Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Perttu Pekka. Elämä kirjava kuin tikka. 1
Perttu Pekka
Elämä kirjava kuin tikka. 1
Karelian Proper
New written karelian
Täššä
moniehana kešänä oli miun luona lomalla vellen poika Huoti akkah ta šikeijeh kera .Hiänki alkau olla ihan ruavahan ijissä , kun pakasi , jotta kohta pitäy alkua hankkie paperija eläkkehellä jiämiseh .Huoti on jo monta kymmentä vuotta kierrellyn ilman rantoja Uralija ta Siperijä , Krimijä ta Kaukasija myöten , kun niijen šähköašemien rakentajie on .En šua heistä šelvyä , missä konšaki elettäneh , kun aina ollah heileheššä , kuin laulamattomat kuoliet .
Olemma yhen kerran Kaislaniemen rannalla , murkinua keitämmä .Hyö niät kaupunkilaisina jo huomenekšešta šuahe oltih joukollah järvellä melomašša , onkitettih ta uissatettih .No kun oli juštih paraš tuohenlähtöaika , enhän mie malttan lähtie šinne hiän kera pelautumah , a kävin tuohešša .Kisoin ta kannoin rantah nellä hyvin šuurta keryä .Huotilla himotti šuaha matkahaš oikie karjalaini kesseli .
No issumma šiinä tulilla , šarotamma tuohta .Päiväni paistua puahtau , jotta tuohet käpristeliyvytäh .Huoti alkau paissa :
– Mie olen täššä pitän aikua ajatellun šitä , jotta kun šie , tiätä , olet skuaskuinun näistä kotiperukan as’s’oista ta rahvahašta , ni mintähpä šie et pakaja omašta elämäštäš mitänä ?
– Höh . Oletko šie tolkuššaš !mie ihan ällissyin .– Šitäkö pahutta mie läksisin ičeštäni rahvahalla pluašnuamah ? Eto eläjä kuin mieki !Eiköhän tuota ole tarpehekši kummempuaki paistavua .
A hiän vain omuah :
– No kyllä kait šitä ois šiunki elämänšivušša starinoimista .Olet šieki min mitäi nähnyn .
– Ole , ole iänettäš ta rua työtäš .
– Mie še voin ollai iänettäni , hiän vain jallittau . – Ka mie täššä olen puitto heimolaini , a äijänkö tiij än šiušta ? A moni muu – vieläki vähemmän .A moušotpa moniehat ajatellah , jotta mi šie olet oikein miehijäš .Oletko šie hoti mitänä ruatankana ta missä kolhosissa ollun .Elikkä oletko šie koko ikäš elän yhellä vuašuomisella ta kielenpiekšännällä , rahvahan pakinojen höistelyllä .Vet voipi löytyö šemmosieki epyälijie .Ajattelehan piätäš vašše , kun olet vanhempi ta viisahampi .
No mie tuommosešta asien kiännökšeštä ihanpa pökerryin .Vain šen älysin , jotta eipä ollun ilmasešša ijäššäh tullun piähänikänä , jotta mitä ne miušta voijah ajatella .No en mie šiinä tointun mitänä vaštuamah , kun šilloin juštih Huotin naini šanou :
– Heittäkkyähän nyt še vuolomini .Ruvekka šyömäh .
Ta niin še pakina loppu šiih .A nuo Huotin šanat jiätih mieleh niin kuin ampujaisen pörinä korvajuurešša .Mitein lienöy tunnuttu šemmoselta ilkienmakuselta .Vaikka en mie ois oikein mielelläni uškon , no vet moušotpa tosipakinašša onki šemmoista rahvašta , jotta ajatellah tuoh tapah .
Mänemmä šiitä illalla kotih .Mie olin luvannun lämmittyä heilä kylyn .Vein tuohikeräni kylyn luo , hyö kannettih kylyh vettä ta mie rupesin lämmittämäh šitä .Šiinä aina kiukuallisen paluas’s’a vellon niitä tuohijani .A še tuanoni pakina ei anna rauhua , on kuin ois henken piällä .Huhtieraičen šitä šen šeiččemen kertua piäni ympäri : oishan še ičeštä pakajamini niin kuin tervan juontie , ka ...
Onhan šitä elämiseššä elettävyä , on .Eikä še toisin ajoin aivan linnunmaijon juontie ole ollun , eikäi yhtä šulkkuo ta šamettie .Monet mykränmuokat on pitän käyvä läpi .Vain on šitä tullun vaštah hyvyäki rahvašta , ainaki miula .
No kiušauvun šiinä ta ajattelen : mitähän tuošta tulis , kun ois höynäytyö noih Huotin kuihutukših vanhoilla päivillä ?Pitäis šanuo muutoma šana niillä epyälijöillä , no mitä šitä šiih kirjan piällä šuat ?A pitän pituni ikä on kuitenki eletty – mitäpä še loppukiäššä kuollut lehmä šilmäštäh välittäy .A kun šiitä toisekšeh ajattelen , jotta mitä šitä vois šanuo omašta elämäštä , ni ...ei ni mitä šanomisen arvoista .Še on jokahisen kohalla niin kuin šanotahki , jotta kirjava tikka mečäššä , imehnisen eloš kirjavampi .Ei miula šen kummempua kuin muillakana .Ei mitäi höpertyä .
Še vet on niin , jotta tämmöset vouhotukšet pitäis hyvyä myöte alottua šyntymäpäiväštä .Vain miula jo šiinä tuli älläštäppi eteh , šormi mäni šuuh , kun en muissa hoti šyntymävuottani .Hoš tapa , ni šitä kačo mie en tiijä tarkkah tähä päiväh šuahe .Šyntyn olen kuulemma iččenäh Vieristänä ta serota šanottih šilloin olijan , vain vuottapa kun mie en tiijä .Eihän šilloin kirjutuštaitamatoin rahvaš räknännyn ajan kulkuo vuosiluvuttain , a konša minki pruasniekan tahi hoš min mainittavan tapahukšen mukah .
Šinä vuotena kun mie šatuin šyntymäh oli palan Iknattaisen ruisriihi vil’l’oneh päivineh , täyveššä ahokšešša .Šemmoni tapahuš kačo jiäpi mieleh , a mitä še vuosiluku , olipa tuo mimmoni numero hyvänšä .Mitä šillä on välie .A vot riihellini ruista – še on jo toini asie .
Niin šiitä miun šyntymäštäki paistih : še oli šinä vuotena kun Iknattaisen riihi palo .A kun lienöy šattun šielä joku šikie šyntymäh tahi kuolomah , oli tuo pätö tapahuš .Šitäkö oli rahvahalla aikua ajatella , muita huolie piti piäššä pityä .
Oli niitä totta paissešša vuosilukujaki käytöššä , oli näkösälläki .Erähien talojen piätyšivuih oli muutomat kirjaniekat rehvannun tervalla tahi uurrettu veičellä vuosilukuja .Še oli merkki minä vuotena oli talo rakennettu .Ta oli vieläi ristilöissä kalmismualla kuolinvuosija .No ne oli naverno pappien n’euvon mukah luajittu .Vain mitäpä niistäki oli hyötyö , kun ušiemmat ei tunten puuštaimie hoš ois ni tullun prikku piäššä tiellä vaštah .
On miula vielä toiniki aikamerkki , min mukah vois miun ikyä arvual’l’a .Šen mie muissan jo ičeki hyvin , kun olin enši kertua anšamečällä .Šen vuuvven kyllä muistau muuki rahvaš , vain ei šuinki miun anšamatan takie .
Tuattovainualla oli Hevoisšelkosella šemmoni vakituini kešenaikuni anšapuutikka , šiinä tuhatkunta anšua .Šinä šykyšynä hiän otti enši kerran miutki matkahaš .Rypimä šielä mečäššä kakši päivyä , yön olima Huotarisen meččäpirtillä .Še kun oli melkein matan mukah , oisko ollun virššan verta puutikkapolulta šivuh .Olin mie šilloin mieš mieleštäni , kun kantua retuutin koppalua olkapiälläni .
No šiitä kun tulima kotih , meilä šamašša tiijotetah šanomina , jotta Sirkein Kaurolta on kontie šortan heposen ihan kotiaituukšen perillä .Še oli kačo tapahuš , mi ei unohtun pitkih aikoih .Niät kun še Kauro-raiska oli hommannun šitä hevoista ainaki kymmenisen vuotta : kevättalvet oli veštän lautua pohatammilla , oli punon nuottimiehillä tuohinuorua , kyntän peltoja kaikilla , ken vain kyšy , luatin venehie , oli työntän matkalaisien matašša revon ta niätän nahkoja Šunkuh .Ta ken šitä šuattau pityä rätinkie , mitä kaikkie hiän oli yrittän hevoisrahoja kovoteššah .
Täštä Kauron hankkiešta oli tullun vähä niin kuin koko kylövehen asie , autettih kaikkeh luatuh ken voi .Hänellä kun oli vielä akka kipiehini ta šikeitä pirtillini .Ta vot šiulaš : heponi – oli , mäni , šuli , palo .Kakši talvieko lienöy kerinnyn ajua , olla niät heposen omistajana .
Šentäh še vuosi jäiki kaikkien muistih .Aina mainittih , jotta še tahi toini asie oli šinä vuotena , kun Sirkein Kauron heposen šorti kontie .
Vienakši kiänti Valentina Karakina
Elämä kirjava kuin tikka. 1
Karelian Proper
New written karelian
–
–
–