Texts
Return to list
| edit | delete | Create a new
| history
| Statistics
| ? Help
Galina Baburova.
Konz sana tuleb scenale
Source:
Kodima. № 9, 2015, p. 1
Galina Baburova
Konz sana tuleb scenale
Veps
New written Veps
Sügüz’kun augotišes suomalaiž-ugrilaižed literatorad kerazihe Vengrian Badačon’tomai-lidnaha. Sigä mäni XIII Suomalaiž-ugrilaižiden kirjutajiden rahvazkeskeine kongress. Täl kerdal literatorad diskutiruiba dramaturgijan kehitoitusen küzundoid. Hö starinoičiba suomalaižugrilaižiden dramaturgoiden pjesoiden paindandan tarbhudes. Ičeze rahvahan literaturas starinoičiba vepsläižed-ki.
Vepsän kirjutuzkel’ om nor’. Sen udessündutandan da kehitoitusen toine etap zavodihe 1980-vozil. Siloi sündui vepsän kirjkel’, miččel nügüd’ paindas läz kaik vepsänkeline literatur da mittušt kävutaba ičeze rados lehtmehed da opendajad. Kacmata mugoižehe ei pit’käha igäha vepsläine literatur sünduti äi čomid runoilijoid: Nikolai Abramov, Mihail Bašnin, Alevtina Andrejeva, Valentina Lebedeva, Valentina Rogozina, Ol’ga Žukova. Suren panendan vepsän literaturan kehitoitusehe tegi üks’ vepsän kirjkelen tegijoišpäi, äiluguižiden openduzkirjoiden da vajehnikoiden kirjutai, vepsänkeližiden tekstoiden toimitai da tetab runoilii Nina Zaiceva. Paiči sidä vepsän kel’he oli kätud vepsläižiden kirjutajiden venäkeližid kirjutesid. Neniden avtoroiden keskes oma Oleg Mošnikov, Natalja Silakova, Vasilii Pul’kin, Anatolii Petuhov.
Nügüd’ vepsänkeline literatur heredas kehitoitasoi, ližadasoi uzil kirjutesil, tuleba uded lahjakahad kirjutajad. Nikolai Abramovan taguiči vepsän kel’he oli kätud Venäman da mirun literaturan klassikoiden runoid. Nügüd’ vepsän kel’he voib käta mittušt taht kirjad. Vepsän kirjkel’ om bohat, ei ole ni üht sanad, mittušt ei voiži sanuda vai kirjutada vepsäks.
Runotuz da dramaturgii oma läheližed toine toižele. Vepsän literaturas völ ei ole dramatižid töid. No om mugoižid töid, miččid voib ozutada scenal. Petroskoin suomalaiž-ugrilaižes školas Kalevalan päiväks openikad lugeba runoid eposaspäi da tegeba teatrozutelusid. Vodel 2012 Kalevala oli kätud vepsän kel’he. Sikš openikoil, kudambad opendaba školiš vepsän kel’t, om voimuz tehta teatrozutelusid Kalevala-temale ičeze kodikelel-ki. Paiči sidä vepsläižil nügüd’ om ičeze epos ”Virantanaz”. Vodel 2013 Karjalan rahvahaližen teatran scenal oli ozutadud Vauged uni-ezituz vepsläižiden runoiden pohjal.
Täl vodel jo koumanden kerdan Kalages mäneb Vepsän sarnan festival’. Sil lapsed ozutaba penikaižid ezitusid. Nece festival’ koskub dramatižiden töiden konkursaha. Necil kerdal festivalil pätemoikš ozutelusiden täht om valitud Karjalan eposad.
Nügüd’ vepsläine literatur pani kovan pohjan ičeze tulijan kehitoitusen täht.
Professoran Janoš Pustajan projektan taguiči kongressaks oli paindud runokogomused, miččihe mülüi suomalaiž-ugrilaižiden runoilijoiden 12 parahimad runod. Ned oli kätud erazvuiččihe suomalaiž-ugrilaižiden rahvahiden kelihe. Runokogomusiš om Viktor Jeršovan, Alevtina Andrejevan, Nina Zaicevan, Valentina Lebedevan, Mihail Bašninan, Gul’a Polivanovan da Ol’ga Žukovan runoid.