ВепКар :: Тексты

Тексты

Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь

Larisa Smolina. Vepsläine fil’m ozutadihe kinofestivalil Estonian mal

Larisa Smolina

Vepsläine fil’m ozutadihe kinofestivalil Estonian mal

вепсский
Младописьменный вепсский
Jo toižen kerdan Estonian mal, Tsiistre-küläs mäneb Suomalaiž-ugrilaižiden rahvahiden fil’mfestival’. Täl vodel se kerazi fil’moid Venämalpäi, Suomen, Estonian, Vengrian malpäi, mugažo Norvegiaspäi. Festivalile tuli äi rahvast da oli oigetud äi uzid fil’moid.
Koume päiväd fil’moiden tegijad kacuiba toine toižiden kinoradoid, vajehtihe melil, openzihe udehe. Kut muloi-ki heiden täht tehtihe čomad mastar’-klassoid ili kino-openduzčasuid. Neniden sanoiden kirjutai oli festivalil mugažo, nügüd’ starinoičen siš tarkemba.

Parembad sijad ei ole
Voib olda ken-se sanub, miše paremb tehta kinofestivalid lidnas, kus oma sured kacundda paginzalad, hüväd adivpertid, sömsijad da kaik civilizacii om rindal.
Muga meletaba ristitud, ked ei olnugoi ni üht kerdad festivalil küläs. Suomalaiž-ugrilaižiden rahvahiden toine fil’mfestival’ mäni estonialaižes Tsiistreküläs. Nece sija om Virun mal, Estonian suvel, kus eläb vähäluguine setu-rahvaz.
Putta Tsiistre-küläha voib Piterin kal’t, siriči Tartu-lidnad, a voib tulda sinna venälaižes Pskov-lidnaspäi. Tsiistre ei ole sur’ posad. Se om lujas kodikaz, čoma. Kaiktäna om vihand mec, sured pöudod, puižed pertid. Pöudoidme käveleba aistad. Sigä om lujas tün’. Nece om se sija, kus voib lebaita hengel, äjan meletada da sada uzid idejoid.
Täl vodel kinofestivalin programm oli eripoline: mastar’-klassoid, fil’moid, paginoid, koncertoid... Avaižihe festival’ vepsläižel fil’mal kalatusen polhe. Sel’ktas vedes kala kokiboli tehtud Petroskoiš muloi. Sen tegijad oma Vladimir Slavov da minä, neniden sanoiden kirjutai. Kacmaha vepsläšt fil’mad tuli lujas äi rahvast, ved’ scenarijan fil’man täht kirjutim necin festivalin aigan muloi. Kaik, ked nevoiba meile, ked abutiba scenarijas, tahtoiba kacta, midä meil läksi. Fil’m tuli äjile mel’he, oli lujas äi küzundoid da mel’pidoid.

Paimnen torvut
Kinofestivalin aigan fil’moiden tegijoiden täht oli tehtud hüvä openduz.
Se jätksihe koume päiväd. Kaks’ tutabad mest Mart Kivastik da Daniel’ Erdeli andoiba mastar’-klassoid noriden fil’moiden tegijoile scenarijan kirjutamižes. Mart Kivastik om tutab kirjutai, scenarist Estonian mal, Daniel’ Erdelitutab fil’moiden da videoklipoiden tegii Vengrijas.
Opendusel oli 12 mest. Nene oliba ristitud Moskvaspäi, Piterišpäi, Surgut-, Mari-El-lidnoišpäi, Suomen da Vengrian maišpäi. Kaikutte tulnu mez’ radoi ičeze scenarjan mödhe. Vladimir Slavovanke toim opendusele uden fil’man scenarijan. Sen radnimi omPaimnen torvut”. Fil’m tuleb eloho necen voden lopus. Nügüd’ mäneba sjomkad. Uz’ fil’m linneb muzikaline. Se starinoičeb enččiš vepsläižiš vändimiš, vepsän rahvahan muzikaližes kul’turas.

Suomen rahvahaline muzei
Rahatugen fil’m sab Karjalan Rahvahaližes ministerstvaspäi, mugažo abud andaba M.
A. Castrenin sebr da Tartun universitet. Ezmäižed sjomkad oliba Petroskoin konservatorias, Art-Sloboda-käziradoiden keskuses. Sigä mastar’ Dmitrii D’omin openzi lapsid tehmaha erazvuiččid vändimid: fleitoid, torvuid, lutuižid i m.e. Kezakun 22. päiväl sjomkad mäniba mugažo Suomen rahvahaližes muzejas Hel’sinki-lidnas. Ildikó Lehtinen da Anna-Mari Immonen ozutiba meile, miččed vepsläižed vändimed kaičesoiš heiden muzejan arhivoiš. Völ sada vot tagaze suomalaižed tedomehed oliba vepsläižiš küliš, kus keraziba muzikaližid vändimid. Neniden ajelusiden polhe Suomen Rahvahaližes muzejas om kaičenus lujas äi melentartuižid starinoid, tedomehiden muštlotesid. Niiš meile starinoiči tedomez’ Ildikó Lehtinen. Muzei eskai andoi meile enččen melodijan, miččen vändi vepsläine paimen sada vot tagaze Arskaht’-küläs.
Udes fil’mas tahtoim kingitada enamba tarkut paimnen torvudehe. Meile om mel’he sada tedoid vepsläižiš paimniš. tahtoim tedištada, kut tegiba nenid torvuid, konz kävutoitiba niid, mittušt znamoičendad andoiba torvudele elos. Nügüd’ vepsläižed vähän pidäba lehmid, sikš küliš ei ole paimnid. Om jüged löuta vepsläižiden keskes mastrid, miččed mahtaižiba tehta ičeze käzil paimnen torvuden, no om völ ristitud, ked muštaba starinad paimniden polhe.

Kaik oliba para himad
Kirjutada fil’man scenarijan lophusai meile möst abutiba kinomastarid Estonian mal.
andoiba meile äi uzid idejoid, nevoiba, kut tehta fil’man paremba da čomemba. Festivalin aigan mugažo kacuim 50 kinokuvad. Ned kaik oliba hüväd. Kaikuččel om ičeze sjužet, ičeze tem. Mel’he jäi saamelaine fil’m noren neiččen polhe, kudamb kaičeb saamelašt kul’turad da vengrialaine fil’m armastuses. Sanuda, mitte fil’m oli parahiman, žurin mehile oli lujas jüged. andoiba erazvuiččid nominacijoid da lahjoičiba uzid fil’moiden tegijoid.
Festival’ toi kaikuččele adivole äi hüvüt, lahjoiči pozitivižid melid da jäti südäimehe parembid muštlotesid.