil ainos pidi muuttua yhtes kohtaspäi toizeh .
– Alallistu eländykohtua mugai emmo löydänyh . Elimmö Puudogan piirin Avdejevo-kyläs .Nälläs olimmo ainos , a vie sizär rodivui , kaheksas lapsi .Opi duumaija , kui muamal oli jygei .Tässäh mustan kylmänyön kartohkan mavun , sanelou Jakov Vasiljevič .– Minä ruavoin jo yksitostuvuodizennu . Avvutin vahnua sv’azistua hoidua telefonlangoi .Vahnu da nuori myö hyvin ruavoimmo yhtes : häi terväh maltoi löydiä vigoi , minä kandelin "kynzii " da ravieh kangimmos puuloih da paččahile .Kerran myö ečimmö langan vigua , ga yhtelläh lövvimmö : suuren pedäjän oksu ripui langoil .Kangiekseh puuh voin vaiku minä .Istavuin oksale da rubein sidä kirvehel katkuamah .Katkain dai pakuin yhtes oksanke muale .
Puudogan lohkol ruattih partizuanat .Jakov äijän kerdua kävyi heijän luo , oppi avvuttua : leikkai lihua , keräi mandžoidu .Partizuanat annettih brihačul kuda-midä syödäviä .
– Partizuanoil annetut syömizet minä aiven toin kodih . Kaikis magevimannu oli zuuharipalaine , niilöi minä annoin pienimäle sizärele , sanou Jakov Vasiljevič .
Jaša kazvoi .Syömisty ei täydynyh .Häi piätti lähtie opastumah Belomorskan kirvesmiehenopistoh .Dokumentoi "rahvahan vihniekoil " nimittumii ei olluh , arvostajien joukkoh kuulujat nikui ei tahtottu ottua brihua opastumah , sanottih , la ei tävvy vuottu igiä .Jaša sanoi , ku kuolou nälgäh , ku händy ei otetanne opistoh .Žiäli rodih brihua , otettih .
– Sie minä opastuin kaikkih ruadoloih : oigieh pidämäh kirvesty käis , piluamah , salvamah kodiloi , sanou mies .
Kodih
Voitonpäivän Jakov Vasiljevič vastai Petroskois , silloi häi jo sluuži armies .
Omah Šombah tulduu Blezgijevat nähtih , ku ei ole susiedutaloloi , vaiku aluskivet jiädih .Net tässähgi sie ollah .Toinah čekistat riičittih da viettih kyläspäi .Blezgijevien kodi jäi seizomah .Toine toizen peräs vellekset tuldih kodih voinalpäi .Oli suuri ilo : kaheksa hengie uvvessah kerävyi roindukoin levon uale .Ei tulluh vaiku tuatto .
Jakov rubei ruadamah susiedukyläs Liettiel .Kerras Jakov oli oman t’outalluo gostis .Primietti susiedutaloin čoman neidizen .
– Kodvan duumaimah en ruvennuh , kučuin tansiloih . Nedälin peräs tuaste himoitti nähtä händy .Sit kučuin miehele .Vera meni myödäh .Lähtimmö sel’soviettah , sie meidy pandih kirjoih .Siepäi tulimmo Veran muamalluo .Häi hälizi päčillyö , pastoi piiraidu .Langenimmo polvilleh , muga la on , olemmo nygöi ukko da mučoi .Kyzyimmö blahosloven’n’ua .Hänel kai piiruat käispäi sorruttih lattiele .Tabai muatkoi ufatkan da "blahoslovi " mollembii…Veranke elimmö ozas .Händy jo 19 vuottu ei ole rinnal .Minunke eletäh tytär da bunukku .Igävöijä ei anneta dai avvutetah kaikes .
Jakov Vasiljevičal jygei on mustoittua endisty aigua .Toiči hänen iäni odva kuuluu .Paginan jatkai hänen tytär .Häi saneli , kui hyö tuatanke käydih eččimäh died’oidu Sandarmohah , ga hänen nimie ei löytty , vaiku jätettih kukat mustopaččahan luo .Jakov Vasiljevičan perehes jäi eloh vaiku nuorembi Ol’ga-sizär .Muamo eli 84 vuodessah , voinu hänel otti vellengi .Kodi , kudamas hyö eletäh , on lahonnuh da kylmy , ižändy sanou , ku hänen ijän vie kestäy .
Šomban luja poigu
Livvi
New written Livvic