Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Tatjana Berdaševa. Lumetoin kešä: matka Karjalua ta Murmanskin alovehta myöten. 1
Tatjana Berdaševa
Lumetoin kešä: matka Karjalua ta Murmanskin alovehta myöten. 1
Karelian Proper
New written karelian
Pohjosešta kešäštä
rikeneh šanotah , jotta še on lyhyt ta vähän lumini .Kešä 2021 oli lumetoin .Näyttäy šiltä , jotta še oli kuumin kešä , min olen muistan .Tänä kešänä ihaššuttavava šeikkailuna oli matka Karjalan ta Murmanskin alovehella .Vuuvven 2020 matka šiirrettih kešällä 2021 pandemijan takie .Viime vuotena piäšy Murmanskin alovehen pienih kylih oli rajotettu .
TUTKIMUŠ - TA KERӒYŠMATKA KIESTINKIN KARJALAISIEN LUOKŠE
Heinäkuun 15.päivänä alko meijän tutkimušmatan enšimmäini oša .Še oli vuuvven 2019 matan jatko .Tutkimušmatka piettih Tutkimuš - ta kerӓyšmatka Kiestinkin karjalaisien luokše -projektin rajoissa , mi šai Karjalan Šivissyššeuran rahotušta .
Vuuvven 2019 heinäkuušša olima kieli-folklori-kanšantutki-mušmatalla Karjalan tašavallan Louhen piirissä .Tarkotukšena oli tutkie Piäjärven ta Tuoppajärven rannoilla eläjie Oulankan ta Kiestinkin kylien karjalaisie .Tutkimušmatan tehtävänä oli kerätä paikallisien pakinojen esimerkkijä karjalan kielellä šekä folklorita etnografi sta materialie .
Tänä vuotena myö tahtoma löytyä karjalan kieltä pakasij ie karjalaisie Murmanskin alovehelta .
Vuuvven 2019 tutkimušmatka kešti kahekšan päivyä menota paluumatan kera .Kahekšašša päiväššä myö vierailima kahekšašša kyläššä : Kiestinkissä , Nisašša , Kokkošalmešša , Šohjanankošešša , Tunkutjärveššä , Piäjärveššä , Tuhkalašša ta Šuvannošša .Jokahisešša kyläššä paičči Kokkošalmie meilä onnistu löytyä karjalaisie ta kirjuttua heiltä materialie .
Työn aikana myö pakasima 24 tiij onantajan kera .Hyö on šynnytty 1930–1958 vuosina ta heijän keški-ikä oli noin 73 vuotta .Näitä lukuja ei tarviče šelventyä : enimmäkšeh karjalakši paissah vanhemman šukupolven ihmiset .
Tämän vuuvven tutkimušmatka oli vietetty Karjalan Louhen piirissä ta Murmanskin alovehen Kantalahen piirissä .Tarkotukšena oli kerätä karjalankielisien pakinojen esimerkkij ä, šuaha folklorisie , etnografi sie , istorij allisie tietoja šekä materialij a parentamisen ta liäkičennän kanšankeinoista .
Tutkimušmatan paikat oltih Knäšöin kylä , Zelenoborsk , Lesobirža , Podtaibola , Kantalakši , Kolvitsa , Varzuga , Zarečensk , Luvengan ta Koudan kylät .Alottima Louhen piiristä ta viettimä enšimmäiset päivät Nilmilahen ta Nilmij ärven kylissä .
Myö tahtoma šuoran lähetykšen muuvvošša jakua tietoja mataš ta internetissä , ka še ei aina ollun mahollista .Onnakko staraiččima työntyä materialij a verkkoh joka päivä .Toičči meilä šattu päivän tahi kahen viivytyš .Meijän matkua šeurattih miun Instagram -, Facebook -, VK -šivujen tarkkualij at , kaikkieštah yli šeiččemen ta puoli tuhatta ihmistä .
Tehtävänä oli kuvata perintehie ta karjalan kielen esimerkkijä , tutkie kalmismaita , eččie karsikko-puita .
JUNIJA KAREL’SKAJA TA NILMILAHTI
Heinäkuun 15.päivänä tutkimušmatalla Petroskoista lahettih junalla kielentutkij a Irina Novak , etnografi Aleksei Konkka ta mie , etnobloggeri ta pohjosen perintehien tutkij a Tatjana Berdaševa .
Louhešša meitä otti vaštah projektin johtaja Marij a Kundozerova .Hänen autolla myö mänimä Nilmilahteh , missä olima heinäkuun 17.päiväh šuaten .
Nilmilahešša ta Nilmij ärveššä myö tuttavuštuma paikallisih eläjih , tutkima kalmismaita ta šattumalta ekšymä vanhah talokylyh , missä 20 vuotta takaperin eli oikein kummallini naini .Vain kerron kaikešta peräkkäh .
Meij än oppahana oli Junij a Karel’skaja .Nuori naini 10 vuotta takaperin šiirty elämäh melusašta piäkaupunkista näillä šyrjäšeuvuilla , muutti šukunimen heliekši Karel’skajakši ta čukelti paikallisen istorij an tutkimiseh .Hiän tietäy eryähien paikallisien perehien 7–8 šukupolven istorij ua .Junij a valmistau julkaisomisekši omua kirjua , tutkiu arhiivoja , keškuštelou kylän eläjien kera .Hiän jo ammuin tuli kylän paikallisekši eläjäkši .
Tutuštumini Junij ah lupasi meilä löytyä mukavie ihmisie pakauteltavakši .Tähä šuaten ij äkkähät kyläläiset muissetah karkotukšista ta varatah šanuo liikua , jakua tietoja .Enšimmäini pakauteltava enšin vain toisti :
– En tiij ä mitänä .En kerro teilä mitänä .Että kuule miulta mitänä .
Šemmoista varovaista šuhtautumista meih myö tapasima jo monta kertua ennein .Hyvä opaš , kellä paikalliset ihmiset ušotah , on tutkimušmatan tosi tärkie oša .
Tulima Nilmilahteh 15.heinäkuuta iltayöllä , yöpymä pieneššä talošša , kumpaseh meij ät eletti Junij a ta kumpasen ikkunoista näky Vienanmeren lahti .
Kylä on pieni , talvella šielä eläy noin 20 ihmistä , ka kešällä turistien anšij ošta kyläh lisäytyy ihmisie .Joškuš voipi olla 400 ihmistä šamanaikasešti .Turistij a muanittau čukelluškeškuš .
Paikallisie eläjie šyöttäy meri , hyö eletäh meren rannalla , pyyvvetäh tr’oskua ta navagua šekä kerätäh fukusta ta laminarij ua .Tiälä ašen midij ua pietäh .Šeki on Karjala .
Nilmilahtie pietäh juuri karjalaisena kylänä .Še ilmešty 1800-luvun toisella puolella .On tietoja , jotta enšimmäiset eläjät tultih merellä Kiestinkin puolelta .Myöhemmin myö šaima tämän teorij an tovissukšie , jotta še ei ollun vain legenda .Meij än tiijonantajat , kumpaset tiij etäh šuvun istorij ua , kerrottih , jotta heijän kantatuatot oltih juuri Kiestinkin karjalaisie .
Heinäkuun 16.päivän huomenekšešta alkuan myö rupesima pakauttelomah kyläläisie .Junij a aina oli meilä apuna .Vain Aleksei Konkka ei männyn pakautteluh , ka läksi tutkimah kalmismuata , še on hänen tutkimušala .
Kylän kantaeläjät vielä muissetah karjalan kieltä , ka valitetah , jotta ei ole kenen kera paissa , kieli unohtuu eikä šitä käytetä jokapäiväseššä elämäššä .Tallentima šielä viij en ihmisen kertomukšie .
Lumetoin kešä: matka Karjalua ta Murmanskin alovehta myöten. 1
Karelian Proper
New written karelian
–