Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Nikolai Zaitsev. Läskelän hierun oza
Nikolai Zaitsev
Läskelän hierun oza
Livvi
New written Livvic
Kuarpan Miša potkualdi pihaliedžuu ielleh-järilleh
.Erähiči liedžu azetui , häi mustoitti unohtunnuon huolen , ga potkualdi liedžun uvvessah liikkehile ."Kačo ! Igä painau .Toiči jo unohtat omat päivät .Talvihallot punottihes hänen mieles .Pidäshäi net vediä enne vihmoi da suaha liiderih kuivannu ."
Eloksen aigah Kuarpan Miša , hot’ oli jo ruavas , ga ei voinnuh olla ruavottah päivän aigah , gu kobru vie oli kova ruadoh .Muite häi oli kirkei mies , voinan kestänyh , ainos löydi ruaduo omas talohuos .Tänäpäi hänel oli annettu tozi hommu ruavokse .Häi oli lapsienkaččojannu .Ainos oli talohuon elokses syvysaijal omua ruaduo , vägižin pidi kytkiekseh jogapäiväžeh ruadoh da pidi unohtua toižien muailmoin eloksien suvaitut lehtilugemižet .
Nuori , vuodine Or’hoi , magai kal’askas .Ainos se magai .Ainos , gu piäzi pihale .Spokoinoi hyvätuuline bul’čukkaine , died’oin rakkahaine bunukkaine .Nelländel olii Matvei labjažel nosti hiekkua tukkuh peskujuaššiekas .Brihačču tuli died’oin edeh , oijendajen reduhižet käit .Häi oli innostunnuh sellittämäh died’oile , mindäh nenga häi revustui .Died’oi muheloitti , gu ei voinnuh järgieh ellendiä brihačun hädävynnyžii sanoi , ga hyö mollei ellendettih toine toštu .Died’oi puhtišti Matvein käit da kurtkan hiemuat .
Läskeläh viettih talvihalgoloi traktoral mečäspäi .Se oli syvysvuvven moine aigu , konzu enne talvie , kuival siäl pidi ehtie täyttiä muutgi talohuon piharuavot .Traktoran hurineh kuului mečän reunas .Konzu traktor kuadoi enzimäžen halgodelegän levälleh taloin pihah , Dašoi-neveskäl oli hyvä mieli .Häi rubei yskäl kandamah halgoloi liiderih .Parahite pihah ehti Kuarpan Anton Sergein velli Petroskoispäi da jo loitoči kirgai : "Jumal abuh !"
– Pidäy , pidäy , vastai Dašoi hyväl mielel .
– Kuibo dorogu Petroskoile ?
– Hyvä , hierus tiä vältävälleh . Minä lähten Sergeile abuh , vai lykkiän ruadohal’l’akon piäle da mittumatgi jallačit jalgoih .
– Ota nälgypalaine n’avas ymbäri , ehtit , on aigua , ei vie traktor järgieh tule , sanoi Duarju .
– Passibo . Olen hernehkuašal syötetty .
Matvei yskäs da toižel käil Kuarpan Miša ohjai Or’hoin kal’askua .Sergei tuli traktorale vastah , poijan käzi yläh nostettuu .
– Matvei , nosta sinägi käzi yläh , tervehtä tuattuadas . Ei iče tostai nostamah kätty .Kačo nenga !
Matvei ellendi , mis oli dielo , nosti käin yläh , gu traktor oli kohtalleh .
– Minä iče kävelen ! sanoi Matvei .
Died’oi kesti kai Matvei-bunukan kapriizat .– Gu minä en päinnyh gruuzimah halgoloi , sit minä juoksendelen lapsien peräh , duumaičči Miša . – Voijahhäi vellekset gruuzie yhtes , gu vai ei satatettaš toine toštu . Liijakse ruttoh kiirehtetäh .Ei nengomua ruaduo hätkie ristikanzu kestä .Jo nelläskymmenes nämmä ruavot tullah vastah aijal libo toižel , oli Kuarpan Miša mietiskendellyh .– Mittumil sanoil heile sellittiä , gu hyö liijakse ei kiirehtettäš .
Poštumašin ajoi pellon tagan kulgijua dorogua myöte .Kuarpan Miša buitogu havačui omas touhus da rubei pyrgimähes peldokujolpäi dorogale paišten :
– Lähtemmöhäi , miehet , ottamah poštua .Suammo tiediä , midä muailmale kuuluu .
– Älä , brihačču , juokse sinne dorogale ! Miša pöllästyi .Häi jätti kal’askan kujole da kiirehti Matvein peräh .– On neče kumman lapsi ! Ihan kuulematoi !Kuibo sinä olet nengomakse tulluh ?čakkailih Miša .
Matvei kiketti nagrajen kuulemattomas ruavos .Miša tabai lapsen yskäh .Matvein jallat juostih vie yskäs .Or’hoin kal’asku liikui alamägie .Miša oli hädävynnyh .Ozakse ajajua mašinua dorogal ei nägynyh .
– Kenbo sie potkihes kal’askas ? Kačos , died’oin bunukkaine sie muheloittau .Vuota terväh tulemmo omah pihah .Muamas ottau .Vuota .
Tuldih pihah .Duarju tuli liiderispäi ottamah Or’hoidu .Häi leperdeli omat lembiet sanažet Or’hoile da Matveile .Vedi lapset pertih .Miša sai neveskälpäi passibot da levien muhahtuksen da kučundan murginale .
Kuarpan Miša oli siirdynyh omih leibih taloin toižeh agjah , gu Sergii oli nainnuh da ottanuh kogo koin ižändyön .Tänäpäi Miša oli kučuttu murginale , gu oli ruadajannu .
– No hyvä , vastai Miša i rubei kobeloittamah telegrammua lehtien keskes .
– Minulehäi se on , pagiži Miša hil’l’akkažeh ičekseh .
Mielenkiindo häivähtih Duarjan ilmielöis .Antonan telegrammu tuatale ?
– Ongo midä vältämättömiä Antonal tapahtunnuh ? kyzyi Duarju .
– Ei , onnuako , nimidä igäviä . Onhäi se uskaldannuhes käymäh kalale Velgoijärvele , vastai Miša .
Murgin oli syödy .Syöndän aigah paištih vesselästi , misbo muus kui vai halgoloin suandaš pihah .
– Kahtes reisus lopemmo , da traktoran luovutammo aijoinaijal , sanoi Sergei .
– Kui hallot suomečikölpäi ? kyzyi Duarju paginakse .
– Hyvät , kuivat gu zuuharit . Onnuako , parembat kui mennyt vuon , vastai Sergii .
– Puuttuu tämä kuaššu syvvä palavannu , muhahtih Duarju . Mielihyvä puhkei Duarjan ilmielöile .
– Tänäpäi hyväs lykys suammo kogo talven hallot pihah , sanoi jälgimäžikse Miša oman mielen .
– Sit huomei käygiättös poigaženke Velgoijärvele čomua haugii pyydämäh . Ainoshäi sidä kalamatkua planuičitto , ehoitti Duarju .
– Olemmohäi sih kalamatkah jo muga innotunnuhgi , vastai Miša .
– Voimmohäi hyvin pyhänpiän polgupyöril punalduakseh Velgoijärvele .
Traktoran hurineh kuului loitton mečän reunas .Matvei died’oin yskäs da toižel käil ohjaten kal’askua tuldih peldokujuo myöte dorogale , kus seižottih katoksen al poštujuaššiekat .Matvei pyrgihes jalloile .Käit oijendetunnu se lähti juoksemah kohti poštujuaššiekkua da hökšähtih omih jalgoih .
– Höpsöi ! Miša kiirehti abuh .– Ei täs nimidä . Kai hyvin .Died’oi nostau .Vot nenga .Nygöi lähtemmö da viemmö poštan kodih .Ei se lapsi rovus kaduo , muhahtih died’oi .
– Älä , brihačču , juokse sinne dorogale ! Kuarpan Miša pöllästyi .Häi jätti kal’askan kujole da kiirehti Matvein peräh .On neče kumman lapsi !Kuulematoi !Kuibo sinus nengoine on tulluh ?
Matvei kiketti kuulemattomas ruavos .
– Täs lehti Sergeile , Krestjanka-lehti Dašoile , minule telegrammu . Minule se on , hengästih Miša da pani kaiken poštan kal’askah .
Tuldih omah pihah .
Duarju tuli liiderispäi ottamah Or’hoidu .Häi leperdeli omat lembiet sanažet Or’hoile da Matveile .Miša sai passibot da levien muhahtuksen da kučundan ildažele .
Illaštettih hyväs mieles .Dašoil oli mieli kiittiä ruadajii hyväs ruavos da häi sanoi muheloittajen :
– Gu hallot puututah pihah : himo ajettu , magu mujettu .Sit huomei käygiättös Velgoijärvele čomua haugii pyydämäh .Olettohäi sih jo keviäs innostunnuot , sanoi Duarju .
– Pidäy järgieh ruveta kalavehkehii keriämäh da einehii varustamah . Tänäpäi dostali päivy , anna brihačut , huogavutah .Minä valmištan evähät , sanoi Kuarpan Miša hyväžilleh .
Miša kiirehtelih gu hädävynnyh .
– Evähät suan meijän Sel’pon laukas . Olen sie ainos ostanuh , jatkoi Miša .
– Terveh taloile ! Olen kuulluh , što , onnuako , lopeh Sel’pon laukku , algoi Miša vagavasti .– Tämän sygyzyn se vie pyzyy , gu on hierus duaččuniekkua . Konnun Nasti sanoi tiedävän sen omil tuttavilpäi .
– Ga sinnepäi menemmö , muhahtih Puavo kassukonehen tagan .
– Lopeh ..? hädävynnyh hommis , sanoi Kuarpan Miša .– Kuibo , neče muga , lopeh ? Kuuzikymmen vuottu Sel’po on pidänyh laukkua Läskelän hierus , nygöi , muga , se lopeh ?
– Ostajua ei ole , sanoi Puavo . – Äijät hierun eläjät muutettih elämäh zavodan azutukseh da kelle kunne oli mahto . Kačo , gu škola tiä loppih .
Kuarpan Miša todeh kummeksih uudištu da rubei ponništelemahes .
– Ostajua ei ole ! Kävynhäi minä sie kaksi-kolme kerdua nedälis laukkah da onhäi meidy mondu ostajua vahnua ukkuo !
Sergii-poigu da Duarju-nevesky muhahtettihes tuatan sanoile .Sergii opii sellittiä :
– Tänäpäi se on vähä , viiži-kuuzi ukkuo .Vot gu myö kaikin kävyžimmö sie ostoksile , toinah se vie pyzyš erähän vuvven .Muite ei .
– Lopeh , lopeh Sel’pon laukku , sanoi Sergii vagavasti . – Sygyzyn se vie voibi pyžyö duaččuniekoin vuoh . Karkkožen Nasti on sen tiedävinäh , što Sel’pon laukku lopeh kogonah .Nygöi myvväh tavarat loppuh .
Gu tiedo rubei valgenemah Kuarpan Mišan mieles , häi hengästih da piätti iče kävvä ostoksile da sellittiä uudine .
Tulduu laukkah , Miša tervehti : "Terveh taloile !"da rubei särižijäl iänel sellittämäh .
– Terveh , terveh ! vastai Puavo kassukonehen tagan .
– Minä avtoubusas olen kuulluh moižii paginoi , što tämä sinun laukku lopeh . Palazuaharii kilo .Kaksi pulluo limonuadua .Ongo neče huhu uskottau Puavo Genrihovič ?
– Vai sit nengomii paginoi kyläl sieglotah ? Nagrahtih Puavo .On täs sih niškoi vähäine duumaittu .Eläkkehen bumuagat on kerätty da annettu Penziifondah .Jesli kai hyvin , sit kezän lopul pannah lukko laukan uksele .Kunnebo sit menet ?
Tervehenny se on olluh .Endiželleh .Ei nimidä osobennoidu .Pandih mieleh mollei toine toižen ilmielöis .
– Midäbo muudu teilpäi kuuluu ? kyzyi Puavo .
– Midäbo meile . Endižet kujehet .
– Vot sit silleh , duumaičči Kuarpan Miša ozattomannu da jatkoi : "Suolua puačku . Kuibo myö vahnat rubiemmo elämäh hierus laukattah ?Pos’olkale ielleh järilleh kuuzi kilometrii matkua , vie tulles takku selläs kolmen päivän einehile ."
Puavol rodih žiäli .Laukku oli hänele hengi da elos .Kylärahvahan palvelu oli olluh hänele eloksenruavonnu , verenvevonnu .Puavo enzimäine tiezi kylän ilot , igävät da uudižet .Tänäpäi häi ozuttih gu vahnannuh nämmien vuottamattomien paginoin jälles , što laukku lopeh .
– Tahtonet syvvä , ga juokset dai kannat , muhahtih Puavo , peittäjen abevustu . – Ku poliitiekan sävelet muailmal ei muututanne , pidäy vältämättäh dostalil rahvahal muuttua hieruspäi kunnetahto . Ei sit nimil auta .Kaksi pulluo limonuadua , kaksi leibiä .
– Ei enämbiä muudu , Kuarpan Miša hengästih . Hänen silmät liikuttih tavaroin pualiččoi pitkin , tahtojen midägi ostua , štobi laukku pyzyš pystyi .
– Da , toižin silloi ilomielin tädä duumaičimmo , ku zavedimmo Läskelän hieruu rakendua jälles voinua , ku kuolendassah voin tädä ruaduo ruadua . Toinah vie kudaigi lapsis rubieu jatkamah .Nygöi ku ei , sit ei .Rahvas lähtietäh kyläspäi .Kaksi puačkua kurimištu , olin unohtamas .Sit kai kasas , ei muudu , sanoi Kuarpan Miša .
Puavo rubei tökkimäh vahnumallištu kassumašinua , ku kai tavarat oldih kasas .
– Älä muudu sano , hengästih Puavo kassukonehen tagan . – Ei silloi olluš uskonuh , gu jälles voinua kiännyttih rahvas okupatsiespäi hieruloih da ruvettih uvvessah rakendamah kolhozan hieruloi . Kai oli murrendettu : koit , dorogat , sillat , perehet .Ga oli suuri tahto rakendua uvvessah .Yöt-päivät rahvas nostettih omii kodiloi da sildoi .Silloi pandih kai hiet da väit .Kai pandih kundoh , lapset ehtittih lähtie opastumah ken Petroskoile , kengo Leningruadah .
– Passibot ! Kätty piäle !Ehoitti Kuarpan Miša .– Sit muga . Kui aigu elätyttäy , mugai elät .
Aijattomal aijal tämä rinku meile ehti .Nygöi rauhu on .Minä leiväkse lekun da jallaččiloi kohendelen hierun rahvahale .Elos jatkuu ielleh .A vet’ duumaičin pieksäy voinu luut tukkuh , ga yhtelläh toin net omale muale .
Kuarpan Miša jatkoi ičekseh :
"Pidigo minul vie ehtie vahnata täh päivässäh da nähtä tämä atkal aigu .Minuu arveluttau lähtie toine kerdu elokses evakkoh ?Pidäygö minul hyllätä tämä armas kodi , kuduadu rakendin gor’anke jälles voinua .Kačos , kuibo tiä jatkua eländiä , gu kai loppiettihes : elot , ruavot , rahvas .Enzimäi loppih škola , sit poštu , nygöi laukku ...Sit kogonaine kylä kuolou …Midä minä tiä jälgimäi vahnu ruan .Ga lähtie kunnetahto , muailmu on suuri , a toko lämmiä čuppuštu on vähä ".
Läskelän hierun oza
Livvi
New written Livvic
–
–
–
"