Texts

Return to review | Return to list

Min polhe pajatab minun heng?

history

October 16, 2021 in 23:45 Nataly Krizhanovsky

• changed the author of the source
  from Maria Filatova
  to

April 04, 2019 in 15:05 Нина Шибанова

• created the text: Čoma naine, kudambal oma palabad, süväd sil’mäd, laskav, heled än’ da pajatai heng – kaik nece voib sanuda Gul’a Polivanovan polhe. Hänen täuz’ nimi om Gul’čehra. Äjad ristitud čududelesoiš: om-ik se tozi, miše Gul’čehra om vepsläine? Ka, se om tozi, i hän čomin pagižeb vepsäks da völ kirjutab runoid ičeze kodikelel. Gul’a eläb Piterin agjan Vidl-küläs. Hän om lujas hüvä emägaine, navedib adivoid, kudambid kaiken aigan om äjan hänen pertiš. Adivoiš Gul’al olin minä-ki. Jodes čajud, lämbitades päčinno meil sündui mugoine pagin. – Gul’a, starinoiče ičeiž kodiman polhe. Mitte külä om sinun kodima? – Minä olen sündunu sures lidnas – Taškentas. Ičein kodimaks kaiken lugin penikaižen külän – Ladvan. Sigä oma sündunuded minun mam i tat, babad i dedad. Minä sigä kazvoin. Sigä minä openzimoi pagižmaha ičemoi kelel, sikš, voin sanuda, miše minun kodima om Ladv. Nece om parahim külä minei. Nügüd’ nece ei ole sur’ külä, ende oli äi rahvast sigä. Eletihe kahtel järven polel, ülähän joged. Ladvas om äi tahoid, penikažid küližid – Ondriagj, Sep’, Järvetagou i toižid. Voib sanuda, miše nece om sur’ külä, vaiše rahvast jäi lujas vähän. Kezal – enamba, keradasoiš vunukoid, tuleba sinna dačnikad. A muite – vanhembad koleba, a nored lähteba küläspäi, sigä ei ole radod. – Muštad-ik dedan da baban pertid? – Sigä meil ei ole vaiše üks’ kodi. Järventaga om maman kodi, a Sepäs om tatan kodi. Minä molembid pertid muštan. Kuni olin pikuine, ka kazvoin Järventaga. Sigä oli kaks’ pertid, oli vilu – tal’vpert’, i läm’– kezapert’. Konz tegimoi jo vanhembaks, dedad da babad ei tehnus, koliba. Minun däd’, maman vanhemb vel’l’, tegi sišpäi dačan. Sigä jäi baban päč. Pertiš jäi se enzne duh, heng siš aigaspäi, konz eliba sigä babam da dedam. Kaikuččel kerdal, konz minä sinna tulen, minä kaiken meletan, miše avaidase verai i babam tuleb. – Muštad-ik babad da dedad? – Muštan kaik sijad. Oli siloi mugoine viga, miše sadikos ei olend tahod minun täht i mindai ezmäižid vozid mamoi pidi babanno da dedanno. Dedoi oli ani mugoine “gramotnii” ristit. Hän oli kahtel voinal, oli partijas, oli kolhozan predsedatel’an-ki. A baboi ei pagižend venäks. Hän mahtoi vähäižen, no kaiken aigan kaik-se pagiži ičeze kelel. Voib olda, sikš minä zavodin pagišta kahtel kelel – venäks i vepsäks. Minun baboi navedi Jumalad, kaiken aigan käveli časovnikaižehe i mindai, penikašt neičukašt sinna vedeli. Minä necidä dikii čomin muštan. Nügüd’ necidä kulud časovn’ad ei ole, om tehtud uz’ čoma časovn’. Minä čomin muštan necidä vanhad, pičušt časovn’ad. Kävelim sinna pühäpraznikoil. Sigä praznuitas Vladimirskijad praznikad. Nügüd’, konz mö jo tegimoiš surikš, a minun mam da tat jo tegihe vanhoikš, necil päiväl mö keradamoiš baban pert’he, starinoičem ičemoi elon polhe, pagižem lapsiden polhe i kävelem neche časouvn’aha. Nece om meiden kanzan tradicii. Neche azjaha meid babam openzi. Dedam mindai äjan navedi. Babale ei käskend minei vicad antta. A minä olin hotk neičukaine, kaiken aigan midä-ni uradin, babam pidi vicaižen. Dedoi saneli: ”Ala laji last!”. Hän openzi mindai sarnaižile, častuškoile. Hänenke minä kävelin ongile järvele. Hän tegi minun täht pičuižen ongiragan, penižed haravoižed. Minä en radand, enamba vändin. Babam pidi živatoid: lehm oli, vaza, lambhid. Baboi openzi mindai emägusid tehmaha: koloboid, kalitkoid, skancoid, pirgoid. Minun bab i ded, mam i tat openziba mindai navedimha ičemoi kel’t, ičemoi mad. Mam da tat pagižeba kodiš vaiše ičemoi kelel. Armastuz ičein maha, ičein külähä, ičein kel’he minei tuli peniš vozišpäi heišpäi. – Starinoiče ičeiž rados. – Školas minä opendan lapsid vepsän kel’he fakul’tatival. Nügüd’ vähä lapsid käveleb fakul’tativale. Lujas sured, jügedad openduzprogrammad heil oma, ei täudu heile aigad opeta vepsän kel’t. Erased mamad da tatad käregandeba, miše jüged om lapsile, ei tarbiž opeta ičeze kel’t, täudub heile anglian kel’t opeta. No kaik-se om lapsid, kudambile nece om mel’he, i hö käveleba opendamha vepsän kel’t. – A pagižeba-ik vepsäks sinun lapsed? – Minun lapsed el’gendaba kel’t, no ei pagiškoi. Konz minun lapsed oliba pened, siloi školas ei olend vepsän kel’t. Minä iče openzimoi kirjutamha da lugemaha vepsän kelel. Minä mahtoin vaiše pagišta. Školan pämehen oli Viktor Petrovič Jeršov, hän kerazi ristituid, ked pagižeba vepsäks, no ei mahtkoi kirjutada, i zavodi opeta. Möhemba školha radole tuli Vera Vasiljevna Lodigina. Voib sanuda, miše hö molembad kucuiba mindai necile tele. Minä otin ezmäižid lugendlehtesid vepsän kelel, kirjoid. Minä iče openzimoi siloi, a lapsid en opendand. No kodiš mö pagižim, sikš hö el’gendaba vepsän kel’t. Erašti meletan, ku voižin pörttas neche aigaha, ka minä ičein lapsid mugažo opendanuižin. No aig om männu. Hö el’gendaba kaiken, tedaba pajoižid vepsän kelel, no sel’ktas pagišta, kut baboi da dedoi pagižeba, ei mahtkoi. – Kut sinä meletad, mitte om vepsän kelen tulii aig? – Aig mäneb, enamb kirjoid lähteb vepsän kelel, pajod sünduba, enamba lapsid opetas kel’he. Minä kaikuččel vodel vedän vepsän kelen kursid. Meletan, miše kel’ ei kole. Kuni mö eläm, kuni mö pagižem necil kelel, kuni staraimoiš opeta lapsid kel’he, kel’ anttas pol’vespäi pol’vhe. Ičein lapsile sanun: ”Pigemba minei vunukad togat, minä teid en opendand pagižmaha, hot’ teiden lapsid opendan. Minä dumain, miše minun vunukad pagižeškandeba vepsän kelel. – Sinun lapsed oma jo kaznuded, miččed hö oma tabal? – Minun lapsed kazvoiba čomikš ristituikš. Hö norespäi abuteliba minei kodiradoiš. Kuni oliba kodiživatad, hö kaiken oliba heinäl, oliba ogorodal,hö ei varaikoi nimiččid radoid, abutaba. Hö abutaba toižile-ki ristituile. Hö ei mängoi siriči, ku nägeba, miše kelle-se om huba. Ei tarbiž pagišta poigan polhe, no tütär kaiken nouzeb, ku vanhemb ristit om rindal, a ved’ nored paksus ei antkoi tahod vanhoile ristituile. Minei, kut mamale, nece om mel’he. Minä kirjutan runoid i minun lapsed zavodiba kirjutada runoid. Om hüvid-ki runoid. Tütär andoi ičeze runon konkursale. Poig mahtab väta gitaral, mahtab pirtta-ki, puspäi vestta kuvid, mahtab veičel da kirvhel čapta. Minei om mel’he, miše minun lapsed mahtaba rata ičeze käzil. – Konz sinä zavodid kirjutada runoid? – Ezmäine minun runoine oli kirjutadud, konz minä openzimoi kudendes klassas. Minä armastin prihašt. Minai oli tusk henges. Minä olin neičukaižen, en voind sanuda, a kuna-se tarbiž oli armastusele lähtta, i siloi minä kirjutin ezmäižen runon. Runos oli nel’l’ vaiše stročkad. Muga minä zavodin kirjutada runoid. Ezmäi, völ školas, konz openzimoi, kirjutin venän kelel. Vepsän kelel zavodin kirjutada möhemba. – Om-ik sinai toivoid, uništusid? – Kaikid kalhemb, kaikid tobjemb mel’ om siš, miše hätkemba eližiba minun mam da tat, miše ei läžuižigoi, miše kaikil minun ičhižil oliži kaik čoma kanzoiš, rados. Toivon, miše konz-se lähteb minun runokogomuz. Minun runod om paindud erasiš kirjoiš, no kaikuččel runoilijal om himo pästta ičeze kirjan. Ku pagišta kodiman polhe, ka minä tahtoižin, miše vepsän ma i meiden külä ei koližigoi. Sigä om jänu dikii vähän rahvast, ken mahtab pagišta ičeze kelel. Minai om varu, konz vanhembad ristitud koleba, ka jügedamb linneb kaita ičemoi kel’t. Tahtoin, miše meiden külä eliži kut voib enamba. Ku zavot’t’a pagišta radon polhe, ka minä lujas navedin ičein radod, navedin lapsid. Minä meletan, miše löuzin sen radon, mitte om minei mel’he. Tahtoin, miše lapsil, kudambid minä opendan, kaik oliži hüvä, muga, kut heile om mel’he. – Kut sinä meletad, midä tarbiž ristitule ozan täht? – Ozakahale ristitule tarbiž, miše oliži čoma kanz. Linneb čoma kanz, kanzas linneb armastuz, armastuz lapsihe, ičeze tatha i mamha, ičeze maha. Nece om ezmäine azj minun täht. Panen necen azjan ezmäižele tahole. Tervhuz’ om mugažo ezmäižel tahol. Ned kaks’ ani tobjembad azjad, miččed oma tarbhaižed kaikuččele ristitule. Čoma rad, sebranikad oma mugažo tarbhaižed ozan täht. Sanutas, miše ajelend kaiked mirudme tegeb ristitun ozakahaks. No ristit voib olda ozakahan ičeze mal-ki. A ku ei ole tervhut, ei ole sebranikoid, ka ei voi sanuda, miše sinä oled ozakaz. Minä olen mam, a kaikuččele mamale kaikid tobjemb mel’, mitte venub hengel, nece om se, miše hänen lapsed oližiba tervhed da ozakahad. Paginad Gul’anke mö vedim öhösai, hänele om midä muštelta – hänen elos oli äi ozakahid azjoid, oli äi opalahid-ki päivid. Minä en panend kogonašt paginad neche kirjutesehe. Starinoikaha teile Gul’an runod hänen hengen kibud, avaikaha runod hänen melid da südäimen peitusid.

April 04, 2019 in 15:05 Нина Шибанова

• created the text