VepKar :: Texts

Texts

Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help

Ven’anmua

Ven’anmua

Livvi
New written Livvic
Ven’a on muailman suurin mua. Sen pinduala on enämbi 17 miljonua nellikkökilometrii, se on vähästy pienembi Suvi-Amierikan mannerdu.
Ven’anmua on sijoitunnuh Jevruazien pohjaspuoleh. Sen muat ollah Jevroupan päivännouzupuoles da Aazien pohjazes. Urualan mäet juatah Ven’anmuan Jevroupan da Aazien ozih.
Ven’al on rajua yheksäntostu muanke. Ezimerkikse, päivänlaskupuoles Ven’anmua rajoittuu Suomeh, Estounieh, Pol’šah, suves sil on raja Azerbaidžuananke, Mongoulienke, Kitainke. Ven’al on meriraja vaiku Japounienke da Yhtysvalloinke.
Ven’anmuan piduhus pohjazespäi suveh on enämbi 4000 (nelliä tuhattu) kilometrii, levevys päivänlaskuspäi päivännouzuh on enämbi 10000 (kymmendy tuhattu) kilometrii. Ven’an korgevin kohtu on El’brus-mägi Kavkuazal – 5 642 (viizi tuhattu kuuzisadua nellikymmen kaksi) metrii.
Moskovu on Ven’anmuan piälinnu. Se on Ven’anvuan suurin linnu. Moskovas eläy enämbi 12 (kahtutostu) miljonua hengie. Ven’anmuan toizekse suurin linnu on Piiteri. Se on Ven’anmuan luodehpuolen keskuksennu. Vuozien 1714-1728 da 1732-1918 aigah Piiteri oli Ven’anmuan piälinnannu.
Vien vallas on 12,4% (kaksitostu pilku nelläsvuitti) Ven’an muadu. Ven’al ollah kaikis suurimat suolattoman vien varat. Baikal on Ven’anmuan suurin suolatoivezine järvi. Se on syvin järvi muailmas, sen syvin kohtu on 1642 (tuhat kuuzi sadua nellikymmen kaksi) metrii. Ven’anmuan suurimat jovet ollah Lena - 4 400 (nelli tuhattu nellisadua) kilometrii, Irtiš - 4 248 (nelli tuhattu kaksisadua nellikymmen kaheksa) kilometrii, Ob’ - 3 650 (kolme tuhattu kuuisadua viizikymmen) kilometrii, Volga – 3 530 (kolme tuhattu viizisadua kolmekymmen) kilometrii.
Ven’a on rikas erilazil hyödykaivannoksil. Ven’al nostetah äijän neftii da suajah äijän luonnonguazuu.
Ven’an muat kuulutah arktizeh, subarktizeh, lauhkieh da ozittain subtrouppizeh ilmastopoujassoih. Suurin oza Ven’anmuadu on lauhkien ilmastopoujasan vallas. Kaikis lämbevin päivy Ven’al oli pandu merkile 12. heinykuudu vuvvennu 2010 Kalmikies – 45,4 (nellikymmen viizi pilku nelläsvuitti) astettu lämmiä. Kaikis viluvin päivy ebävirrallizien tiedoloin mugah oli talvel vuvvennu 1924 Oim’akonas – 71,2 (seiččiekymmen yksi pilku toinevuitti) astettu pakkastu.
Ven’al eläy enämbi 145 (sadua nelliäkymmendy viitty) miljonua hengie. Ven’a on monikanzalline mua. Vuvven 2010 rahvahanluvun mugah Ven’al eläy enämbi 190 (sadua yheksiäkymmendy) eri kanzua. Ven’alazet ollah enimistönny, heidy on enämbi 80% (kaheksuakymmendy)%. Ven’an kieldy maltau enämbi 99,4% (yheksiäkymmendy yheksiä pilku nelläsvuitti) Ven’anmuan eläjis. Ven’an kieli on virrallizennu kielenny Ven’al, monis tazavallois da alovehil ven’an kielen ližäkse on vie toine virralline kieli. Ezimerkikse, Komin tazavallas komin kieli, Marin tazavallas marin kieli, Tatarstuanas tatuaroin kieli ollah virrallizinny kielinny ven’an kielen rinnal.
Ven’anmua on kuulužu matkailukohtu muailmas. Joga vuottu Ven’ale kävyy äijy turistua. Ven’an histourien, arhitektuuran da luonnon mustomerkit vietäh omah puoleh rahvastu.