Texts
Return to review | Return to list
Planuitihe matkad tulijaks aigaks
history
August 21, 2024 in 15:04 Нина Шибанова
- created the text
- created the text: Vodel 2024 “Baltianmeren suomalaižiden rahvahiden liga” tegeb “FUMM. Suomalaiž-ugrilaižed norišton matkad”-projektan. Nece projekt sai rahatugen, sikš miše vägesti Karjalan Valdkundan Pämehen grantoiden fondan konkursas. Projektan päpartn’or om “Kiži”-muzei. “FUMM”-projektan pätegend om ühtenzoitta suomalaiž-ugrilaižen norišton ezitajid da meiden man aktivistoid i ezinikoid. Projektan tegemižen aigan om tärged süvenzoitta ühtnikoid ičeladuižehe rahvahiden kul’turümbrištoho, a mugažo kehitoitta opendajiden mahtoid. Sulakuspäi heinkuhusai projektan pämez’ da tetab kundaline radnik Anna Anhimova, kudamb om vepsläine, vastsihe opendajidenke erazvuiččiš Venäman regionoišpäi. Hän tahtoi vaumištada heid projektan päazjtegoihe: “Rahvahan škol” -openduzsessijaha (30. heinkud – 4. elokud) da “Norišt. Kehitoitandan sijad” -konferencijaha (11.–13. sügüz’kud). Ani tombai Kiži-sarel om lopnus “Rahvahan škol” -openduzsessii, mitte jatksi nedalin da mičcehe ühtni 12 mest kudespäi Venäman suomalaiž-ugrilaižies regionaspäi. “Rahvahan školan” pätegend om antta ühtnikoile voimuz starinoita ičeze idejoiš da projektoiš, miččed abutaba norištole enamba kehitoitta suomalaiž-ugrilašt mirud. Openduzsessijan ühtnikad möhemba linneba projektan opendajin da opendaba toižid aktivistoid suomalaiž-ugrilaižiš regionoiš. Vepsläižišpäi projektaha ühtniba Anastasia Jevtušenko, Gleb Fomin, Kristina Timina da Tatjana Sergejeva. “Rahvahan škol” mäni ani Kiži-sarel, kus ühtnikad tundištihe muzejan radonke, kacuiba käzitöiden mastariden radoho, hilläšti süveniba Zaonežjen röunan londusehe. Openduzmaterial oli lujas bohad, tetabil “Kiži”-muzejan radnikoilpäi ühtnikad saiba levedoid tedoid da tarbhaižid mahtoid, miččid hö veiba kerdale da toivotiba kävutada ičeze tulijas rados. Sen ližaks, nored aktivistad kävuiba saren “Kižin regata” -päpraznikale da tundištihe venehiden i laivoiden sauvondan tradicijoidenke, a mugažo nägištiba kižanka-venehen da vepsläižen venehen. Kaik “Rahvahan školan” ühtnikad oli jagetud gruppoihe. Nedalin aigan hö kehitoitiba ičeze idejad, miččed koskiba Kiži-saren vepsläižen polen paremboitust. Edeline mahtišt, kosketuz da tugi abutiba ühtnikoile tehta koume ut projektad: “Vepsläižed kucuba... Kiži-sarele”, “Vezi ~ Ba” (tematine ekskursiiprogramm) da “Sarn” (sarnaline varastamatoi azj). Openduzsessijan nedalin aigan vepsläižed, karjalaižed, seto, hanti, komi-permiläižed da mari löuziba kümenikoid heimolaižid sanoid, ühtejiččid tarkkohtid veroiš, tradicijoiš da elonveros. Kaikutte ühtnik starinoiči ičeze mahtištos, mitte koski suomalaiž-ugrilaižen ühthižtön kehitoitandad. “Rahvahan školale” oli anttud ani oiged nimi. Ühtnikad tundištihe irdmuzejan ozutelusidenke, nägištiba läz 80 pu-arhitekturan objektad. Hö ühtniba tematižihe mastar’-klassoihe, miččed vediba muzejan radnikad, kaikuččel ehtal hö tegiba sädaitegendoid da jagoihe toine toiženke ičeze tedoil, meletusil i kaikid melentartuižimbil idejoil. Openduzsessijan “magukahaks istorijaks” tegihe tundištoituz kaikuččen rahvahan keitändladun erigoičusidenke. Kiži-sarel Ber’ozkinan pertiš ühtnikad ezmäižen kerdan keitiba suomalaiž-ugrilaižen piccan, miččen täht hö toiba sömtavaroid ičeze lidnoišpäi da külišpäi. Mugažo hö mujiba “Kižin lent” (siš om koume kerdad enamb kalad) da “Kižin hormheinčajud”. “Rahvahan školan” lopus kaik ištuiba suren stolan taga da mujiba vepsläižid i karjalaižid kalitkoid, veronmugoižid pirgoid vävule, karjalašt maimkeitost, komi-permiläižen receptan mödhe tehtud babukmöukud, vepsläšt babarmkeitost, jamal-nenciden pränikad da kolbasad pedran lihaspäi! Spasiboičem “Kiži”-muzejan pämest Jelena Viktorovna Bogdanovad siš, miše hän om tugedanu “Rahvahan školan” idejan, da kaikid muzejan radnikoid abus i openduzsessijan ühtnikoiden lämäs vasthaotandas. “Rahvahan škol” -openduzsessii om tehtud “FUMM. Suomalaiž-ugrilaižed norišton matkad” -projektan aigan Karjalan Valdkundan Pämehen grantoiden fondan rahatugel.