Texts
Return to list
| edit | delete | Create a new
| history
| Statistics
| ? Help
Oleg Mošnikov.
”Armastusen tundmuz…”
Oleg Mošnikov
”Armastusen tundmuz…”
Veps
New written Veps
LAPS’AIG
Laps’aigas kaik oli lähen: bumbakod, hämähoukud, erazvuiččed heinäd. Niid oli muga äi, miše melitid – neniš čomiš, siledoiš, karvakahiš, erimujuižiš eläjišpäi om tehtud-ki kaik mir. Minei oli lujas žal’ kärbhašt suugata, hämähoukud jaugita, tabatud lipkašt. I miččen ozakahan olin minä, konz minun kämnelpäi susedpenzhaze lendahti jumalanlehmäine:
”Lenda, lenda taivhaze,
kodižehe armhaze,
magedusid sigä sögat,
lapsuzile-ki niid vegat!”
Ala abidoiče, ala koske, ala polge... Nügüd’, konz sinä oled jo aigvozne, taht om meletada i tehta muga siloi, konz värmeližen radon i tühjan joksendusen tagut ed homaiče päazjoid elos: midä turpab poig, mikš sebranik ei kacu sil’mihe, min tagut abittub armaz ak... Žalleita ristituid, otta südäimihe heid mugomin, miččed hö oma, kacmata kaikihe heiden vigoihe, el’geta heiden valičusid, a ei tartutoitta heile ičeze mel’pidod, erašti vastkarišt. I ihastuda kactes čomaha lipkaine-varučaha, mitte nägui mujukahan änikgrädan päl lapsiden päivkodin iknoiden edes.
HIRBEN EMÄ
Hirben L’us’ka-emä zavodi tuleskelda Marcial’nije Vodi-sanatorijan keitimpolennoks 1980-vozil. Sötliba sidä taričijad, keitäjad, a erašti lebaidajad-ki toskeliba leibkorid. Kuverdas-se voziš päliči tuli L’us’ka hirbenpoiganke. Rahvahannoks vedäškanzi. Da löuzihe küläs üks’ kovasüdäimeline mez’ – ambui mamad. Hirben poigaine mecakištoho joksi i koli, nacein, händikahan tropaižel... Mužikad necidä pahuz’tukud hüvin löiba. A teravas, sügüz’kus, koli mecnik-ki pahas pul’aspäi. Muga milicii jäl’ges kirjuti-ki protokolaha – statjaline ambund...
KUS OM SINUN KODI...
Oleskelin vanhas vanhembiden fateras... Om čudokast, miše kaik kaludišt, kohendused, kuvad, kirjad – kaik om ičeze sijal. Iknan taga om se-žo koivišt.
A öl uniš nägištin änikoičijan jäblon’puiden sadun!.. No nece ei olend minun sad. Necen sadun Petroskoin röunal seižujan pupertin avaitud iknaspäi nägišti minun pen’ mamoi. Minun mamoi kaikuttušt oli nähnu jäl’ges voinad Stalinan aigan, ved’ oli lujas jüged elo. Nägi türmid, lapsiden pertid, palanuzid lanktenudes kerosinlampaspäi, näl’gad… Muštab, kut haugsarajas ödui baboinke, kudamb pördihe tagaze. Jäl’ges kaiked necidä hän putui erasehe fateraha. Ižandan oli voinan invalid, kudamb oti elämaha akan kahten tütrenke…
Fateran iknaspäi nägui jäblon’puiden sad, mitte kazvoi kaidan da hoikan jogen pautkel. Sigä buzaižiba učubrased, išttes vauktoihe duhukahiže änikoihe. Vändai tullei hihkuti šuukuižid äniklehtiden parašutoid. Päiväine vändi puiden oksiden keskes.
Pertižes sadunke kümnevozne neičukaine ezmäižen kerdan rižoi ičtaze kodiš.
Kesköd minä heraštuin i el’genzin, miše minä udes tahtoin pörttas tagaze maman unehe, mitte oli völ kodikahamb, mi hänen starinoiš, putta jäblon’puiden sadhu, mitte änikoičeb kezakus... kädel levinzoitta vauktantüvižen koivun barboid – meiden pertin taga.
ARMASTUSEN TUNDMUZ
Laps’aigaspäi, konz mö paksus ajelimoiš adivoihe heimolaižidennoks, a heim meil oli sur’, ku en tedand midä tehta, ka kaikuččen kerdan, išttes peitčugas, navedin udešti kacta fotoal’bomoid. Minun täht nene ”tädid” da ”dädäd” oliba tundmatomad, no mikšse nahodiba minun mamaha da tataha. Minä hätken kacuin i en voind löuta nimidä ühthišt minun i neniden vanhoiden pakuižiden kuviden keskes. Voin-ik minä meletada, miše aigan sirttes minun äjiden armhiden ristituiden fotokuvad tegese ”likutomikš” kuvikš? Kadotusen karktuz’ tuleb agjatomiden laps’aigan čududelusiden sijale...
Erasil vanhoiden pakuižiden fotokuviden polil völ voib nägištada kal’hid sanoid, miččid kirjuti ristit, kudambad jo ei ole meidenke. Mahtmatomad, no lujas kal’hed südäimele runod: ”Muštelda hot’ erašti, mi nikonz…”. Konz koleb ristit, ezmäks unohtase sel’ged käzi, jäl’ges astund, muhu, än’… Rauk mel’ ei voi ladida jügedad tegendad! I armhan ristitun nägo teravaidešti kadob muupäiväližes kobus i homnižiš holiš. Sil’miš pimenzub, jügedan kadotusen kibu tegese hillemba – ei kacundad, da ei laskvad sanad-ki vastha… Südäimes om opal, i sid’-žo se johtutab midä-se hüväd i kut zavodib tukutada teramba i teramba, i sid’-žo muštho tuleba armhan ristitun sil’mäd, muhu, käded, sel’ged käzi! Muštelda hot’ erašti, mi nikonz… Om čudokast, kut ühten aigan nene lapseližed, avoinsüdäimeližed sanad tegeba must-vauktad fonad, čomiden noriden vanhembiden, baboiden i dedoiden modoid sel’ktembikš. Minun palabad modpoliškod, märgad sil’mäd i varukahid sormid kosketab pehmed hengituz. Minä rižan, miše nece hüvä tundmuz om täs: honuses, poigan lugetud kirjoiš, vunukan armhiš bobaižiš, kanzan fotoal’boman lehtpolil, se nikuna ei kadond. Armastusen tundmuz om vahv, se nikonz ei vanhtu.
KADOTUZ
Koje-kut varastim lebupäiväd. Astum poigaiženke – necil vodel hän läksi školha – Deniskannoks. Kut-žo voib unohtada lapsiden päivkodin sebranikad? Händast ei ole kodiš, babanno mugažo ei ole: ”Kusse käveleb!”... Rostik nenal furskutaškanzi, sil’mil lipitaškanzi – i zavodi voikta: kadoti laps’aigan sebranikad. ”Naku bed-se om – koume pertid, kaks’ leteaidikod: löudam. Midä räväida-se edelpäi?” ”Minä voikan muite, varha, a ku mö em löutkoi händast!”
Minä muhazin... A iče-se, iče – vedin sebranikan Suomehe, heimolaižidennoks, parembaha eloho... Oli Suomi ročilaižiden valdas, mülüi se Venäman-ki imperijaha. A XX-voz’sadal se tegihe vahvaks evropalaižeks valdkundaks, miččen kul’turaha jäi karjalaižiden runoiden, ročilaižen järgendusen, Novgorodan pertin jäl’gid. Naku jo manitab hüvid, todesižid sebranikoid... laps’aigan sebranikoid.
Kut sigä Toivo eläb? Konz sab minun jäl’gmäižen kirjeižen? Äjak völ pidab tirpta, konz südäimes om tühj i opal, konz meil linneb voimuz vastatas udes? Arvostelin kadotusid i odvenzin satusid. Keda minä ecin kactes polidme, pidädes poigad kädes?