Texts

Return to review | Return to list

"Maliginan zavodu..."

history

March 01, 2018 in 10:57 Нина Шибанова

• changed the text
  Maliginan zavodu oli Suwreljovel, Kuittižen jovel. Ižändöil, Voronovil, kodi oli hüvä, opšeittu. Zavodu se oli jogirannas, ruadoi. Oli luajittu sinne vualu, ku melličäs olišhäi suwres. Niil’oil ruattih, pal’l’attih suwril pal’l’oil. Üksi vualu suwrdu pal’l’ua kiändäw, toižet oldih piänembät. Nemme huvembat pal’l’at, net ül’en puaksužeh ruattih. A kričnoi pal’l’u vai möčkütti hil’l’akkažih nenga. Kričnoi pal’l’u oli ku korvoi. Sil pöhküttaw nenga, vai tulet pakutah, kübenet loitos nečine. Zavodas luajittih labjua da vojennoloile sinne kunne ollow viättih. Da sit viä midä ken käski siä, sidä luajittih niil’öis ravvois. Tol’ko kerävöravvat oldih, meil muas rawdua ei otettu ni kuspäi. Kerävöravvat tuvvah da galanskoidu hiil’dü. Galanskoit hiil’et on moižet mustat, dai nügöi viä viätäh vähäine pajoih. Galanskoil hiilel kai keitettih, sulattih nämmä ravvat ühteh. Sit sen kričnoil pal’l’uaw. Sit oldih viä piänet kolotuškažet. Niil ül’en puaksužeh pal’l’uaw. Sit midä himoitti, sidäi viätettih kolotuškažil. Da sit viä meijän hiil’dü poltettih, müä ruavoimmo hiil’dü, kuwččua poltiimmo. Kuwččua poltettih muga: pilattih halgua, hallot viättih da kuwčan lad’d’attih da muatettih. Kuwččah pandih puwdu: kuwzištu da pedäjištü, pandih i koivuw. Mittuine tahto puw pane – kaikes hiil’dü roih. Ünnälližen hallon pidmaine hiili nenga rodiaw. Hallattih dai krugloidu puwdu pandih, pane mittumua tahto, kai paletah sih. Pandih tuarehet dai kuivat puwt. Ümbäri ezmäi pandih kuivua zavodijes, virittäjes. Kuwččua oli suwrdu dai piändü: kümmenin, kaksinkümmenin, kolminkümmenin četvertil’öin hiil’dü luajittih kerras. Kuwččuhawdu muatettih četvertii, labjua pandih muadu. Kai kuwčču muatettih, keskele luajittih truba. Truvas laskiattih tuli sinne kuwččah. Tuli siä l’ähtöw, savvu ikkunois päi tulow. Kudai čura ei palanne, sit vozduhu avatah. Sit se puoli palamah rubiaw. Se kruwgah kuwčču luajittih. Kuwččua poltettih, kuni puw ei hiil’ekse mene. Ičei nägüw: palaw, ga jo nügöi mua heitäh. Vilustuw vähäžen, sit mua l’ükätäh iäres, hiil’et puhtahat diäjäh. Hiil’dü muga luajittih. Sit net hiil’et otettih sinne zavodale. Siä zavodas hiil’et ahjoh pandih. Ahjot ollah, štobi sulaš nemme ravvat. Hebožil viättih zavodah hiil’et. Kulih meil oli navedittu hiil’et. Kezäl oldih moižet t’el’egät, viä oli kahat luajittu talvel regil’öih. Kaha luajittih muga: ezmäi šoijat nemme pandih, a sit šoigih pandih päriät, štobi hiil’et ei pakkuš. Kümmenin da kaksintoštu četvertil’öin viättih kahois hiil’dü. Hiil’es maksettih. Maksu jo huano oli: viižitoštu kopeikkua četverti neče lugiiheze. Kuwččua äijü meijän sijas poltettih, velli, sil i el’ettih. Ewlluh ennepäi vedua, vedoloi nemmii. Kai nas’eleenii polti kuwččua, joga miäs maltoi: se on prostoi ruado. Alavožeh vai Videl’eh zavodu luajittih, ga viä müä poltiimmo hiil’dü sinne.

March 01, 2018 in 10:56 Нина Шибанова

• changed the text
  Maliginan zavodu oli Suwreljovel, Kuittižen jovel. Ižändöil, Voronovil, kodi oli hüvä, opšeittu. Zavodu se oli jogirannas, ruadoi. Oli luajittu sinne vualu, ku melličäs olišhäi suwres. Niil’oil ruattih, pal’l’attih suwril pal’l’oil. Üksi vualu suwrdu pal’l’ua kiändäw, toižet oldih piänembät. Nemme huvembat pal’l’at, net ül’en puaksužeh ruattih. A kričnoi pal’l’u vai möčkütti hil’l’akkažih nenga. Kričnoi pal’l’u oli ku korvoi. Sil pöhküttaw nenga, vai tulet pakutah, kübenet loitos nečine. Zavodas luajittih labjua da vojennoloile sinne kunne ollow viättih. Da sit viä midä ken käski siä, sidä luajittih niil’öis ravvois. Tol’ko kerävöravvat oldih, meil muas rawdua ei otettu ni kuspäi. Kerävöravvat tuvvah da galanskoidu hiil’dü. Galanskoit hiil’et on moižet mustat, dai nügöi viä viätäh vähäine pajoih. Galanskoil hiilel kai keitettih, sulattih nämmä ravvat ühteh. Sit sen kričnoil pal’l’uaw. Sit oldih viä piänet kolotuškažet. Niil ül’en puaksužeh pal’l’uaw. Sit midä himoitti, sidäi viätettih kolotuškažil. Da sit viä meijän hiil’dü poltettih, müä ruavoimmo hiil’dü, kuwččua poltiimmo. Kuwččua poltettih muga: pilattih halgua, hallot viättih da kuwčan lad’d’attih da muatettih. Kuwččah pandih puwdu: kuwzištu da pedäjištü, pandih i koivuw. Mittuine tahto puw pane – kaikes hiil’dü roih. Ünnälližen hallon pidmaine hiili nenga rodiaw. Hallattih dai krugloidu puwdu pandih, pane mittumua tahto, kai paletah sih. Pandih tuarehet dai kuivat puwt. Ümbäri ezmäi pandih kuivua zavodijes, virittäjes. Kuwččua oli suwrdu dai piändü: kümmenin, kaksinkümmenin, kolminkümmenin četvertil’öin hiil’dü luajittih kerras. Kuwččuhawdu muatettih četvertii, labjua pandih muadu. Kai kuwčču muatettih, keskele luajittih truba. Truvas laskiattih tuli sinne kuwččah. Tuli siä l’ähtöw, savvu ikkunois päi tulow. Kudai čura ei palanne, sit vozduhu avatah. Sit se puoli palamah rubiaw. Se kruwgah kuwčču luajittih. Kuwččua poltettih, kuni puw ei hiil’ekse mene. Ičei nägüw: palaw, ga jo nügöi mua heitäh. Vilustuw vähäžen, sit mua l’ükätäh iäres, hiil’et puhtahat diäjäh. Hiil’dü muga luajittih. Sit net hiil’et otettih sinne zavodale. Siä zavodas hiil’et ahjoh pandih. Ahjot ollah, štobi sulaš nemme ravvat. Hebožil viättih zavodah hiil’et. Kulih meil oli navedittu hiil’et. Kezäl oldih moižet t’el’egät, viä oli kahat luajittu talvel regil’öih. Kaha luajittih muga: ezmäi šoijat nemme pandih, a sit šoigih pandih päriät, štobi hiil’et ei pakkuš. Kümmenin da kaksintoštu četvertil’öin viättih kahois hiil’dü. Hiil’es maksettih. Maksu jo huano oli: viižitoštu kopeikkua četverti neče lugiiheze. Kuwččua äijü meijän sijas poltettih, velli, sil i el’ettih. Ewlluh ennepäi vedua, vedoloi nemmii. Kai nas’eleenii polti kuwččua, joga miäs maltoi: se on prostoi ruado. Alavožeh vai Videl’eh zavodu luajittih, ga viä müä poltiimmo hiil’dü sinne.

March 01, 2018 in 10:54 Нина Шибанова

• changed the text of the translation
  Малигинский завод – на Большой Реке, на Куйтежской реке. У хозяев, Вороновых, был дом хороший, обшитый. Завод тот был на берегу реки, действовал. Там был поставлен вал, точно, как на большой мельнице было бы. На тех работали, большими молотами ковали. Один вал приводил в движение большой молот, другие молоты были поменьше. Поменьше молоты – те очень часто стучали (‘работали’). А кричный [водяной] молот только бахал, реденько этак. Кричный молот был величиной с ушат. Тот как бабахнет, только искры (‘огни’) летят, далеко отлетают искры. На заводе делали лопаты и военным куда-то отправляли. Да ещё кто что заказывал, то и делали из железа. Это собранное железо было [лом], у нас из земли не добывали железа нигде. Собранное железо привезут да каменный (‘голландский’) уголь. Голландский уголь такой чёрный, да и теперь ещё немного везут его в кузницы. На голландском угле всё это варили, плавили это собранное железо вместе. Тогда тем кричным молотом сожмёт. Были ещё маленькие колотушечки. Те очень часто постукивали. Тут что надо было, то и ковали этими колотушками. Тут наши и угольё сжигали, мы заготавливали [древесный] уголь. Кучи, кучи сжигали. Кучи сжигали так: пилили дрова, дрова возили в одно место, складывали кучу и зарывали землей. В кучу накладывали лес: еловый и сосновый, клали и берёзу. Любое дерево клади – из всякого угольё получается. Уголь вот такой, длиною во всё полено получается. Дерево раскалывали да и кругляком клали, клади любое, все в уголь превратится. Клали и сырое дерево. Для начала вокруг сперва клали сухое, чтобы зажечь кучу. Кучи были и большие, и маленькие: за один раз сжигали уголья по десять, по двадцать, по тридцать кубических четвертей. Яму для угольной кучи покрывали земляным слоем толщиной примерно с четверть, слой земли клали толщиной с лопату. Всю кучу накрывали землёй, а в середине оставляли трубу. Через трубу зажигали дрова в куче. Огонь там разгорится, дым выходит из окошек. Если которая сторона не горит, то напустят туда воздуху (‘откроют воздух’). Потом и та сторона загорится. Кучу угольную строили круглую. Кучу жгли, пока дерево не превратится в угольё. Сам и заметишь: если дрова сгорели, так земля осядет. Немножко поостынет, тогда землю сбрасывают [лопатами], угли остаются чистые. Уголь так готовили. Потом тот уголь брали туда на завод. Там на заводе уголь употребляли в горне. Там горны такие, чтобы плавить железо. Уголь на завод возили на лошадях. Уголь у нас загружался в кули. Летом были такие телеги, а зимой к саням были приделаны коробы. Короб делался так: сначала долевые планки ставились, а потом к долевым планкам прикрепляли лучины, чтобы уголь не вываливался. В коробе возили по десять и по двенадцать [кубических] четвертей угля. За уголь платили. Плата невысокая была: пятнадцать копеек за четверть причиталось. В нашей местности, брат, много сжигали угля, тем и жили. Раньше-то лесозаготовок и возки леса не было. Все мужики сжигали угольё в кучах, любой человек это умел делать: это немудрёная работа. Когда построили в Ильинском или в Видлице завод, так мы тоже сжигали уголь и возили туда.

March 01, 2018 in 10:54 Нина Шибанова

• changed the text
  Maliginan zavodu oli Suwreljovel, Kuittižen jovel. Ižändöil, Voronovil, kodi oli hüvä, opšeittu. Zavodu se oli jogirannas, ruadoi. Oli luajittu sinne vualu, ku melličäs olišhäi suwres. Niil’oil ruattih, pal’l’attih suwril pal’l’oil. Üksi vualu suwrdu pal’l’ua kiändäw, toižet oldih piänembät. Nemme huvembat pal’l’at, net ül’en puaksužeh ruattih. A kričnoi pal’l’u vai möčkütti hil’l’akkažih nenga. Kričnoi pal’l’u oli ku korvoi. Sil pöhküttaw nenga, vai tulet pakutah, kübenet loitos nečine. Zavodas luajittih labjua da vojennoloile sinne kunne ollow viättih. Da sit viä midä ken käski siä, sidä luajittih niil’öis ravvois. Tol’ko kerävöravvat oldih, meil muas rawdua ei otettu ni kuspäi. Kerävöravvat tuvvah da galanskoidu hiil’dü. Galanskoit hiil’et on moižet mustat, dai nügöi viä viätäh vähäine pajoih. Galanskoil hiilel kai keitettih, sulattih nämmä ravvat ühteh. Sit sen kričnoil pal’l’uaw, sit. Sit oldih viä piänet kolotuškažet. Niil ül’en puaksužeh pal’l’uaw. Sit midä himoitti, sidäi viätettih kolotuškažil. Da sit viä meijän hiil’dü poltettih, müä ruavoimmo hiil’dü, kuwččua poltiimmo. Kuwččua poltettih muga: pilattih halgua, hallot viättih da kuwčan lad’d’attih da muatettih. Kuwččah pandih puwdu: kuwzištu da pedäjištü, pandih i koivuw. Mittuine tahto puw pane – kaikes hiil’dü roih. Ünnälližen hallon pidmaine hiili nenga rodiaw. Hallattih dai krugloidu puwdu pandih, pane mittumua tahto, kai paletah sih. Pandih tuarehet dai kuivat puwt. Ümbäri ezmäi pandih kuivua zavodijes, virittäjes. Kuwččua oli suwrdu dai piändü: kümmenin, kaksinkümmenin, kolminkümmenin četvertil’öin hiil’dü luajittih kerras. Kuwččuhawdu muatettih četvertii, labjua pandih muadu. Kai kuwčču muatettih, keskele luajittih truba. Truvas laskiattih tuli sinne kuwččah. Tuli siä l’ähtöw, savvu ikkunois päi tulow. Kudai čura ei palanne, sit vozduhu avatah. Sit se puoli palamah rubiaw. Se kruwgah kuwčču luajittih. Kuwččua poltettih, kuni puw ei hiil’ekse mene. Ičei nägüw: palaw, ga jo nügöi mua heitäh. Vilustuw vähäžen, sit mua l’ükätäh iäres, hiil’et puhtahat diäjäh. Hiil’dü muga luajittih. Sit net hiil’et otettih sinne zavodale. Siä zavodas hiil’et ahjoh pandih. Ahjot ollah, štobi sulaš nemme ravvat. Hebožil viättih zavodah hiil’et. Kulih meil oli navedittu hiil’et. Kezäl oldih moižet t’el’egät, viä oli kahat luajittu talvel regil’öih. Kaha luajittih muga: ezmäi šoijat nemme pandih, a sit šoigih pandih päriät, štobi hiil’et ei pakkuš. Kümmenin da kaksintoštu četvertil’öin viättih kahois hiil’dü. Hiil’es maksettih. Maksu jo huano oli: viižitoštu kopeikkua četverti neče lugiiheze. Kuwččua äijü meijän sijas poltettih, velli, sil i el’ettih. Ewlluh ennepäi vedua, vedoloi nemmii. Kai nas’eleenii polti kuwččua, joga miäs maltoi: se on prostoi ruado. Alavožeh vai Videl’eh zavodu luajittih, ga viä müä poltiimmo hiil’dü sinne.

March 01, 2018 in 10:53 Нина Шибанова

• changed the text
  Maliginan zavodu oli Suwreljovel, Kuittižen jovel. Ižändöil, Voronovil, kodi oli hüvä, opšeittu. Zavodu se oli jogirannas, ruadoi. Oli luajittu sinne vualu, ku melličäs olišhäi suwres. Niil’oil ruattih, pal’l’attih suwril pal’l’oil. Üksi vualu suwrdu pal’l’ua kiändäw, toižet oldih piänembät. Nemme huvembat pal’l’at, net ül’en puaksužeh ruattih. A kričnoi pal’l’u vai möčkütti hil’l’akkažih nenga. Kričnoi pal’l’u oli ku korvoi. Sil pöhküttaw nenga, vai tulet pakutah, kübenet loitos nečine. Zavodas luajittih labjua da vojennoloile sinne kunne ollow viättih. Da sit viä midä ken käski siä, sidä luajittih niil’öis ravvois, tol. Tol’ko kerävöravvat oldih, meil muas rawdua ei otettu ni kuspäi. Kerävöravvat tuvvah da galanskoidu hiil’dü. Galanskoit hiil’et on moižet mustat, dai nügöi viä viätäh vähäine pajoih. Galanskoil hiilel kai keitettih, sulattih nämmä ravvat ühteh. Sit sen kričnoil pal’l’uaw, sit oldih viä piänet kolotuškažet. Niil ül’en puaksužeh pal’l’uaw. Sit midä himoitti, sidäi viätettih kolotuškažil. Da sit viä meijän hiil’dü poltettih, müä ruavoimmo hiil’dü, kuwččua poltiimmo. Kuwččua poltettih muga: pilattih halgua, hallot viättih da kuwčan lad’d’attih da muatettih. Kuwččah pandih puwdu: kuwzištu da pedäjištü, pandih i koivuw. Mittuine tahto puw pane – kaikes hiil’dü roih. Ünnälližen hallon pidmaine hiili nenga rodiaw. Hallattih dai krugloidu puwdu pandih, pane mittumua tahto, kai paletah sih. Pandih tuarehet dai kuivat puwt. Ümbäri ezmäi pandih kuivua zavodijes, virittäjes. Kuwččua oli suwrdu dai piändü: kümmenin, kaksinkümmenin, kolminkümmenin četvertil’öin hiil’dü luajittih kerras. Kuwččuhawdu muatettih četvertii, labjua pandih muadu. Kai kuwčču muatettih, keskele luajittih truba. Truvas laskiattih tuli sinne kuwččah. Tuli siä l’ähtöw, savvu ikkunois päi tulow. Kudai čura ei palanne, sit vozduhu avatah. Sit se puoli palamah rubiaw. Se kruwgah kuwčču luajittih. Kuwččua poltettih, kuni puw ei hiil’ekse mene. Ičei nägüw: palaw, ga jo nügöi mua heitäh. Vilustuw vähäžen, sit mua l’ükätäh iäres, hiil’et puhtahat diäjäh. Hiil’dü muga luajittih. Sit net hiil’et otettih sinne zavodale. Siä zavodas hiil’et ahjoh pandih. Ahjot ollah, štobi sulaš nemme ravvat. Hebožil viättih zavodah hiil’et. Kulih meil oli navedittu hiil’et. Kezäl oldih moižet t’el’egät, viä oli kahat luajittu talvel regil’öih. Kaha luajittih muga: ezmäi šoijat nemme pandih, a sit šoigih pandih päriät, štobi hiil’et ei pakkuš. Kümmenin da kaksintoštu četvertil’öin viättih kahois hiil’dü. Hiil’es maksettih. Maksu jo huano oli: viižitoštu kopeikkua četverti neče lugiiheze. Kuwččua äijü meijän sijas poltettih, velli, sil i el’ettih. Ewlluh ennepäi vedua, vedoloi nemmii. Kai nas’eleenii polti kuwččua, joga miäs maltoi: se on prostoi ruado. Alavožeh vai Videl’eh zavodu luajittih, ga viä müä poltiimmo hiil’dü sinne.

March 01, 2018 in 10:52 Нина Шибанова

• changed the text
  Maliginan zavodu oli Suwreljovel, Kuittižen jovel. Ižändöil, Voronovil, kodi oli hüvä, opšeittu. Zavodu se oli jogirannas, ruadoi. Oli luajittu sinne vualu, ku melličäs olišhäi suwres. Niil’oil ruattih, pal’l’attih suwril pal’l’oil. Üksi vualu suwrdu pal’l’ua kiändäw, toižet oldih piänembät, nemme. Nemme huvembat pal’l’at, net ül’en puaksužeh ruattih, a. A kričnoi pal’l’u vai möčkütti hil’l’akkažih nenga. Kričnoi pal’l’u oli ku korvoi. Sil pöhküttaw nenga, vai tulet pakutah, kübenet loitos nečine. Zavodas luajittih labjua da vojennoloile sinne kunne ollow viättih. Da sit viä midä ken käski siä, sidä luajittih niil’öis ravvois, tol’ko kerävöravvat oldih, meil muas rawdua ei otettu ni kuspäi. Kerävöravvat tuvvah da galanskoidu hiil’dü. Galanskoit hiil’et on moižet mustat, dai nügöi viä viätäh vähäine pajoih. Galanskoil hiilel kai keitettih, sulattih nämmä ravvat ühteh. Sit sen kričnoil pal’l’uaw, sit oldih viä piänet kolotuškažet. Niil ül’en puaksužeh pal’l’uaw. Sit midä himoitti, sidäi viätettih kolotuškažil. Da sit viä meijän hiil’dü poltettih, müä ruavoimmo hiil’dü, kuwččua poltiimmo. Kuwččua poltettih muga: pilattih halgua, hallot viättih da kuwčan lad’d’attih da muatettih. Kuwččah pandih puwdu: kuwzištu da pedäjištü, pandih i koivuw. Mittuine tahto puw pane – kaikes hiil’dü roih. Ünnälližen hallon pidmaine hiili nenga rodiaw. Hallattih dai krugloidu puwdu pandih, pane mittumua tahto, kai paletah sih. Pandih tuarehet dai kuivat puwt. Ümbäri ezmäi pandih kuivua zavodijes, virittäjes. Kuwččua oli suwrdu dai piändü: kümmenin, kaksinkümmenin, kolminkümmenin četvertil’öin hiil’dü luajittih kerras. Kuwččuhawdu muatettih četvertii, labjua pandih muadu. Kai kuwčču muatettih, keskele luajittih truba. Truvas laskiattih tuli sinne kuwččah. Tuli siä l’ähtöw, savvu ikkunois päi tulow. Kudai čura ei palanne, sit vozduhu avatah. Sit se puoli palamah rubiaw. Se kruwgah kuwčču luajittih. Kuwččua poltettih, kuni puw ei hiil’ekse mene. Ičei nägüw: palaw, ga jo nügöi mua heitäh. Vilustuw vähäžen, sit mua l’ükätäh iäres, hiil’et puhtahat diäjäh. Hiil’dü muga luajittih. Sit net hiil’et otettih sinne zavodale. Siä zavodas hiil’et ahjoh pandih. Ahjot ollah, štobi sulaš nemme ravvat. Hebožil viättih zavodah hiil’et. Kulih meil oli navedittu hiil’et. Kezäl oldih moižet t’el’egät, viä oli kahat luajittu talvel regil’öih. Kaha luajittih muga: ezmäi šoijat nemme pandih, a sit šoigih pandih päriät, štobi hiil’et ei pakkuš. Kümmenin da kaksintoštu četvertil’öin viättih kahois hiil’dü. Hiil’es maksettih. Maksu jo huano oli: viižitoštu kopeikkua četverti neče lugiiheze. Kuwččua äijü meijän sijas poltettih, velli, sil i el’ettih. Ewlluh ennepäi vedua, vedoloi nemmii. Kai nas’eleenii polti kuwččua, joga miäs maltoi: se on prostoi ruado. Alavožeh vai Videl’eh zavodu luajittih, ga viä müä poltiimmo hiil’dü sinne.

March 01, 2018 in 10:48 Нина Шибанова

• created the text
• created the text translation