Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Valentina Kondratjeva. Lehmy – Kauni
Valentina Kondratjeva
Lehmy – Kauni
Livvi
New written Livvic
Mittuine
taloin žiivattu oli piälimäine hierus ?Tiettäväine , lehmy !Häi perehen syötti dai juotti .Ennevahnas sanottih , gu lehmätä hierus eläy vai lašku da niistii .
Minä lapsessu , vie pieni tyttö , ga mustan meijän Kauni-lehmän .Häi oli tuodu Suomespäi jällel suurdu voinua .Sil aigua meni moine Kehityspogrammu .Äijät perehet sen vuoh suadih syöttäi da piästih jygiel aijal jalloilleh .
Kauni oli čoma lehmy , ruskienkarvaine , valgiet pitkät , heinosti kiändynyöt bembelelleh sarvet .Net kokotettih ylähpäi , piädy astujes pidi korgieh .Valgiet udarehet da valpahat kabjazet .Žiivattu omavaldaine , viizas .Vierastu lähäl iččie ei laskenuh , mis vai ga , sarvet , terävät n’okat , heityttih alah .Sit kiirehtä bokkah !Hierun karjas astui ainos enzimäine .Oli hyvä mieles , konzu kuulin toiči rahvas sanottih :
"Kauni astuu karjaspäi enzimäine , huomei roih hyvä siä .Allammo heinarren ".
Heinargi !Hyvä kezän aigu , no jygei !Se sai olla jygienny dai ylen jygienny .Se ripui siäs .Hyvä siä – paras heinargi !Vihmat – heinargi čällätty , ruaduo ližätty .
Ruavospäi tulduu , illastahuu , tuatto lähti niittämäh luoguo .Kai heiny žiivattah niškoi pidi niittiä käzistoikal .En malta sanuo , konzu sil aigua , tuatto huogavui .Myö , lapsiarteli , magaimmo kezäl aitas .Ehtäl uinoimmo , kuului : vžih , vžih , vžih .Kovažin : žina-džina , žina-džina …Huondeksel aijoi unimielis kuulet myös sen samazen muuzikan da vie muamo lypsi Kaunii tahnuos , kudai oli aitan lattien al .Enzi maidovirdu rämizi lypsinrengih : dzin’-dzini ,dzin’-dzini …a sit maidovuahteh : vsih-vsih , vsih-vsih …Sit kalketti Kaunin kello : kali-koli , kali-koli .Jälgimäi hol’otti pajuo : hoino , hoino …Kodvazen peräs hil’l’u !Vai čirkat kiistai : čirr-čirr-čirii …Silmät myös mendih umbeh , magei huondesuni koppai omah kainaloh .
Huondeksel myö jo tiezimmö , vai lähtöy kaste , pidäy šibluo heinät , jällel murginua kiännellä , da kui nevvoi tuatto , heiny jättiä kouhakkozilleh , gu tuuli piäzis menemäh läbi .Sit se parembi kuivau .Ehtypuolel haravoičimmo niityn lainehih .Ruavospäi tulduu tuatto pani heinät suattoloih , a myö , ken sai pidiä haravua käzis , otimmo jalgii .Tossupiän , jällel kastettu , net pidi levittiä kuivamah ielleh .Da ližäkse tuatto niitti vie uuttu ,varuksis oli uuzi luogo .
Sil aigua oli suamoi abei , suamoi jygei hädä , konzu jo kuivu heiny virui mual , a taivahan rajas nouzi mustu jyrypilvi .A nouzi se ruttoh , tuulenke .Sai tiediä : roih vihmu , a sinä nimidä et voi azuo , heiny kastuu , kai ruado menöy sudre .No se vie puoli dieluo , gu tossupiän rodies hyvä siä .A gu vihmat hätkestytäh ?Sit heinargi jygenöy !
Paras heinargipäivy oli se , konzu uuttu luoguo jo ei olluh .Jälgimäzet kuivatut heinät oldih suattolois , valmehis luodavakse heinykegoh .Vot gu net suatot vie iče harpitannus paikkah , kus roih luomine !Ga ei !Joga suatto pidi kandua-kikittiä sablahil .Sablahat ‒ se kaksi pitkiä siliedy žirdii , net syvättih suaton ual da kannettih kahtei gu nosilkoil .Jygei ruado !Minul puutui ribaitella niidy tuatanke , minä olin vahnin lapsis .Sil aigua igiä vuottu 10-12.Mustan , sanou , gu ottua puolin suattoloin , ga minä sille en olluh vastas .Kui se puoli !?Sit aigua menöy kahtu enämbi .
Tuatto žiälöičči !Minun čurah liččai mi vai sai pitkembät sablahien agjat , gu olis minul kebjiembi .Kannoin , astuin , käit venyttih dai jallat mendih ristahrastah gu luogo oli mätäs mättähäs kiini .A öntästyö ei suannuh , aigua da vägie menettiä liigah ruadoh .Piäs oli vai raviembi suattua heinät paikoilleh , sit minuu vuotti paras heinarren ruado .Minä olin suabran piäle polgijannu da piättäjänny .Haravu käis pollin , da tuatto ainos nevvoi pidiä jalloinalus korgiesti , gu ei olis haudua .Haraval pidi ozuttua , täpyttiä kunne tuatal nostua heinyhango .Minul oli hyvä mieles nähtä kui kazvau , nouzou ylähpäi suabru da tuatto kiittäy ruaduo .Vot jo kahačut nostah !Net pandih kaksinčurin suabrua , gu tuuli ei kuorittas heinii .Mostu puarua pandih mondu , kačottih , min pitky on heinykego .Gu panna jälgikahačču , tuatto haraval sugi ymbäri suabran , gu vihmuvezi kulgis alah ei piäzis sydämeh .Suvitut heinät nosti jälgikahačun al .Sit lykkäi minul nuoran agjan suuren solmunke , minä vierin vačalleh , jallat panin solmule , käzil lujasti tartuin nuorah da hil’l’azeh kullin alah , a tuatto toizel čurua hil’l’azeh lasketti nuorua .
Sil aigua kai unohtuttih : vezirokot olgupiälöis , lähtenyh nahku nenän piäl , riibavukset käzis da jallois kuivan heinän valdua , veritalmat kämmenis .Kai net projitah .A huomei kinoh voin lähtie huoleta .Vai bošši-lammas ei pagenis toizeh hieruh , da ei pidäs sidä sarvis ribaittua ehtäl kodih nuoremban sizärenke .
Pidäy mainitagi se , konzu ruavos tuatan haltuzis rodih hebo , heinargi hoiveni .Suattoloi jo vedelimmö liegal , se nuoral .Ribaitti suattuo hebo , a minä istuin hevon selläs da ohjain .
Da , suaja lehmän nännis maido , on jygei dielo .No lehmy syötti perehen .
Andoi joga vuottu vazazen , se oma liha , maido , kannates , voi , ruahto …A vie mainičen : juusto !Sidä , myö lapset vuotimmo joga vuottu , a oli se kerran vuvves .Sidä azuttih päčis enzimäzes lehmän lypsykses jällel kannandua .Mittuine se oli meih , lapsih niškoi , sil aigua magei , čoma räkitynnyh kettu da keldaine pehmei syväin .
Kaunile enemite vazazet oldih mustan da valgien kirjavat häkkizet .A yhtessy vuvven häi sai ihan ičen tazazen vazan , lähtemäzen .Vahnembat kerras piätettih kazvattua hänes lehmy .No sil aigua kahtu lehmiä pidiä ei suannuh .Moine oli zakon !Yksi lehmy , libo yksi koza !No Kauni jo ruavastui !Jiäjä lehmätä , se suattua perehen viizi lastu nälgäh !
Vazazel annettih nimi Neidoi .Hänes roih lehmy , sanottih vahnembat .Lihakse otettih kazvatettavakse počinpoigu .A ielleh aigu iče ozuttau , midä ruadua .Meni vuozi .Kauni sai häkkivazazen .Neidoi vie neijisti .Eräs vuozi pidi sellittiä vaigiedu kyzymysty .No Kauni iče sellitti sen ongelman .Jo enne kannandua lehmy rubei pahoi syömäh .Kandahuu häi sordui jallois .Žiivattu pidi vediä boinale .Perehel oli suuri kaduomine , suru .No konzu Kauni viettih , sinäpiän Neidoi kandoi häkki vazazen .Muamo sanoi , gu Kauni azui kai , anna kaikil olis hyvä , meile dai hänen vazazel olis maido .
Neidoi oli ihan Kaunin jyttyine .Hätken syötti meijän perehty .Konzu zakon vaihtui , sai pidiä kaksi lehmiä , meile rodih Dočka-lehmäine , mustan da valgienkarvaine , no taba "buaban " da "muaman ".
Nämmä kaksi lehmästy avvutettih meidy jo ei vai syöttiä , a gi sellittiä da ielleh opastua školan loppehuu .Ga midä !?Minun lapset kazvettih Dočkan maijol !
Lehmy – Kauni
Livvi
New written Livvic
"