Texts
Return to review | Return to list
Nored opendajad: Tradicijoišpäi neiroverkoihe
history
May 22, 2025 in 16:55 Нина Шибанова
- created the text
- created the text: Sulakun lopus Hanti-Mansiiskas mäni Uralan federaližen ümbruzkundan Noriden kodikelen da kodiliteraturan opendajiden forum. Sen tegii om Kodikeliden institut, mittušt tugeba Venäman openduzministerstv da Hanti-Mansijskan avtonomižen ümbruzkundan (Jugran) Opendusen i tedon departament. Ezinemaha forumal kuctihe Anastasia Jevtušenkod – vepsän kelen opendajad Šoutjärv’-küläspäi. Azjtego kerazi enamba sadad opendajad školišpäi, päivkodišpäi i kolledžišpäi, a mugažo metodistoid da Uralan federaližen ümbruzkundan ohjandajid. Nügüd’ neciš ümbruzkundas enamba mi 270 openduzorganizacijas opetas kahesa kodikel’t. Foruman ezmäižel päiväl oli plenarine ištund. Sen aigan ezinijad diskutiruiba Venäman valdkundaližes kel’politikas, kodikeliden opendamižen problemoiš, kaks’-keližiden školiden-internatoiden tegemižes da nügüdläižiden tehnologijoiden kävutandas. Venäman Rahvahiden kodikeliden federaline institut kucui Anastasia Jevtušenkod ezinemaha forumal. Hänen ezitusen tem oli “Školan rol’ kodikelen da rahvahan tradicijoiden kaičendas”. Dokladas Anastasia jagoihe ičeze mel’pidol kodikelen opendamižes, starinoiči ühthižrados “Vepsän kul’tursebranke”, uziš openduzmahtoiš da tehnologijoiš (online-trenaž’oras, vepsänkeližes enciklopedijas i m.^ e.^). Neciš ezituses oli sanutud kaikes, mi tegese Karjalas vepsän kelen opendamižen oblastiš. Kundlijoile se tuli lujas mel’he: plenarižen ištundan jäl’ghe Anastasiannoks tuliba ristitud da sanuiba, miše nügüd’ vepsän kel’ om tehnus heile melentartuižembaks. Mugoižed forumad oma tarbhaižed ühtnikoiden da ezinijoiden täht: sinna tuleskeleba ristitud kogonaižel Venämalpäi, hö radaba erazvuiččiden kelidenke. Mastar’-klassad oma ani melentartuižed: opendajad starinoičeba ičeze metodikoiš da heiden regionoiden nügüdläižiš openduzmahtoiš. Pedagogad tundištasoiš toine toiženke, tegeba kosketusid, meletaba ühthižprojektoid. – Meid ihastoiti Udmurtian mahtišt. Tahtoižim rata Udmurtian erasen gimnazijanke, sen openikoidenke – idejoid om lujas äi. Minei tuli mel’he se, kut Udmurtias kaitas kodikel’t – sigä tehtas äi azjoid. Kaikutte škol kaičeb udmurtin kel’t ičeze mahton mödhe. Sen ližaks, sigä ani hüvin ratas vanhembidenke, muga tariži tehta meiden-ki školiš, – sanub Anastasia. – Toivon, miše völ kosketamoiš Udmurtian pedagogidenke da, voib olda, tegem midä-se ühtes. Foruman toine päiv oli omištadud mastar’-klassoile da ühtnikoiden projektoile. Ezinijad voiba olda ühtnemata, no Anastasia ühtes toižidenke entuziastoidenke kirjutiba projektan. Se koskeb regionoidenkeskešt ühthižradod, miččehe ühtneb kaks’ školad. Anastasia Jevtušenkon melen mödhe, nügüd’ opendajiden täht tehtas lujas äi azjoid: i Kodikeliden institutan projektoid, i kursid, i erazvuiččid forumoid. Ende oli jügedamb. Mugoižen foruman kahtes päiväs nor’ opendai voib sada äi arvokahid tedoid da sid’ pörttas kodihe meletamha uzid metodikoid i todenzoitamaha niid eloho. – Kaiken olen ihastusiš, konz mindai kuna-ni kuctas. Navedin kosketadas ristituidenke da vajehtadas heidenke tedoil. Forumal mö lujas äjan radoim neiroverkoidenke da erazvuiččidenke ližadusidenke smartfonoiden täht – nece kaik tegeb opendust ilokahambaks da melentartuižembaks. Kacuim toine toižen urokoid, tedištim uziš tegendoiden tipoiš da rahvahaližiš vändoiš. Se oli ani čoma!^ – starinoičeb Anastasia. – Hanti-Mansiisk vastsi meid lämäs, se jäti minei čomid muštlotesid. Surel tahtol pördaižimoi sinna völ kerdan.