Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Maria Filatova. Kändajad vastsihe udes
Maria Filatova
Kändajad vastsihe udes
Veps
New written Veps
Sulakun
5.-8.päivil Joensuu-lidnan Päivnouzman universitetas oli vedetud ”Kiännä ”-openduzseminar kändajiden täht .Seminar vedetas koume kerdad vodes , täl kerdal se lopi openduzvoden .
Seminarale tuliba karjalaižed da vepsläižed , kudambad tegeba kändmižid ičeze kel’he venän kelespäi da kändaba vepsän da karjalan kelihe venäkeližid tekstoid .Seminaran openikoiden keskes oliba lehtmehed , kändajad , opendajad , tedomehed da üläopenikad .Kaik hö tegeba kändmižid lugendlehtesiden , kulehtesiden , kirjoiden da internetan täht .Opendajin oliba Joensuun universitetan tedomehed da opendajad .Mugažo lekcijan lugi karjalaine , pajoiden kändai Tatjana Baranova .
Seminaral opetihe kändmižen teorijan temoihe da pagištihe kändmižradon jügedoiš azjoiš .Ozutesikš , pagištihe terminoiden kändmižen polhe , pagištihe sen-ki polhe , kut käta ičeze kel’he nügüd’aigaližid sanoid .Tehtas uzid sanoid , erased niišpäi tuleba rahvahan paginaha , toižed oma sel’getomad ristituile .Sur’t radod sanoiden sädandas tegeb Termišt-orfografine komissii , mitte radab Petroskoin universitetas .Siš radaba kelen opendajad , tedomehed .Hö painaba kirjoid uden leksikanke , mittušt paksus ottas kirjutesihe .
Vepsän da karjalan keled pit’kha oliba kelin , miččil vaiše pagištihe .Ezmäine vepsän kelen kirjišt oli tehtud vodel 1930.Siloi vepsän kelel sünduiba ezmäižed openduzkirjad da vajehnikad .Siloi oli-ki tehtud äi uzid sanoid .Ozutesikš , siloi vepsän kirjkel’he tuliba mugoižed sanad , kut ”vajehnik ”, ”känd ”, ”vaihišt ”, ”lugu ”, ”kändluz ”, ”openduzknig ”, ”än’kulund ”, ”sätkulund ” da toižed .Kaik ned paksus ottas paginaha da kirjutesihe .Nügüd’ vepsän da karjalan keled sirdihe toižele pordhale , niil pagištas erazvuiččile temoile , ozutesikš , meiden kelil voib pagišta politikan polhe , universitetas lugetas lekcijoid karjalan da vepsän kelil , muga üläopenikad saba tedoid grammatikan polhe ičeze kelil .Konz oli zavottud toine vepsän kelen udessündutamižen aigkeskust , ka siloiki pidi tehta äi uzid sanoid .Muga , äjile vanhoile sanoile oli anttud toižid znamoičendoid .Se om kuti sanan znamoičendan levitamine .Ozutesikš , vepsän keles om sana ”tedo ”.Ezmäine sen znamoičend om ”знание ”.Sanoile oli anttud toine znamoičend – ”наука ”.Mugažo oli tehtud sanad ”tedomez’ ” – ”учёный ”, ”tedokirj ” – ”научная книга ” i muga edemba .Sanal ”käta ” mugažo sündui toine znamoičend .Ezmäi se znamoiči ”переворачивать ”, nügüd’ mö otam necen sanan toižes-ki znamoičendas – ”переводить ”.
Kaik-se vepsän keles om äi velgsanoid : ”ministerstv ”, ”kul’tur ”, ”praznik ”, ”administracii ”, ”miting ” da äi toižid .Erasid sanoid kändajad kändaba sana sanaha : ”tätüteatr ” – ”кукольный театр ”, ”rahvazkeskeine ” – ”международный ”, ”kolematoi rahvazjouk ” – ”бессмертный полк ”, ”baltianmeren-suomalaižiden keliden kafedr ” – ”кафедра прибалтийско-финских языков ”.
Seminaral pagištihe sen polhe , kut paremba käta mugoižid jügedoid sanoid .Kändajal om jüged tego – pidab käta muga , miše tekst oliži sel’ged lugijoile .No erašti kändajile pidab tehta uz’-ki sana .I hänen tegend om tehta kebn sana , mitte linneb sel’ktan lugijale ezmäižes kacegespäi .
Seminaral opetihe mugažo radmaha Wikipedija-internetlehtpolel .Lekcijan Wikipedijan polhe lugi Petroskoin universitetan pästnik , Joensuun üläopišton opendai Ilja Mošnikov .Hän jo äi vozid kändab tekstoid karjalan kel’he i paneb niid Wikipedija-lehtpolele .Necidä radho tartuba äjad toižed-ki kändajad .Nügüd’ karjalankeližes Wikipedijas om enamba 2500 kirjutest .Panda tekstoid necile internetlehtpolele voib kaikutte tahtnik .Ičeze lekcijas Ilja openzi seminaran ühtnikoid panda tekstoid internetaha , panda vajehtusid tekstoihe da čomitada internetkirjutesid kuvil .
Täl kerdal seminaran ühtnikad sanuiba ičeze melid sen polhe , mugažo hö starinoičiba ičeze kändmižrados da jügedusiš , miččed oma heiden rados .Seminaral sündui eläb pagin , miččes letihe tärktoid küzundoid da problemoid .
Seminar jatktase jo toižel openduzvodel , sügüzel .Siloi kändajad opendasoiš kändmaha čomaliteraturad .Seminar om tärged i tarbhaine kändajile siš polespäi , miše sündutab hüvid melid da pätusid .Kändajad opendasoiš kändmaha meletades lugijoiden polhe .Paginas kelen ekspertoidenke voib tehta hüvid uzid sanoid .A uz’ hüvä sana , kut om tetpas , om se sana , miččen rahvaz otab paginaha .
Kändajad vastsihe udes
Veps
New written Veps