Texts
Return to review | Return to list
Tverinkarielazien kul’turan ühükšen šünnünnäštä – 25 vuotta
history
October 13, 2023 in 16:21 Нина Шибанова
- created the text
- created the text: Hüvät ristikanžat! Armahat čikot i vellet! Läššä nellä šadua vuotta elämmä, müö, karielazet, Tverin mualla hormilla keššeššä toizinke rahvahinke üheššä i hüväššä šovušša. Näillä vuožiloilla miän vanhemmilla oli ülen jugie eländä. Hüö nähtih nälgiä, läzimistä, moni voinua i revol’uziida. No hüö šäilütettih oman kielen, omat tavat, oman kul’turan. 29.10.1990 vuodena oli avattu karielazien aktivistoilla ”Tverinkarielazien kul’turan ühüš”. Enžimäzet ühükšen, a nüt kul’tura-avronomijan, aziet ollah: kuin šäilüttiä oma muamoloin kieli, tiijuštua omua historjua i opaštua omie lapšie i vunukkoida. Täh varoin on meilä avattu 11 kul’tura-avtonomijua rajonoissa: Spirovan (preda Parfjonova Nina), Lihoslav’lan (preda Burmistrova L’udmila), Ruameškan (preda Kullina Nina), Maksuatihan (preda Čigrina Nina), Sonkovan (preda Markova Valentina), Vesjegonskan (preda Čumin Andrej), Zubzovan (preda Gormakova Jekaterina), Molokovan (preda Ber’ozkin Viktor), Lesnoin (preda Smirnov Mihail), Sandovan (preda Orlova Nadežda), Tverin-linnan (Komissarova Irina) i nuoriz’on oddelenija (preda Evgrafov Oleg). Tverin oblastin komitetta (kumbazešša on 20 hengie) üheššä rajonoin kul’tura-avtonomijoinke i nuoriz’onke nämä 25 vuotta ruadoma hüviin. Oldih luajittu monet kniigat: M.M. Orlovan ”Bukvari”, A.V. Punžinan ” Šanakniiga”, opaššunda knigat ”Armaš šana” Z. Turičevan i ”Aiga lugie i paissa karielakši” L. Gromovan, kniiga ”Tverin karielazin historija” A. Golovkinan, kniigat: ”Oma randa” S. Tarasovan runokniiga, ”Kuzmičča” i ”Stuanovoine” N. Balakirevan proza, M. Orlovan ”Runot”, moni buklettua: ”Tverin karielaziin šüömizet”, ”Karielazet hormilla keššeššä”, ”Karielazet tverin mualla”. On luajittu moni fil’mua tverin karielazien näh. Ohjujat: Arvo Ahlroos, Andrei Vorobjov i toizet. Viidiu 20 vuotta lehti ”Karielan šana” – redaktora L’udmila Gromova. Miän karielazissa rajonoissa oli valmissettu 14 etnokultturnoida festivalie, kumbazih oldih tullut miän luoh gost’at i ansamblit monista muakunnoista: Mordvašta, Mari-Elašta, Virošta, Šuomešta, Karielan Tažavallašta. Meilä ruatah 19 rahvahan lauluansamblie, paremmat i tunnetut niistä ollah ”Karielan koivune” i ”Virži” (Piämiehet Ljudmila i Ruslan Gorzevat). Tuttavat ollah i kandeleh-ansamblit lapšien muzikkiškolista Spiirovan rajonašta i Lihoslavl’ašta ”Vihmane”. Rajonoin školissa i bibl’otekoissa on avattu 21 pikku-muzeida tverinkarielazien eländäh näh. Äijän ruaduo miän kielen i kul’turan šäilütändäh varoin luadiu nüt ”Karielazen rahvahan muzei” Lihoslavl’ašša (piämieš – Jelena Romanova). Tämä muzei on meilä varoin nüt keššüš, missä voit i pidäü kerätä i šäilüttiä kaikki, midä müö tiijämmä miän kul’turah i historijah näh. Tahon šanuo tverinkarielazista i iččieštä miän aktivistoilla, kumbazet kaikešta hengeštä i serčašta ruatah, štobi miän kieli ei häviis’, jäis’ eloh, i eläis’ vielä moni šadua vuotta –šuuret-šuuret passibot i kumarran heilä muah šuat. Šuuret passibot Tverin aluen administracijalla, Tverin muan Gubernatoralla, Tverin linnan i rajonoin piämiehiillä hiän avušta. Eris’ kiitokšet šanon miän üštävillä Šuomešta, kumbazina ollah: Veijo Saloheimo, Elina Hatakka, Tapio Mustonen, Kalevi Rajala, Martti Malinen, Leena Joki, Marja Torikka, Marjukka Patrakka, Tuomo Nenonen, Oili Parjo, Matti Eskanen, Arkipiispa Leo, Aila-Liisa Laurila, Ilmari Homanen, Ritva Lampivuo, Eeva-Kaisa Linna i muut – tüö oletta meilä varoin armahat čikot ja vellet, šuuret kiitokšet teilä tiän ruadoloista, što tüö autatta meilä šäilüttiä miän kieldä i kul’turua. Kaikekši ijäkši jiähäh miän muistoh i serčoih Pertti i Helmi Virtarannat, Sirkka Parjo i Erkki Hatakka, kumbazie enämbi ei ole meinke. Müö emmä unaha hiän azeida i ruadoloida meilä varoin. Nikolai TURIČEV, Tverin oblastin Nacional’no-kul’turnoin Avtonomijan komitetan preda, Šuomi-ugrilazien rahvahin konsul’tativnoin komitetan člena