ВепКар :: Тексты

Тексты

Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь

Natalja Čikina. Eino Timosen hyvä šana

Natalja Čikina

Eino Timosen hyvä šana

карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный севернокарельский
Tänä vuotena karjalaini kirjuttaja olis täyttän 70 vuotta.

Eino Timonen (13.12.1948 – 22.08.2016) šynty Petroskoissa kirjailijapereheššä. Einon tuatto Antti Timonen kuulu nerokkahimpien karjalaisien kirjailijien joukkoh, hänen tuotanto oli tuttu ei yksistäh Karjalašša ta Venäjän puolella, ka šamoin Šuomešša ta muissa maissa. Muamo, Elina Timonen (o.š. Pekki) oli tunnettu karjalaini kirjuttaja, kanšanrunouven keryäjä ta šuomenkielisen kirjallisuon kiäntäjä.
Eino Timonen kiänty kirjuttamistuotannon puoleh jo melko kypšäššä ijäššä, eikä še ole harvinaini ilmijö Karjalašša. Višših še kirjailijapiiri, kumpasešša Timonen oli kašvan, vaikutti šiih, jotta vuosikymmenien piäštä ne kirjuttamistaipumukšet alettih häneššä ilmetä. Vet pieneštä šuahen hiän oli ollun tunnettujen runoilijien ta kirjailijien šeurašša. Oman lyhyön luomistaipalehen aikana Eino Timosen kiän alta ilmešty toista kymmentä kertomušta, oli painettu kakši kertomuškokoelmua.
Kirjailijana voit pityä iččietäh jokahini, ken on kirjuttan vaikka yhen kertomukšen ta još tuo kertomuš on painun vaikka yhen ihmisen šytämeh” – nämä Ernest Hemingwayn šanat oli tultu Eino Timosen luomistyön piä-ajatukšekši. Omua kirjuttamistaituoh kirjuttaja hivo šiännöllisešti julkaisomalla kertomukšie netissä Proza.ru-kirjallisušnettišivuilla. Näin nykyaikasien tehnologijien avulla hiän šai esittyä omie tevokšie šuuremmalla lukijakunnalla, šamalla šuaha vaštakaikuo ta piäššä ymmärtämäh, mitein iče lukijat šuhtauvutah hänen tuotantoh.
Eino Timonen otti ošua erilaisih kirjallisuškilpailuih ta šai palkintošijoja. Hiän kuulu Karjalan šisäaseijenministerijön veteranineuvošton rinnalla toimijan Legenda-klubin jäšenien joukkoh. A vuotena 2012 kirjuttaja oli hyväkšytty Venäjän Kirjailijaliittoh. Kahičči, 2015 ta 2016 vuotena, hänet oli ehotettu Vuuvven kirjailija -kirjallisušpalkinnon šuajien joukkoh.
Vuotena 2010 Eino Timosen kirjuttama Vierahalla nimellä -kertomuš šai lukijien korkien arvoššukšen. Tämä tevoš oli voittan piäpalkinnon Venäjän šisäaseijenministerijön Hyvä šana -kirjallisuškilpailušša 2014 vuotena, a vuotena 2015 Eino Timonen oli piäššyn voittajakši Venäjän šisäaseijenministerijön kirjallisuškilpailun Eduard Hrutskoin Detektiviproosa-šarjašša.
Vierahalla nimellä -kertomukšen Eino kirjutti oman tuattoh muisselmien pohjalla. Kirjailija kertou Šuuren Isänmuallisen šovan tapahtumista Karjalašša. Kertomukšen piähenkilöpataljonin komentajan apulaini, Puna-Armeijan kapitani Andrei Timofejev šuau johtokunnalta käšyn täyttyä tärkie šotatehtävä. Hänen pitäy piäššä šuomelaisien šeluštah majori Virtasen nimellä, kumpani joutu neuvoštoliittolaisien šotavankiksi.
Andrei Timofejevin esikuvana on Antti Timonen. Šovan aikana Antti Timonen toimi tiijuštelijana ta kiäntäjänä. Eino oli muuttan vain piähenkilön šukunimen, muitein kirjailijan nimi, hänen elämänvaihiet ta äšen ruumihillini vika on šäilytty kertomukšešša, šentäh Andrei Timofejevin kuvašša voit vaivatta tuntie Antti Timosen: “Šie ylen hyvin pakajat šuomekši Lapšena valkošuomelaiset vietih šiut muamoš kera Šuomeh. Šie elit šielä muutoman vuuvven. Opaššuit šuomelaisešša koulušša. Šie tiijät heijän tavat, tunnet heijän elämyä Ta kaiken tuon lisäkši hänellä (majori VirtasellaN.Č.) niin kuin ni šiulaki vašemešša šilmäššä on vika”.
Kirjuttaja käyttäy kertomukšešša muita šuomelaisie nimijä: Matti Koskela, Paavo, Arvo, šekä šuomelaisien ašehien nimijä: Šuomi- konehpyššy, Lahti-pistoli. Kertomukšešša ei kuulu ollenkana karjalaista pakinua, vaikka tapahtumat liitytähki Karjalah. Eryähissä kohtie kirjuttaja vain viittuau šiih, jotta henkilöt paissah karjalakši. Tevokšešša ei ole mitänä, mi kertois kirjuttajan karjalaisista juurista.
Vaikka Eino Timonen oli šyntyn karjalais-šuomelaisešša pereheššä, kuitenki kaikki omat tevokšet hiän kirjutti venäjän kielellä. Eino jatko tuattoh, Karjalan kanšankirjailijan Antti Timosen työtä luomalla venäjänkielisie tevokšie. Ka še, jotta kieli pereheštä oli pikkuhl’l’ua katon, johti šiih, jotta Eino Timosešta tuli venäläisen tapah ajattelija ihmini. Ta još lukija ei tiijä mitänä kirjuttajan šyntyperäštä, niin še voit ajatella, jotta nämä tevokšet on kirjuttan venäläini ihmini.
Monet Eino Timosen kertomukšet pohjauvutah hänen omih muisselmih. Niijen kešen ollah männehillä ajoilla šekä armeijavuosilla omissetut kertomuššarjat, šohverijutut šekä Loittona muašta -nimellä yhissetyt kertomukšet. Kirjuttajua kiinnoššettih šamoin muajilmanjärješšykšen ta mifologijan kyšymykšet. Fantastisešša Pakinatovarissakertomukšešša Eino Timonen esittäy omua muajilmankäsityštä ta miettiy šiitä, mi ihmistä vuottau kuoloman jälkeh.
Viimesinä vuosina Eino Timonen kirjutti šuurella innolla. Kuitenki hänellä ei riittän aikua täyvellisešti kehittyä kirjailijataitojah. Hyvä šana”, kumpaista hiän oli jakan kaikilla oman lyhyön kirjailijataipalehen aikana, jäi hänen lukijien, tovarissojen ta perehjäšenien muistoh.