Texts
Return to list
| edit | delete | Create a new
| history
| Statistics
| ? Help
Irina Sotnikova.
Lugem da kirjutam vepsäks!
Source:
Kodima. № 7, 2014, p. 8
Irina Sotnikova
Lugem da kirjutam vepsäks!
Veps
New written Veps
Openduz: Päžjärven da Pondlan eläjad openzihe lugemaha da kirjutamha vepsän kelel.
Heinkun augotišes projekt ”Культурный десант” zavodi ičeze radon. Vepsän kelen kursad oli tehtud Vologdan agjan Babajevon rajonas, Päžjärv’- da Pondal-küliš. Nenid kursoid vedin minä, necen kirjutesen tegii. Kursiden täht oli tehtud ”Radlehtik”, miše opeta rahvast lugemaha da kirjutamha vepsän kelel.
Kezal küläs ristituil om äi radoid pertiš, linmal, pöudoil. Äjad käveleba kalatamha da mecha marjoihe i babukoihe, sikš oli jüged kerata rahvast ühthe. No ned, kel oli sur’ taht opetas lugemaha da kirjutamha vepsän kelel, jätiba ičeze radoid i tuliba kursile.
Ezmäižed vepsän kelen kursad oliba Päžjärves. Nügüd’ sigä eläb läz 74 mest. Neciš küläs lujas hüvin kaičihe vepsän kel’. Keskvepsläine pagin kulub kaikjal: kodiš, laukas, irdal...
Päžjärves kel’kursad mäniba kul’turpertiš. Niihe ühtni üks’toštkümne mest. Ezmäižel päiväl tuliba lapsed, toižel päiväl – külän vanhembad eläjad.
Päžjärvelaižed lapsed hüvin el’gendaba vepsän kel’t, a erased heišpäi pagižeba ičeze kelel kodiš. Heile oli lujas melentartušt lugeda da kirjutada vepsäks. I pidab sanuda, miše nece azj heil läksi lujas hüvin.
Toižel päiväl kursile tuliba vanhembad ristitud. Ken jo tezi latinalaižid kirjamid, heile oli kebnemb lugeda da kirjutada vepsäks. A ken nägi vepsläižid kirjamid ezmäižen kerdan, heile oli jügedamb. No konz ristitud oliba harjenuded lugemaha i kirjutamha vepsän kelel, nece azj heil mugažo läksi lujas hüvin.
Toine sija, kus mö tegim kel’kursad, oli Pondal-külän Vepsän kul’turan muzei. Se starinoičeb vepsän rahvahan elos, istorijas, veroiš da tradicijoiš. Nügüd’ Pondalas eläb läz 32 mest. Kesketi rahvaz pagižeb ičeze kelel, a lugeda da kirjutada ičeze kelel äjad mugažo ei mahtkoi.
Sid’ kursile tuli seičeme mest, niiden keskes oliba kut lapsed, muga vanhembad-ki ristitud. Hö hüviš kirmeliš openzihe lugemaha da kirjutamha kodikelel.
Tämbei kaik literatur, Kodima-lehtez, Kipinä-kulehtez, Verez tulleial’manah paindas vepsän kirjkelel. Sikš meile pidab opeta rahvast ei vaiše lugemaha i kirjutamha vepsäks, no mugažo tundištoitta heid vepsän kirjkelenke, miše külälaižed ristitud voižiba tundištoittas lähtud vepsläižen literaturanke da tedištada, mi tegese ümbri vepsän rahvahas koumes regionas – Vologdan da Piterin agjoiš i meil Karjalas.
Nened kursad tuliba mel’he, kut lapsile, muga vanhembile-ki. Kaik ”openikad” otiba radlehtikoid kerdale, miše edemba-ki harjoiteldas lugemaha da kirjutamha vepsäks da muite muštoks.
Sur’ spasib Ol’ga Smirnovale i Vera Mednikovale, kudambad tedotiba eläjid kursiden polhe da abutiba tehta niid.