Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Läkkä hiihtämäh!
Läkkä hiihtämäh!
Livvi
New written Livvic
Ennevahnas
karjalazil hiihtändy ei olluh talvi-ilo , eigo ni sportu .Suksil karjalazet , kui toizetgi pohjazet kanzat , liikuttih yhtes kohtaspäi toizeh .Karjalas – järvilöin da meččien muas – hyviä dorogua oli ylen vähä .Hieruspäi toizeh sai puuttuo järvilöi da jogiloi libo kaidazii troppazii myöte , sendäh kezäl rahvahal pidi olla veneh , talvel – regi da sukset .Pidäy sanuo , ku karjalazet ruvettih hiihtämäh ammui , vie III vuozituhandel enne meijän aijanluguu .Pohjazes talvet ollah pitkät , sendäh enin aigua vuvves pidäy liikkuo lundu myöte .Sih niškoi pädiettihgi sukset .Suksil käydih mečästäjätgi .Vahnois kallivopiirroksis löydyy heijän kuvua .Tutkijat ollah sidä mieldy , ku muinazet rahvas enzimäi käytettih lumikengii .Net oldih jallanpohjua suurembat da niilöis oli helpo astuo lundu myöte .Niilöin jälles jo käyttöh tuldih sukset .Vihjatah , ku suksien "ezi-ižänny " on regi .Rien jallaksethäi ollah kui sukset .Karjalazet luajittih suksii koivus libo pedäjäs .Savakot oldih luajittu tuomes .Suksiloin luajindas sanotah karjalazis eeppizis runolois da "Kalevalas ":
"Ei vai huoli Lemminkäine ,
Nengomat sanazet virki :
"Luaji vai minule sukset ,
Vestä lyly , vestä kalho .
Lähten hirvie hiihtämäh ,
Hiijen peldoloin perile ."
Lyyliky , lylylöin luadii ,
Kalhun** vestäi ylen hyvä ,
Sustu vesti sygyzyn ,
Talven tostu kaiverdeli ,
Päivän vesti kepin vartu ,
Toizen – kol’čua sih sivotti ."(Zinaida Dubininan kiännös ).
Karjalazet luajittih kolmie luaduu suksiloi : kaijat sukset , leviet meččysukset da eripiduhizet sukset .Eripiduhizii suksiloi tiettih sežo Suomes da Skandinuavies .Nämmis suksilois lyhembi suksi oli potkusuksi .Nämmil suksiloil hiihteltih mečästäjät .Hiihtelles heil oli vaiku yksi savakko , toizes käis mečästäjät piettih orožua .
Karjalazet hiihteltih kezälgi .Sih niškoi oldih suosukset .Net oldih käytös Pohjas-Karjalas .Nämmil suksiloil oli hyvä astuo suodu myöte da nämmä sukset oldih kui tennisan pualikat .
Hiihtändäs vaste XIX vuozisuan lopus – XX vuozisuan allus rodih sportu .Enzimäzet hiihtäjien kilvat piettih Norviegies .Tänäpäi Norviegies hiihtändy on kuulužu sportulaji da norviegielazii hiihtäjii da hiihtoambujii tietäh kogo muailmas .
Ven’al enzimäzet hiihtokilvat piettih Piiteris vuvvennu 1894.Silloi ladu oli luajittu Neva-jovele .Kogo Ven’an enzimäine hiihtokilbu oli Moskovas tuhukuul vuvvennu 1910.Ven’an muan hiihtäjät äijän kerdua oldih Olimpiuadukižoin voittajinnu .Olimpiuadukižoin voittajua on karjalaziengi keskes .Kuulužu puadenelaine hiihtäi Terozen Huoti (F’odor Terentjev ) sai kuldumedalin Olimpiuadan talvikižois vuvvennu 1956.Petroskois Kurgan-kohtah on azetettu hänen mustopačas .
Läkkä hiihtämäh!
Livvi
New written Livvic
"
"