Texts
Return to review | Return to list
Vper’od-partizuanujoukon histourii. 2
history
July 03, 2023 in 10:13 Нина Шибанова
- created the text
- created the text: JOUKON UVVET PIÄLIKÖT Kylmykuun 30. päivänny vuvvennu 1941 Vper’od- partizuanujoukkoh pandih piälikökse Bond’uk K. V. Häi oli oficierurajanvardoiččii, häi joukos nosti kurin, boju- da poliitiekku-valmistuksen partizuanoil. Hänen piälikönny olendan aigah vuozinnu 1942-1943 partizuanat luajittih äijän ozakastu bojuoperaciedu, yksi niis Merguban garnizonan hävittämine. Frontan piäliköl tuli ilmi tiedo, ku viholline suittau suurii varoi einehtavaroi da ammundutarbehii Mergubas da vuottau saldattoin ližävysty. Partizuanoin štuabas piätettih hävittiä tämä miehittäjien varasto da räjähyttiä sildu Čirka-Keminjovel. Oli luajittu yhtistetty joukko, kuduan piälikökse oli pandu Bond’uk. Kyliä dai sildua lujasti vardoittih, sendäh partizuanat piätettih ottua viizahuksel. Hyö šuorivuttih lumihaluattoih, matkattih strojus, paistih keskenäh suomekse (suomelazethäi vuotettih ližävägii), tuldih vardoiččijoin lähil, hil’l’azeh kabrastettih vardoiččijat da suurel kiirehel oikottih kyläh, sie nostettih häly, suatettih vihamiehet segavuksih. Garnizonu oli hävitetty, sildu räjähytetty. Myöhembi vojennoplennoi saneli: “Partizuanoin käzintulendu oli moine vuottamatoi, ka saldatat ei ehtitty ottua piälyssovat da ammunduvehkehet, juostih meččäh”. Joukon vojennoi kygy da kuri oldih järjestetty korgieh. Bond’ukku omas joukos luadi partizuanoin piälikkölöin pajan: 11 “vper’odovcua” pandih piälikkölöikse, komissuaroikse, joukon štuaboin piälikkölöikse toizih partizuanoin joukkoloih; vie moni roittihes vzvodoin da ozastoloin piälikkölöikse. Bond’uk sai polkovniekan arvonimen, händy pandih Partizuanoin liikunduštuaban virgah. Vper’od-joukol rodiihes uuzi piälikkö Titov A.G. Vuvvennu 1944 tuli aigu Karjalan frontal hyökkävysoperacieh valmistamizeh. Algavui kolmas vaihe partizuanoil. Tämän pluanan mugah 27. diviizii ei lähte hyökkävyksen dieloh, se jiäy Rebol’an dorogal. Nevvostoliiton puolel oli tärgei se, kui 14. Suomen diviizii olis jiännyh endizile kohtile da ei vois tulla abuh myöstyjile Karhumäin vihaniekoile. Sendäh partizuanoin aktiivizet tevot 14. Suomen diviizien tagavos oldih ylen tärgiet. Täl aiguvälil “vper’odovcat” käydih pitkil matkoil, loitokse miehittäjien tagavoh, oldihgi Suomes. Pidi suomelazien vojennoloin huomavo enämbäl kiändiä toizile kohtile, muga avvuttua 32. armiel teriämbäh eistyö. Ku partizuanoin pohodat oldih pitkyaigazet (6-8 nedälii), pidi suaja syömisty paikallizil eläjilpäi, roittihes ammundutarbehil varustetut konfliktat siviiliristikanzoinke. Toiči partizuanat viettih pitkyaigazii bojuloi pienien jalguvägijokkoloinke, ga hyö piästih pagoh taga-ajajis. Omah lebokohtah Lehtan kyläh järilleh tuldih pienien kaimavoloinke. JOUKON KUNNIVORUAVOT Jälgimäine pohodu Vper’od-partizuanujoukol oli 28. elokuudu da kesti syvyskuun 23. päivässäh. Jälgimäine boju oli 17. syvyskuudu, konzu jo 5. syvyskuudu Karjalan frontal bojut Nevvostoliiton da Suomen välil loppiettihes. Syvyskuun 19. päivänny vuvvennu 1944 oli allekirjutettu da solmittu välisobu. Vper’od-joukko nämmis dielolois nimidä ei tiedänyh. Voinan aigah tämä joukko luadi 27 pohodua vihollizien tagavoh, 18 kerdua tuldih järilleh kaimuamattah dovariššoi, proijittih 9 000 kilometrii, hävitettih 310 vihollistu, omat kaimuamizet oldih 46 hengie. 73 hengie suadih valdivollizen palkindon. Ligakuun 15. päivänny vuvvennu 1944 joukko tuli Segežah, kus se hajoitettih. Oza rahvahis lähtiettih armieh, oza partien nevvostovallan ruadoh. D. S. Aleksandrovan kuhkutuksen mugah Rugajärven kyläs oli nostettu Vper’od-partizuanujoukon mustomerki. Sil kohtal yheksä kerdua endizet partizuanat kerävyttih yhteh.