Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Haritonova Jelizaveta. Kezaräk
Haritonova Jelizaveta
Kezaräk
Veps
New written Veps
Kezal
küläs om äi radod .Tal’vel-ki om äi , no tal’vel kaik rigehtiba tehta radoid päivänvauktal .Tal’vhämär ajab aigoiš kodihe .A naku kezal küläs om toinevuitte elo !Kaik oma möhäsai irdal , i pened , i vanhad .
– Radod täudub kaikile , lopmatoi rad om kezal ! Rigo om kaikil !Ei ole aigad kävuda randha kül’bmahas .Ei ole aigad venuda letkel i ruskenzoitta nahkad !Vaiše verhad voiba venuda letkel .Ičemoi rahvaz ei jouda venuda .Kaik oma radol !Kezapäiv voden sötab !– muga sanuskeli minun baboi .
– Ed kezal rada , ka tal’ven aigan sormen imeškanded . Linnebik maged ?Ka mitte magu pal’has sormespäi ?– küzui baboi da iče vastsi-ki .
– Kacu , eskai rauhad mamšid , ked oma ičeze igän radnuded , ištuba ehtkoižil laučal besedal . Nügüd’ nece om heiden rad .Heile-ki om azjad , kut heinäntego mäneb , äjak kegoid i ken om pannu , midä posadas kulub , voib-ik marjoid poimda , kel kut kartohk kazvab ?
– A heile mitte azj toižiš ? – küzuin baboil .
– A kut nece ei ole azjad ! – rängahti baboi minei .
– Kaikil hol’ om kezaradoiš , kaik radod pidab ehtta rata . Lapsil om ičeze rad , vanhembil – ičeze .A ken pahoin radab , ka nägub .Keza laškoid ei navedi !Oled-ik nähnu mugomid , ken magadab kezal pol’he päivhasai ?– kacuhti minuhu baboi čududeldes i iče vastsi :
– Ei ole mugomid , raukaine sinä minun !
– Oi , hoi , hoi ! Huiged om rahvahaspäi , ku pahoin radad !Rahvaz kaiken nägeb !Küläs kaik om sil’mnägubal !Nece lidnas voib peittas , i sindai niken ei tunde !Niken ei teda , kut sinä radad , hüvin vai hondoin ?A küläs toine elo om , vunukaine !– burboti baboi ičeze nenan tüvehe .
– Ka ..., baboi , babuško ! Kutak minä en el’genda !El’gendan , en ole jo pen’ !– unimeliš sanuin baboile .
– Ka , muga , muga , sötai ! Kuldaine , sinä , hobedaine !Kaik kezad oled olnu küläs , ka tedad kezaelon magud !Miččele se mujub !
– Jüged om ! – kiglaižin päl .
– Muštan ühten kezapäivän küläs . Olim kaikel perehel heinäntegol .
Räk sä oli siloi !Mö radoim päivän heinäntegol : haravoičim heinäd , kändlim sidä , kogozim heinäd satoihe .Mö tatanke kahten kandišim sabilahil satod kegosijannoks , tatoi edelpäi , a minä taganpäi .Taganpäi oli kebnemba kandišta , no ei nägund ted , pidi astta i kaiken-se kacta jaugoiden alle .Satoiden kandišend oli mužikoiden rad .Naižiden rad oli haravoita hein satoihe da otta heinänjäl’gid .Mö kundlim dedoid , hän oli meiden pämehen .Midä hän käski , sidä mö radoim .Radoim järgendusen mödhe .
Meiden dedoi oli heinäntegon tedai .Vaiše hän loi kegoid , nikelle toižele hän ei andand rata necida radod .Muga oli sil kerdal-ki .
Dedoi iče valiči kegosijan , seižuti sovapun i zavodi loda kegod .Hän valiči kegosijan holel , kacui , miše se oliži mäthudel , miše döl sen voiži ahavoita , a tal’vel voiži kebnas ajada otmaha heinäd .Dedoi loi kegon tolkul , hän kaik radod radoi tolkunke , rigota i vaiknašti .Hän lendi heinäd penin tukuižin i hangon kändpolel kebnas lasketi sen ezmäi kegon röunoile , a jäl’ges jo keskele .Hän radoi penel hangol , a jäl’ges oti koumešorpaižen hangon , kus oli pit’k varz’ .
Baboi ei kärnus dedan radho , vaiše čuraspäi kacui .No baboi kacui paksus i tarkašti !Sen minä homaičin .Dedoi-ki pidi babad sil’miš i erašti heiki hänele :
– Jefimovnaaa , kutak kego om ?
Baboin korvad kuliba ned sanad .Edahan oldes baboi vaiše kädel maihuti , i se znamoiči "En tartu !".No konz baboi oli läheli da dedoi küzui hänel , hän ei pidänd sanoid sus .Siloi hän nevoi kut pidab !No vaiše , konz dedoi küzui ...Muite hän ei tartund ...A dedoi küzui , hän ei voind olda küzumata !
Minä libuin kegole , konz se oli poleks lodud .Kego pidab tops’ta , kuti kingitada heinäd , miše se vähemba otaiži vihmad .
– Haravol ladi röunad , a keskel topsi hüvin ! – nevoi dedoi . Hän otli vähäižin heinäd , tokazi hangon varden maha i muga lendi heinäd kegoho .Muga oli kebnemba .
– Ala pidelte sovapus ika likahtoitad sen sijalpäi ! – sanui sada kerdad dedoi . – Likahtoid ned , ka kego voib kukertas , sovapu pidäb kegon püštti ! – holdui dedoi .
Minä varaižin eskai seišta kegon päl , sikš ku se vähäižen čibui .Kego čibub siloi , konz ei ole tugid .Tuged lapoštaba heinäd nelläs polespäi .Ned kuti pidäba kegon püštti .
Dedoi tegi koume tuged , penembad , keskmäižed i pidembad .Hän tugezi kegod sen mödhe , kut kego sureni , ezmäks penembad tuged , jäl’ges keskmäižed , a lopuks jo pidembad .
– Hei , Dešku , lebaite ! I mö lebaidamoi !– äkkid baboi tuli kegonnoks maihutaden käzil .
– Ištkam vähäižen , taivaz om sel’ged , ehtim lopta ! Pästa hot’ leibmuruine kohtha ika ei linne sinai väged lopta kegod !Jätad kesken , ken tuleb lopmaha !
– Ala , sinä , kačata ! Kucu kaikid lähtkennoks , sigä om viluine sija , sigä i lebaidamoiš-ki !A sinä , kegontopsii , lebaite kegon päl !Minä lendan sinei kašližen !– sanui dedoi minei .
Minei ei tahtoinus söda , vaiše jomannäl’g oli !Jüged nece heinäntego om !Kut sanuiba enččed ristitud : "Heinäntego kaiken vägen imeb ".Päivpaštol om löumain olda , pän punotab , jaugad katkaidab , sil’miš-ki verkoižed oma .Higo kahten polen vodab , sobad tartuba , i kaik sijad čal’hib .I muga kaikuččen päivän homendesespäi ehtkoižehesai , a erased eskai jäba öks heinäntegole , pidi tabata hüväd säd .
Baboi tezi , konz pidi lebaitas .Kegon lopind otab äi väged .Pidab mahtta loptes kaidenzoitta kego .Dedoi ei andand necidä lopradod nikelle !
Hän kaiken tošti minei :
– Vedä hein jaugoiden alle , topsi hüvin !
Lopaigal kaik oliba ümbri kegos .Ken-se haravoiči kegon , miše bokad oližiba siledad i heinklakuid ei rippuiži , ken-se haravoiči heinänjäl’gid , ken-se tegi penid heintukuižid dedoile vaumheks .Ken-se kerazi kaluid : haravod , sabilahad , hangod , ned kaik pidi peittä penzhiže .Kaik radoiba !Niken ei seižund käded ristti !
Dedoi loi hüvän kegon , tegi čoman kegon , suren .Heinäd oli äi , hein oli pit’k i kego tuli sur’ .Jäl’geks hän sidoi kahačun (kaks’ oksad ühthe ) i taci sen kegon päle :
– Kingita kahač sovapuhu i void lasktas maha !
Minä päzuin kegon pälpäi lujas kebnas .Minä varaižin lasktas , no dedoi openzi mindai .Dedoi i tatoi pidiba noran agjad kegon vastpoliš .Ühtes polespäi minei pidi lasktas maha .Minei pidi kätas vacale , lasketada jaugad alahaks i hilläšti huzahtada maha .Minä panin kindhad kädehe , tabazin noran kahtel kädel i kändimoi vacale .Minä zavodin päzuda alahaks i rižin , kut alahan tatoi tabazi mindai jaugoiš .
Minä olin mal !Minä tönduin vähäižen čurha i kacuin kegoho .Se oli sur’ kego !Necen päivän rad oli lopnus !
Päiväine räkiti , ahavod ei rižanus kaikes päiväs .Oli mare , ani tupehtoiti .
– Ehtkoižeks jürun tob , lämöil zavodib räčkutada ! Päiväl räkitab , a öl vihmub , – sanui dedoi .
– Hän tedab , – meletin minä . Igän om elänu , äjan om nähnu , säd-ki mahtab endustada !
– Rigehtigat kävuda randha kül’bmahas . A minä lähten kodihe , ošumib , hüväd čajud tahtoin joda , – hilläšti sanui dedoi .
Higo vodi kahten polen .Mi oli väged , mö joksim randha .Randal oli äi rahvast , ken-se oli vedes , ken-se venui letkel .Lapsed läikičihes vedes , kidastiba , ujuiba , hüppiba , libuiba pardele i sišpäi čukauzihe vedehe .Randal hengihe kebnas , eskai voi täuden hengen hengahtada .Vezi oli sel’ged kuti maid , se vändi päiväižen sädegiš i maniti laskval kaburusel .
Minä en mujand vet ni kädel , ni jaugal , pimitin joksta viheldusenke , vaiše tukad leihutiba polehe i toižhe .
Mitte-se veraz än’ päzui minuspäi valdale :
– Ha , haa , haaa !Minä kukištuin i lanksin vedehe .
Minun käded i jaugad väl’düiba vedes .Läm’ vezi väl’dütab .Minä kändimoi sel’gäle , čihotin käded i jaugad i kacuin taivhaze .Veden läm’ kosketuz oli kuti vaiše lüpstud maid , verez i maged !Minun nahk avaižihe , zavodi henkta i imeda veden väged .Vezi huhtoi higon , i nahk tegihe siledaks .Minä rižin , kut se tegihe puhthaks .Mugoine puhtaz om vaiše vagahaižen lapsen nahk .Minä kül’bin ičein tahtho veden al i veden päl , koiran i löcun vuitte i lipikaižen kartte , kut mahtoin !Minei niken ei telustand !Ümbri minus oli vaiše järv’ , avar i sel’ged !
Minä kül’bimoi külläks .Järv’ nikut ei tahtoind pästta mindai , manitamal maniti .Ehtkoine toi verest il’mad , päiväižen räk zavodi lasktas , i henkta tegihe kebnemba .
Minä tulin kodihe i tahtoin jo rehkaltas magaduzsijale , no räpusen duh maniti mindai keitimpol’he .Kanznikad ištuiba sömäs ehtlongid .Baboi oli keitnu räpust i ezmäižid norid kartohkpun’kuižid .Kezal küläs södas äi räpust .Räpuz om hüvä kala , hüvämaguine i ei ole rodakaz .Ed kakastu !
– Ai , sinä minun , kuldaine , hobedaine ! Tulid !Ištte sömha !– baboi sirdi ištimen minun edehe .
Stolan taga kului vaiše luzikoiden brängutez , pagin-ki oli hil’l’ .Kaik oliba väzunuded .
Söjad vediba räpusen ezmäks leibsupalale , miše kalalem’ jäiži leibha , a jäl’ges käzil söiba kalad .Käzihe jäi vaiše üks’ rod .Jäl’ges sures rehtläspäi hö otliba luzikal kalalent i räpsutiba sidä hüviš meliš .
– Ai , kut appetitno , Jefi movna ! – dedoi kacuhti baboihe . Hänen sil’m vändi , hän tahtoi kaikiden kuldes kittä baboid .
– A konz loppirgad linneba ? – muhahti dedoi .
– A konz jäl’gmäine kego , da siloi loppirgad-ki ! – teravas sanui baboi , kuti sanal tomoti dedoid teravas lopmaha heinäntegon .
Minun baboi oli terav kelele , hänel kaiken aigan sus oli vaumiž sana .Hän pagiži kaikidenke ottes kelenvändoid , čomid sanoid !
Minun dedoi oli kundlii .Hänel oli ičeze mel’ kaikiš azjoiš , no hän kundli baboid .Kundli , midä hän sanub , nikonz ei kesketand händast , no tegi kaiken ičeze melen mödhe .Hän ei tartund baboin azjoihe , ei nevond , ei käskend .Hän nikonz ei rängahtand baboin päle , nikonz ei lendand kät baboin päle .Hö eliba kožmuses kaiken elon .
Dedoi sirdihe čurha stolan tagapäi , lendi jaugan jaugan päle , oigenzi ougad i tokazihe ištimen selg’ha .Hän kacui meihe i iknaha .Meles oli midä-se küzuda vai sanuda , no hän ei rigehtind ...
– Lähted-ik minunke nitmaha , vunukaine ? – küzui dedoi minai .
– Olem kaik väzunuded , no völ jäl’gmäine kego i heinäntegole lop tuleb ! – kuti prostindad pakites pagiži dedoi .
Minä ezmäks virništin nenan , no sid-žo el’genzin , miše dedoi kucub mindai abuhu i sebranikaks .Ei ole minus äi tolkud , no abutada pidab .
– Voin lähtta , – sanuin , no en lendand päd .
– Nousta pidab aigoiš , nitta pidab kastkel , konz kaste om völ mas . Kebnemba siloi om nitta .Viluižel homendezil’mal om kebn nitta .Vikateh siloi nitab kebnas : cvig-cvig , cvig-cvig , i hein laskese lainhiže kut pidab , – hän ozuti kädel ned lainhed .
– Lähtkam , dedoi , lähtkam ! Noustata mindai vaiše !– sanuin södes dedoile .
– Minä voin nitta , a sinä void šišitada heinlainhid . A voin minä opeta sindai-ki nitmaha !Minai om pen’ vikateh , baboi noren oldes sil niti .Sinei se sättub hüvin .Minä augkezal sen kohenzin , teravzoitin ...Vaiše mäne magadamha aigemba , libuda pidab aigoiš .Keza om mugoine aig , konz pidab holduda i homnes i homnesjäl’ges i tal’ves , – veslembal melel sanui dedoi .
Mi-žo tehta ?Ed tege nimidä !Mugoine elo om !Holekaz !– nacein , kaikiden meles oliba ned sanad .
Kezaräk
Veps
New written Veps
–
–
–
–
–