| 991 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Larisa Smolina.
Kuldaižed käded (Vepsläine mastar’ Vehkojaspäi)
|
-
Vepsän rahvahan keskes sanutas erašti: ”Vepsläine mužik om sündunu kirvez vös”.
-
I nece om tozi.
-
Ved’ kut äi mastarid om nügüd’ vepsän rahvahan keskes, kudamibad iče sauvoba pertin da iče čomenzoitaba-ki sen.
-
Vepsläine mastar’, kudamban polhe minä tahtoižin starinoita ičein kirjuteses, om pohjoižvepsläižes küläspäi – Vehkojaspäi.
-
Iče Ivan F’odorovič om vepsläine.
-
A völ Ivan F’odorovič om lujas hüvä mecnik da kalanik.
-
Tervhuz’ om paha, verenpainuz om korged, päd punotab, a sil’mäd ei nähkoi nimidä.
-
Korktoid i madaloid mal’l’oid, tohusiden pidimid, erazvuiččid puižid živatoid, venehid i äi tošt Ivan F’odorovič om tehnu ičeze kuldaižil käzil.
-
Hänen suren abunikan kaiken aigan om olnu ak Vera Ivanovna.
-
Kaikutte om erilaine i čoma ičeze kartte.
-
Om melentartušt, miše kaikuččen tehmusen polhe Ivan F’odorovič starinoičeb lujas lämäs, armastusenke südäimes: “Minä kävelin mecha, kaikuččen kerdan kandišeskelin sumkas pilan.
-
Lujas mel’he minei om nece udav.
-
Minai om völ lujas armaz živataine- nece neglik.
-
Kacud hänehe, ka kuti todesine neglik om.
-
Om minai tehtud völ senid čomid.
-
Ivan F’odorovič om todesine mastar’.
-
Kaiken, midä hän voi, Ivan F’odorovič om andnu ičeze vunukoile.
-
A ved’ opetas Ivan F’odorovičal om mihe!
-
Om vepsläižiden keskes ičeze čomid mastarid i üks’ heišpäi om Ivan F’odorovič Rastvorov Vehkojaspäi!
|
| 992 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Galina Baburova.
”Randaine”-ansambl’al zavodiše uz’ elo
|
-
Ansambl’ om kuti üks sur’ kanz.
-
Ühtnikoid, kudambad kävuba kaiken aigan, om kümne mest.
-
Ansambl’as om kaks’ mužikad-ki – Albert Soldatov i Jevgenii Markov.
-
Azj om siš, miše ei lujas amu ”Randaižen” ühtnikad tundištihe ühten noren naiženke, kudamb himonke hökkähti rata ansambl’as.
-
Meil om völ suremb himo pajatada.
-
Nügüd’ ”Randaine” om todesine sebr, i minä meletan, miše nece norikaine mez’ kut-se ozutab meid kus-ni.
-
Uden pämehen nimi om Gagarina Jelena Viktorovna, hän lopi Piterin kul’turakademijan.
-
Nügüd’ hän tundištase vepsän kul’turanke i pagižeb, miše se om lujas mel’he hänele.
-
Nügüd’ nece linneb ani toine ansambl’, kudambas om kaičenus kut vepsän tradicijoid, muga ližadase äi nügüdaigaižid azjoid.
-
Mö el’gendam toine tošt, meil om ühtejiččid tahtoid.
-
Ansambl’an gruppas om äi ühtnikoid, kudambad pajataba siš ezmäižes päiväspäi, konz ansambl’ oli tehtud.
-
Heiden keskes om Nina Nikolajevna Nazarova.
-
Pajanikoile uz’ pämez’ om mel’he.
-
I hot’ kodiš om ičeze holid, ”Randaižen” ühtnikad löudaba aigad kävumaha repeticijoile.
-
Ansambl’al planoiš om äi koncertoid.
-
A nenile, kel om taht pajatada da kargaita, tahtoin sanuda – tulgat repeticijoile, ”Randaine” ihastusiš varastab da vasttab kaikid, kenel om melentartust vepsän kul’turaha.
|
| 993 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Kodiman kaičijan päiv
|
-
Meiden mal om lujas äi erazvuiččid praznikoid.
-
Neche päivähä om pandud sur’ jüvä – armastada, arvostada i kaita ičemoi Kodimad, a ku tarbiž linneb – ka mahtta kaita sidä vihanikoišpäi.
-
päiv om lebupäiv.
|
| 994 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Al’ona Jegorova.
Pedagogine praktik školas
|
-
Kaikuččen üläopenikan täht jäl’gmäine opendusen voz’kurs om kaikid tärktemb i kaikid znamasižemb, ku rindatada toižiden openduzvozidenke.
-
No neniden suriden azjoiden ližaks äjil Petroskoin universitetan üläopenikoil videndel voz’kursal sügüzel om völ pedagogine praktik školiš, sikš ku universitetan lopindan jäl’ghe pästnikad voiba rata mugažo opendajin-ki, a sihe ezmäi tarbiž opetas.
-
Vepsän kelen üläopenikoile hüvän abunikan om kaiken Nadežda Anatoljevna Kukojeva, školan üksjaine vepsän kelen opendai.
-
Vaiše praktikan aigan el’gendad, mitte jüged azj om opendajan rad.
-
No kaiked jügedamb azj üläopenikoiden täht( i kaikiden noriden opendajiden täht) om löuta ühthišt kel’t kaikuččen lapsenke, tehta muga, miše openikad kundližiba sindai, tuližiba sinun urokoile tahtonke, da miše heil oliži melentartust opeta sinun predmetad da pagišta sinunke.
-
Sikš voib sanuda, miše hot’ školpraktik om-ki jüged azj, se om mugažo i lujas tarbhašt tulijoiden opendajiden täht.
-
Ved’ sen aigan üläopenikal om voimust olda opendajan roliš, tedištada, mitte nece rad om – olda hüvän opendajan, da el’geta, voiži-k hän sidoda ičeze elon neche radoho.
|
| 995 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Larisa Smolina.
Parahim voden kirj
|
-
Konkursan tegii om Karjalan kul’turministerstv.
-
Täl vodel parahimaks voden kirjaks tuli ”Jevangelie”-kirj, kuna om keratud lujas äi čomid Müd Mečevan, tutaban pirdajan, kuvid.
|
| 996 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Maria Filatova.
Nägištada äirahvahališt Karjalad
|
-
Karjala om äirahvahaline ma.
-
Mugažo valdkundas om äi tulnuzid rahvahid – armenialaižid, gruzialaižid, japonialaižid ...
-
Mitte čoma da melentartuine elo om meiden mal – necidä voib nägištada foto-ozutelusel, mitte om avaitud Petroskoin Rahvahaližes kul’turkeskuses.
-
Sen parahimad fotod om ezitadud necil ozutelusel.
-
Hänen melen mödhe, foto-ozutelusel om lujas tärged znamoičend: ”Se andab ristituile voimusen nägištada äirahvahališt Karjalad”.
-
Kaikuččel om ičeze kaceg miruhu.
-
Fotoil om čomid ristituiden modoid, kirjavid kost’umoid, rahvahan tradicijoid.
-
Tägä om ozutadud rahvahaližed praznikad da radpäiväd, rahvahan endevanh da nügüdaigaine elo.
-
Fotod starinoičeba, mitte erazvuitte da äipoline om meiden valdkundan kul’tur.
-
Ozutelusel om fotoid vepsläižes-ki miruspäi.
-
Nikolai Abramov, vepsläine runoilii, ezini fotokuvan, kudamban nimi om ”Al’onuška”.
-
Nece om čoman vepsläižen neiččen modkuva.
-
Svetlana Plühinan fotos om vepsläine ”Linduižed”- fol’klorsebr.
|
| 997 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Maria Filatova.
Opendajan rad om hänen elon azj
|
-
Opendajan rad, voib sanuda, om tulnu hänen elon azjaks.
-
Nece om voimuz sada hüväd raha-abud, a tehta nenid azjbumagoid hänele kaik-se pidi – ved’ tulijal vodel školas linneb tehtud attestacii, miččeks tarbiž vaumitas.
-
Nadežda sanub: ”Vepsän kelen opendajiden keskes om vähän konkursoid.
-
Nece om Svatlana Kondratjeva, kudamb opendab lapsid karjalan kel’he.
-
Nadežda sanub: ”Meiden rados om äi ihastust, no om jügedusid-ki.
-
Nenid pirdoid andab mehelehänen londusine taba, opetas niihe om jüged, eskai ei voi.
-
Nadeždal om kaik nenid opendajan mahtoid.
-
Ved’ vepsän kelen openduzkirjoid om völ vähän.
-
Ühtes Marina Ginijatullinanke, Nadežda om tehnu openduzkirjan augotižškolan openikoile.
-
Om tulnu jo süguz’ku.
-
Se om tonu uzid openikoid, uzid holid, openduzsatusiden varastust.
|
| 998 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Maria Filatova.
Arvokaz panend tedoho
|
-
Vepsläižiš om krjutadud äi tedotöid, kirjoid.
-
No kaik-se tedos vepsläižiden polhe om äi polid, kudambad völ ei ole oppidud, tedos om äi küzundoid, kudambihe ei ole löutud vastusid.
-
päiväl Petroskoin üläopištos oli ezitadud dissertacii, kudamban tem om vepsläižiden voikuiden kelen erigoičused.
-
Tedotön kirjutai om nor’ tedomez’, hüvä vepsän kelen opendai, Ol’ga Žukova.
-
Tulnuded tedomehed, arvostajad hüväksiba dissertacijan- se om kirjutadud hüväl korktudel.
-
Ved’ vepsän fol’klor om vähän oppidud, niken tedomehišpäi ei kirjutand aigemba vepsläižiš voikuiš.
-
Ol’ga om tehnu suren radon.
-
Ved’ vepsän kel’ om hänen kodikel’, el’geta paginad hänele ei olend jüged.
-
“Nece om uz’ da melentartuine tem.
-
Ühtes polespäi se om hüvä, miše tem om vähän oppidud, minä tegin radod, kudambad vähä ken tegi.
-
Om lujas žal’, miše Maria Ivanovna läksi neciš elospäi i ei nägištand Ol’ga Žukovan dissertacijan polestandad.
-
Arvostelijoin oliba Sergei Miznikov Piterišpäi, kudamb iče om vepsläine i voib arvostelda vepsänkelišt materialad, da Marianna Sem’onova Hanti-Mansiiskaspäi, lingvistižen folkloristikan tundii.
-
Kahesas vodes Ol’ga kirjuti äi hüvid tedokirjutesid, iče hän om tehnus hüväks opendajaks.
-
Ol’gan dissertacii- nece om arvokaz panend tedoho.
|
| 999 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Norišt da humalduzanehiden kävutand
|
-
Mal om äi mehid, kudambad läžuba humalduzainehiden tagut.
-
Narkomanii om man globaline problem.
-
Narkotikoiden kävutand levenzoitase norišton keskes, sikš meiden sanutez om tarbhašt.
-
Narkomanii – nece om lažund, kudamb om sidotud psihologižiden ainehidenke, miččed om pandud «Humalduzainehiden lugetižhe, kudambid kontroliruib Venäman valdkund»( lugetiž I, II, III).
-
2) socialine( socialine znamoičend i varu);
3) juridine( Humalduzanehiden lugetišen azjbumagaha om ottud homaičushe mugažo juridine pol’).
-
Negativižed poled narkotikoiden kävutandas
Narkomanijan problem norišton da vajehtuzigähižiden noriden mehiden keskes om elos jo enamb kahtkümned vot, i om žal’, miše se ei kadota ičeze aktualižut.
-
Nügüd’ humalduzainehiden kävutandan lugumär mirus om lujas sur’ da kazvab völ-ki.
-
Om tetab, miše humalduzainehed toba tervhudele äi pahut.
-
Völ üks’ sur’ problem narkotižen kävundaspäi om paha tego.
-
Männuziš 15 voziš paha tego narkotikoiden täht om lujas kaznu.
-
Mirus, kudambas mö eläm, om äi ozad, no om äi gor’ad da mokičust.
-
Lapsiden da norišton aig om ozakaz da holetoi, sikš hö putuba paksus erazvuiččihe paha-azjoihe.
|
| 1000 |
New written Veps
|
Journalistic texts |
|
Vera Mednikova.
Miše vepsläine kul’tur eläiži
|
-
Vepsän kul’turan muzei om tehtud Pondlal 2007.
-
Neciš muzejas om ozutadud vepsän rahvahan elod, midä ratihe ende, miččid oli veroid,, kut kazvatadihe lapsid.
-
Pertiš oli ende, da om nügüd’-ki sur’ päč.
-
Surembas muzeihonuses om pandud vitrinad.
-
Käzipaikad om tehtud pölvhan langaspäi.
-
Muzejas om äi erazvuiččid kirjoid.
-
Kaik kirjad om todud Petroskoišpäi.
-
Muzejas om meiden pirdajan kuvid.
-
Nece pirdai om Mihail Fillipovič Gerasimov.
|
