Texts

Return to review | Return to list

Piäjärven pos’olka: šähkötyš unohti meistä?

history

October 17, 2021 in 02:28 Nataly Krizhanovsky

• changed the author of the source
  from Pekka Mittojev
  to

August 27, 2019 in 14:37 Нина Шибанова

• created the text
• created the text: Pohjois-Karjalan loittosen pos’olkan eläjät yli 20 vuotta ei nähty kunnon šähkönšuantie. Louhen piirin Piäjärven pos’olka šijoutuu šyrjäššä: piirikeškukšeh – Louhen pos’ olkah on 110 kilometrie, Kalevalan piirin keškukšeh on 82 kilometrie ta noin 60 kilometrie on Šuomen rajah šuaten. Pos’olka lespromhosin meččävaroissa Neuvoštoliiton aikoina pos’olka oli šuunniteltu ta rakennettu kuin elinpaikka Karjalan yhen šuurimman ta šujuvimman P’aozerski-lespromhosin meččävaroissa. Pohjoismeččyä varoin, kumpaista hakasi P’aozerski-lespromhosi, Louhešta Piäjärveh rakennettih rautatien huara. Kaikilla tuttuo Koštamušta aikasemmin Piäjärven pos’olka oli kokonah rakennettu šuomelaisilla. Pos’olkašša šeisotah hyvät ta kunnoššetut šuomelaiset talot. Onnakko lespromhosin lopettamisen jälkeh, pikkuhil’l’ua rappeutu ni pos’olka. Ennein pohatta elinpaikka, kumpasešša eli 2600 ihmistä, tänäpiänä hil’l’oikseh kuolou. Nyt šiinä eläy vähäistä enemmän tuhatta henkie. Pol’ničča on pantu kiini ta ihmisie, ket tarvitah liäkärin apuo viijah pahua tietä myöten Louheh tahi Kalevalah. Vielä ruatau koulu, päiväkoti, yksityisyrittäjien firmat šekä muutomat viraštot. Ka šuurin ošin tänäpiänä pos’olka eläy rajavartijošton tuvella: še antau työtä, šielä voit palvella kontraktin mukah ta šamoin šielä on Suoperärajanylityšpaikka, kumpasen kautti vielä nytki viijäh karjalaista meččyä Euroliittoh. Puupylvähien lyhytikä Ka pos’olkan šuurimpana proplemana on šen šähkötyš. Šiitä, jotta šähkövoiman kera tulou proplemoja, paistih vielä šuomelaiset rakentajat. Vet Piäjäreh tulou šähkövoima Louhen pos’olkašta vuotena 1960 rakennettuo VL-110-šähkölinjua myöten, mi on ripuššettu puupylvähillä, kumpasilla on hyvin rajallini ta lyhyt käyttöikä. Šiih aikah oli ehotukšie piäštyä šähkövoima Piäjärveh Kalevalašta, ka mintäh lienöy še proplema ei ollun ratkaistu. Piäjärven eläjät kerrotah, jotta šähköproplema ilmešty jo yli 20 vuotta takaperin. Puupylvähät alettih kuatuo. Enšin kuavuttih ne, mit šeisottih šoilla, a šiitä toisetki. Nykyjäh puupylvähän käyttöikä, još on šovellettu kaikki vuatimukšet ta on šuoritettu antiseptini kylläššyš, on noin 40 vuotta. Onnakko viime vuosišuan 60–70-luvulla oltih toiset normit ta šilloset puupylvähät ollah tavallisien kuivien puijen näkösinä. Ta tietyšti niijen käyttöikä on äijyä pienempi. Ta kaikki nämä vuuvvet jatkuu loppumatoin remontti ta pylvähien vaihto. Kuatunehien pylvähien tilah ašetetah uuvvet, kumpaset niise ruvetah kuatumah. Remonttiajakši pos’olka katatah šähkövoimašta ta ihmiset issutah ilman šähkyö. Pienimmäštäki luonnonkatastrofista Piäjärvi jiäy ilman sähkyö. Tuuli tuulou – pylvähät kuavutah, tulta isköy – niise kuavutah. Ta pylvähät kuavutah ei yksitellen, kun vejetäh mataššah toisieki pylvähie. Kaiken lisäkši, konša ei ole šähkyö, niin vesijohtoh ei tule vesi, a šyyš- ta talvikautena šammuu ni lämpö. Vielä pitäy muistua, jotta pos’olka on kaupunkinmallini ta ilman šähkyö ihmiset ei voija ruokuakana valmistua. Generattorija ta kormanolamppuja Rosset’-yritykšen saitilla, kumpasen ošaštona on Karelenergo-yrityš, vielä 2007 vuotena oli ilmotettu: ”Nykyjäh Louhi-Piäjärvišähkölinjalla on šuoritettu perušremontti linjan kuvvellakymmenellä viijellä kilometrillä. Rahakulutukšet oltih yli 18 miljonua rupl’ua. Šähkömiehet šuunnitellah lopettua Louhi-Piäjärvi- šähkölinjan perušremontti 2009 vuotena”. Niin jotta jo kahekšan vuotta piäjärviläisillä pitäis olla yhtämittani šähkötuonta. Ka pylvähät niin ni kuavutah ta niitä šamalla keinoin vaihetah. A ihmiset šelvitäh ken mitein voit. Yksityisyrittäjät oššetah generattorija. Rajavartijat kävelläh kormanolamppujen kera. – Šattuu niinki, jotta konša tulet rajanylityšpaikalla, niin rajavartijat kyšytäh, jotta emmä šammuttais ajovalolamppuja, jotta hyö voitais tarkistua dokumentit, kerrotah pos’olkan eläjät. Konša šuomelaiset lopetettih pos’olkan rakentamista, niin jätettih lahjakši oma voimakaš generattori, mi anto pos’olkalla valuo, konša šähköt šammutettih. Šiitä generattori rikkautu, šitä ei voitu korjata ta Piäjärvi jäi yksinäh omien pylvähien kera. Eläkkyä, kuin tahotta Šähköt katatah tänäpiänäki. Niin, 14. kešäkuuta aikataulun mukah šähköt katattih šeiččemekši tunniksi. Piäjärviläisien šanojen mukah, 13. kešäkuuta šen takie, jotta šammu šähkö, koulušša oli keškeytetty yhtenäini valtijontutkinto. A entini tutkinto onnistu järještyä vain generattorien avulla. Šähkön šammumisen aikataulu aina muuttuu ta vaikie on šanuo, konša šähkö tuaš katatah. Piäjärven proplemojen lisäkši muissutan, jotta pos’olkašta voit ajua ulkomuajilmalla vain autobuššilla, mi muutoma kerta netälissä ajau Piiterih. Piirikeškukšeh jo vuuvven ei käyvä autobuššit. A vet šielä on hallinto, pol’ničča, ašema. Eläkkyä, kuin tahotta. Višših, šama kohtalo on Karjalan kaikilla ”perspektiivittömillä” pos’olkoilla.