Texts
Return to list
| edit | delete | Create a new
| history
| Statistics
| ? Help
Natto Varpuni.
Karjalaisuš on Annin elämäntapa
Source:
Oma mua. № 38, 2019, p. 7
Natto Varpuni
Karjalaisuš on Annin elämäntapa
Karelian Proper
New written karelian
Anni Vlasovan nimi on tuttu Oma Mua -lehen lukijilla. Näin omie juttuja allakirjuttau Louhen piirin karjalan kielen aktivisti Anna Vlasova. Lehen šivuilla Anna Ivanovna kertou Piäjärven karjalaisien elämäštä, tapahtumista ta pitoloista. Šajekuun 6. päivänä Anni Vlasova juhliu 70-vuotispäivyäh.
Anna Ivanovna on tunnettu persona karjalaisien kešen. Hiän on karjalan kielen elvyttäjä ta kannattaja, karjalan kielen opaštaja ta aktiivini kanšalaini. Anna Vlasova pani rattahilla karjalan kielen opaššukšen Piäjärveššä. Aikoinah hiän perušti kyläššä Karjalan Rahvahan Liiton ošašton ta yhisti šen toimintah äijän paikallista rahvašta.
– Še oli 1990-luvun puolivälissä. Mie šillä aikua opaššuin vielä koulušša, muistelou Anna Vlasovan tytär, Venäjän TIetoakatemijan Karjalan Tietokeškukšen Kielen, kirjallisuon ta istorijan instituutin tutkija Marija Kundoz’orova. – Šilloin meijän perukalla rupesi käymäh šuomelaisie, hyö ečittih Karjalan puolella omie juurie ta heimolaisie. Šuomelaisie tuli Karjalah Piäjärven kautti, šentäh kun pos’olka on aivan rajalla. Šuomelaiset aktiivisešti ečittih karjalaisutta. Tämä oli onnen potkuna paikallisilla karjalaisilla kehittämäh omua kieltä ta kulttuurie. Petroskoissa oli jo peruššettu Karjalan Rahvahan Liitto, ta Piäjärveššä avattih šen ošašto. Mamma tuli šen johtajakši. Konša kaikki ruavot ta kotihommat oli ruattu, hiän juoksi täyttämäh Karjalan Rahvahan Liiton hommie. Joutoaikana mamma kehitti omieki kielineroja. Hyvin muissan, kun hiän luki Karjalan Sanomat -lehtie šanakirjan kera ta opaštu šiitä uušie šanoja.
KARJALAN KIELEN PATRIOTTI
Anna Vlasova on karjalan kielen aktiivini puoluštaja. Hiän oli Karjalaisien kerähmön Louhen piirin etuštajana nellä kertua – Karhumäješšä, Kalevalašša, Aunukšešša ta Priäžäššä. Vuotena 2000 Anna Ivanovna otti ošua Šuomelaisugrilaisien kanšojen Muajilman kongressih, šen lisäkši hiän aina ošallistuu Kuusamošša piettyh Tie Vienah -simposiumih. Anna Vlasova ahkerašti kirjuttau karjalaistapahtumista paikalliseh Pripol’arje-lehteh. Yhteiskunnallini ruato vaikutti ni hänen Marija-tyttären ammatin valintah. – Oikiena patriottina ollešša mammani työnti miut opaštumah Petroskoih, Pekka Zaikovin johtamalla karjalan kielen laitokšella eikä Šuomeh, Marija Kundoz’orova jatkau. – Šillä aikua internettie ei ollun, eikä ollun šemmosie kovie pakinoja omašta kanšallisuošta. Mie tiesin, jotta olen karjalaini. Ka en voi šanuo omua perehtä kakšikielisekši perehekši. Mamma ta pappa ollah kakšikieliset ristikanšat ta tiijetäh karjalan kieltä ylen hyvin, ka keškenäh paissah venäjäkši, a karjalakši paissah harvoin. Tämä tilanneh on tyypillini monella kieliaktivistilla – hyö kehitetäh karjalan kieltä perehen ulkopuolella, ka omašša pereheššä paissah venäjäkši.
Šamalla Marija tunnuštau, jotta Anna Ivanovna kannatti hänen eksperimenttie ta pakasi tyttäreh lapšien kera karjalakši heijän šyntymäštä alkuan. Marijan molomman lapšen kera tämä karjalankielini opaššuš kešti kakši ta puoli vuotta.
Vuuvvešta 2015 Anna Vlasova alko järještyä Piäjärveššä karjalan kielen kurššija ruavahilla ta koululaisilla. Hiän on šiinä ni opaštajana. Tänä šykyšynä kurššit tuaš avauvutah Karjalaisen pirtin tiloissa. Anni Vlasova ei ohjua enyä KRL:n ošaštuo, ka johtau paikallista Vienan Virta - kanšalaisjärještyö, mi ruatau karjalan kielen ta kulttuurin šäilyttämisekši ta kehittämisekši.
Karjalan kielen opaštajana Anna Ivanovna hoitau oppikirjojen ta šanakirjojen šuamista. Hiän šoittau Petroskoin karjalaisilla – oppikirjojen valmistajilla ta karjalaisjärještöjen johtajilla, pyytäy uušie kirjoja piäjärviläisien käyttöh ta iče järještäy niijen kulettamista omah loittoseh čuppuh.
– Oman yhteiskunnallisen ruavon alkuvuosina mamma ušeičči oli huolissah, još hänen toimintua kritikuitih, Anna Vlasovan tytär Marija kerto. – Vaikka miušta, kritiikki on yhteiskunnallisen ruavon šuuri oša. Ken on alkuhpanijana ta ruatajana, šitä ni kritikuijah. Karjalaisuošta on tullun mamman elämäntapa. Nyt hiän jo rauhallisešti ottau vaštah negatiivisie pakinoja. Mieki yritän kannattua häntä karjalaisissa hommissa.
“OMAN MUAN” YŠTÄVÄ
– Anna Ivanovna on Oma Mua -lehen monivuotini yštävä, kertou lehen toimittaja Natalja Vorobei. – Naini hoitau lehen tilaukšie Piäjärveššä ta lähikylissä. Hiän käypi paikallisien karjalaisien luona ta šuau heijät uškomah, kuin tärkietä on tilata, lukie ta kannattua omua karjalankielistä lehtie. “Oman Muan” toimittajana kertosin vielä ni šen, jotta ei kaikki kirjuttajat piirilöistä kirjutetah omie juttuja karjalan kielellä. Toičči myö šuamma venäjänkielisie tekstijä ta kiännämmä niitä toimitukšešša. Anni Vlasova on še ihmini, kumpani aina kirjuttau omie juttuja puhtahalla ta kaunehella karjalan kielellä. Karjalan kielen tietäjänä ta käyttäjänä huomasin vielä tämmösen mukavan šeikan: miun šeurašša on karjalaisie, kumpasien kera mie pakajan venäjäkši, on šemmosieki, kumpasien kera pakajan toičči venäjäkši, a toičči karjalakši. Anna Ivanovna on niitä harvoja ihmisie, kumpasien kera pakajan karjalakši joka tapahukšešša ta riippumatta šiitä, onko še elävä pakina ili pakina telefonissa.
Eläkkeläisenä ollešša Anna Vlasova opaštu ruatamah internetissä ta nyt kertou Piäjärven karjalaisien toiminnašta VKta Facebook - sosialiverkoissa. Hiän on vaipumatoin ruataja, ahkera puutarhankašvattaja ta innokaš kalaštaja. Anna Ivanovna on poikkoi jalaltah ta tykkyäy matkuštamista. Hiän on oikein hyvä ämmö omilla punukoilla. Naini ei voi istuo ruavotta ta vetäy omah toimintah kaikkie, ket ollah hänen ympäri.
– Još Anni Vlasova jättäy yhteiskunnallista toimintuah kielen hyväkši, niin löytyykö kennih muu Piäjärveššä, ken olis niin kiinnoštun täštä asiešta? kanšainvälisien karjalan kielen kurššien opaštaja Valentina Karakina smiettiy.
“Oman Muan” toimitukšen puolešta onnittelemma Anni Vlasovua merkkipäivällä. Kunnivoičemma häntä kieliaktivistina ta oman rahvahan kulttuurin šäilyttäjänä. Kiitämmä monivuotisešta avušta ta yhteistyöštä lehen levittämisekši ta Louhen piirin karjalaisilla tutukši tuomisekši. Toivotamma voimua jiähä ieššäkulkijana, karjalan kielen opaštajana ta “Oman Muan” kirjuttajana. Pisy tervehenä ta ilosena!