Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Ol’ga Melentjeva. Oho šie, viäräkäpälä
Ol’ga Melentjeva
Oho šie, viäräkäpälä
Karelian Proper
New written karelian
Ilmasen
ikäh kontieta on pietty meččien kuninkahana .Mahtavana ta voimakkahana še šynnyttäy meissä ihaššukšen ta pelon tuntehie .Monet kanšat pietäh tätä eläintä pyhänä .Legendojen mukah kontie on ollun šukujen alottajana .Karjalaisetki kunnivoitetah tätä eläintä .
Mečäštäjillä ta kalaštajilla kontie on hyvih tuttu .Še ei tule piällä enšimmäisenä .Koira haukkuu ihan šamah tapah ihmistä tai kontieta , kun tuaš muita eläimie toiseh luatuh .Monta mukavua juttuo olen kuullun täštä elukašta .Eryähät niistä oltih hyvin hauškoja , kuitenki kontien kera tapuamini ei ole leikkie ta tuškinpa kenenkänä meistä tekis mieli kaijalla polulla törmätä mečän kuninkahah .
KONTIEN HERKKU
Še oli vuosi 1964.Aleksi šilloin ruato tieošaštolla .Hyö elettih Vuonnisešša , šielä oli meččäpunkti .Šuomelaiset vejettih meččyä Vuonnisešta Lonkan kautti .Tieošašton ruatajat piettih teitä kunnošša , jottei olis šuurie hautoja ta jotta meččäautot piäštäis kulkomah niitä myöten .Talvella hiekotettih termijä .Elokuušša vejettih hiekkua Lonkan tuakše .Šielä ennein oli vanha kylä , vain šovan aikana še oli poltettu .Šuuret malinapenšahat kašvettih niillä paikoin .
Kerran tieošašton ruatajat lähettih autolla šinne marjah .Aleksi oli šohverina , kakši naista , Ol’ga ta Veera , hänen kyyvvissä .Juštih še oli elokuun alku kun malinua alko kypšyö .Marjua šinä vuotena oli ylen äijä .
Tuli porukka paikan piällä , alettih kerätä .Naiset mäntih loitommakši , Aleksi jäi tien viereh poimimah .Keryäy hiän min šuuh , min kruuškah .Yhtäkkie mieš kuuli kun mi lienöy lähellä rupesi ryšäjämäh .Aleksi ei ole miksehkänä .
"Tottaš Ol’ga tahi Veera tuli lähemmäkši poimimah ," ajatteli hiän . No ta i keryäy hil’l’akkaiseh .Ka ei še rytinä lopu , ryšäjäy ta ryšäjäy ihan lähellä .Aleksi karju :
– Ol’gako šielä on ?– ei niken vaštua .
No ka tottaš pitäy nyt noušša kaččomah , ken šielä niin touhuu .Aleksi nousi kivellä , kun malinnikot oltih niin korkiet , jottei näkyn mitänä .Kaččou , ka kolmen metrin piäššä kontie istuu ta marjoja šyöy .Niin ahnehešti šyöy , jotta kaikki hirvie , kahella käpälällä lappuau ta šuuh ammultau ihan okšien kera .
Vain tuli Aleksilla hätä käteh , peta rekeh !Mieš niin pöläšty , jottei voi mitänä , ruttoseh šieltä painumah , kruuškanki šinne tipahutti .Juoksi auton luokše , pyöriy šen ympäri , ei älyö , mistä auton šiämeh piäššäh .Loppujen lopukši miešraiska löysi oven , avasi šen , hypähti šiämeh , pani auton käyntih ta läksi kiirehen kautti ajamah .
Šiitä vašta muisti : "Ka a-voi-voi akathan šinne jiätih ".Kiänty jälelläh .Tuli paikalla , karju heilä mitä voimie oli :
– Veera ta Ol’ga , tulkua pois !
A hyö šielä rauhašša kerätäh , toiseh šuuntah on mänty .
– Mitäpä šie karjut , vaššatah . – Kun ei olle šiula marjua , ni tule tänne , tiälä on ruškienah .
Aleksi heilä vaštah karjuu , jotta kontie on malinnikošša .Ka tuli niillä äkkilähtö .A še kontie ei ollun miksehkänä , ei še yhtänä välittän marjanpoimijista , marjua vain šyyvvä nautiskeli .
KONTIE EI KOŠKEN – VUOTA TYTTYÖ
Lähettih kerran čikokšet Veera ta Jouki hilloh .Jouki oli šilloin pakšuna .Mäntih šuolla , kačotah – hilluo on niin äijän , niin kuin keltani matto ois peittän koko šuon .Kerätäh , kerätäh , a Jouki aina kačahtelou šuorantah :
– Veerahoi , eikö še kontie tuola rišaja , mie lähen loitommakši šuolla .
– Ka kun ollou kontie , kyllä še miät šieläki šuau , vaštuau čikko .
Marjua on hoš kuin äijä , ta kohta šankotki täyvytäh .Jouki ei voi enyä kerätä .
– Läkkä myö pois , en mie voi olla , mie varajan .
Kotih oli matkua kolme kilometrie .Čikokšet lähettih , niin poikkoseh aššuttih , jotta henkäššyttih .Tultih kotih ta kerrottih :
– Mamma , miän piti lähtie kotih , kun koko ajan rišasi šuon laijašša , pöläštymä , jotta še on kontie , huomena käymmä marjat keryämmä , otamma Kallen matkah .
– Ettäkä huomena , ettäkä ylihuomena , še kačo oli kontie , pisykkyä koissa , Jouki ainaški ei lähe , muamo šano .
Tulou nuapuri Tat’t’ana Ivanovna :
– Ka a-voi-voi , mi peta marjua on tuotu !
– Niijen marjojen takie vähällä kontien šuuhu ei jouvuttu , hyvä jotta šuolta ajoissa lähettih , vaštasi muamo .
– No šiula , Marija Ivanovna , tyttöpunukka tulou , šano nuapuri .
– Mistä šie tiijät ?
– Pane piähäš , tyttö tulou Joukilla . Još ois poikah raškahana , ni kontie ei ois piäštän heitä šuolta .
Oliko še primietta šemmoni , vain arvasiko nuapuri , ka Jouki šynnytti tyttären .
MYÖ ŠIUN KERA OLEMMA ŠAMUA VERTÄ
Veera-čikko tuli lomalla .Potakat oli jo kuokittu , ta Veera Joukin kera lähettih karpaloh .Šinä vuotena karpaluo oli äijän .Marjamiehet šuatih kaikki aštiet täyttyä ta lähettih traktoritietä kotih päin aštumah .Tultih nurmen laitah , ka kačotah kontie ...toini , kolmaš .
– Miän pitäy nurmella männä , Veera šano .
Hänellä oli vielä airo kannettavana .Kontie tuli nurmen laitah , noštau käpälät .Veera airolla panou ta šanou :
– Meččäh mäne , meččä on šiun .
– Nyt mänkä suapran luokše , šano hiän Joukilla . – Kun tullou lähemmäkši , ni panemma suapran tuleh .
A Jouki niin pöläšty , jottei voi ni liikahtuakana , niin kuin jalat oltais poikki .
– Läkkä pois , kun jäimä eloh , ei meitä nyt niken koše .
Toisena päivänä šamat kontiet ryöšittih kylän lähellä .Koirat ajettih niitä meččäh .
Oho šie, viäräkäpälä
Karelian Proper
New written karelian
–
–
–
–
–
–