Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Maria Košeleva. Tradicionaližed tedod kut tarbhaine elon pala
Maria Košeleva
Tradicionaližed tedod kut tarbhaine elon pala
Veps
New written Veps
Meletit
-ik tö , midä om tradicionaližed tedod ?Midä znamoičeb nece virkeh da mikš se om tarbhaine ?Tradicionaližed tedod oma mugoižed tedod , miččid igähižed rahvahad saiba ičeze elospäi da mahtištospäi .Ned koskeba rahvahiden eloradoid , kul’turad , ekologijad da kelid .Kaikid nenid tedoid ristitud kävutaba ičeze elos i andaba polvespäi polvehe .
Kezakun 6.-8.päivil Suomen Helsinki-pälidnas mäni seminar , miččen nimi oli ”Rahvahiden tradicionaližed tedod ”.Seminaran tegijan oliba Helsinkin üläopišt , Arktikan nevondišt , Suomen verazmaiden ministerstv da IPBES-organizacijan ekspertad .IPBES – nece om rahvazkeskeine organizacii , mitte oppib erazvuiččid ekologijan küzundoid .Nece organizacii tegeb üht melentartušt projektad .Se om mugoine tedodokument , miččehe mülütadas pohjoižmaiden rahvahiden ekologižid küzundoid , problemoid da niiden pätusid .No iče rahvahita nece dokument oliži tühjan .Sikš tehtihe -ki mugoine vastuz .Necidä dokumentad tegeba ekspertad kaikes miruspäi : tetabad tedomehed , mantedajad , valdmehišton ezitajad , etnografad da toižed .Mugažo projektaha ühtneba aspirantad , kudambad opendaba erazvuiččiš mirun universitetoiš da oppiba igähižid rahvahid da heiden elod .
Paiči projektan radnikoid vastusele tuliba Arktikan igähižiden rahvahiden ezitajad kaikes miruspäi : Venämalpäi , Suomenmaspäi , Norvegiaspäi , Amerikaspäi .Igähižid rahvahid ezitiba saamelaižed , inuitad , aleutad , nencad da vepsläižed .Kaik ned oma suriden da tetabiden rahvahiden sebroiden ezitajad .
Vastusen päsijan oli Helsinkin universitet .Sen radhonusiš mäni kaks’ seminaran päiväd , kus homendesespäi ehthasai projektan radnikad ezitiba dokumentan paloid da starinoičiba , midä hö oma jo tehnuded .Hö starinoičiba necen projektan tarbhudes -ki .Sid’ rahvahiden ezitajad tegiba küzundoid da ližaziba tarbhaižid azjoid , miččid ei olend dokumentas .Mugoine dialog abuti projektan tegijoile täutta dokumentad vai heitta sišpäi liža-azjad , a iče rahvahile abuti paremba tedištada toine toižen problemoiš da jagadas toine toiženke ičeze mahtištol .
Koumandel vastusen päiväl mäni toine seminar , se -ki oli tehtud Helsinkin universitetas .Seminaran teman oli Arktikan rahvahiden tradicionaližed tedod .Necen seminaran pätegendan oli ühtenzoitta tedomehid , politikoid da rahvahiden ezitajid , miše pagišta tradicionaližiš rahvahiden tedoiš da niiden roliš .Seminaran aigan tehtihe erazvuiččid dokladoid da panel’diskussijoid .Sile vastusele voi tulda joga tahtnik , da pidab sanuda , miše rahvast kerazihe tozi äi .Äjile oli melentartušt Arktikan igähižiden rahvahiden elo .Ezitajile tehtihe äi küzundoid .Arktikan rahvahiden problemoiden enambišt om sidotud pedroiden kazvatamižehe , kalatesehe da ekologijaha .Ved’ läz kaikiš Arktikan maiš , kus eläba igähižed rahvahad , sadas tarbhaižid mankaivatusid vai živatoid da kalad .Ühtes polespäi se om tarbhaine azj ristituile , no se lujas painastab londusehe , il’maha , živatoihe , ühtel sanal – kaikihe , mi om tarbhaine igähižiden rahvahiden elon täht .Päküzund om siš , kut tehta muga , miše molembile polile oliži hüvin .Tradicionaližed tedod om lujas tarbhaine azj neciš küzundas .Igähižed rahvahad lujas hüvin tundeba londust da tedaba , kut eläda senke kožmuses .Siš oli -ki pagin vastusel .
Kut sanuiba iče ühtnikad , vastuz oli melentartuižen , produktivižen da tarbhaižen .Se abuti täutta tärktad dokumentad , miše tulijas aigas valdmehišt tedaiži rahvahiden oloiš , a iče rahvahad jagaižiba ičeze tradicionaližil tedoil mirunke .
Tradicionaližed tedod kut tarbhaine elon pala
Veps
New written Veps