Texts
Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help
Svuad’bu Vieljärvel. 2
Svuad’bu Vieljärvel. 2
Livvi
New written Livvic
Karjalazien
svuad’buperindö eli rahvahan keskes mennyön vuozisuan puolivälissäh .Paikallizet tutkijat sil aigua iče nähtih svuad’boi da tahtottih säilyttiä tieduo niis tulieloile sugupolviloile .Nenga 1930-luvul ruadomatkoin aigua tutkijat kirjutettih mustoh ainehistuo svuad’bois eri alovehil eläjis karjalazis .Kai materjualat ollah Karjalan Tiedokeskuksen Tiijollizes arhiivas .Nygöi myö voimmo tiijustua , kui mendih miehele Anuksen , Vieljärven , Pyhärven , Uhtuon čupun karjalazet .Täl kerdua annammo teile lugiettavakse Ksenija Belovan kirjutuksen Vieljärven svuad’buperindös .Saneli Paraskovja Prokopjevna Ivanova vuvvennu 1938.
‘‘Yhtet iäreh , yheksät tilah’’
Dai Maša šuorii i lähti pihale kaimuamah .Brihat pandih kolme koivustu halguo rinnakkai , Maša niil seizatui , kuni sulhasrahvas sarualpäi astuttih .Sulhazet vai hävittih pihas , Maša net hallot koppai i pertih tulduu kolahutti suuren čupun lattiele .Hyppiäy Van’a , kudai vuotti händy sulhazien tulduu , i lykkiäy net hallot piäliči orres , sanou :
– Yhtet iäreh , yheksät tilah .
Sih se bes’odu lopeh , rahvas iäreh kodiloih lähtietäh .Maša ottau pyhkiy lattien , kai muruzet panou ribuzeh .Jaksavuu da sovat heittäy stolal pyyhkimel .Dai maguamah ruvetah kaikin .
Svuad’buhommat
Tossupiän Mašan tuattah da muamah lähtietäh tilua kaččomah ženihän luo .Mendih sinne , ga heidy ylen hyvin vastattih , syötettih , juotettih , bohatal jo on kai varustetut .Dai luja ielleh luajitah :
– Emmo jo rubie hätkie käin ual pidämäh , tyttö vai laihtuu enämbäl da ičel roshodu roih suurembi , a nellänpiän i tulemmo ottamah , sanou Ondrii .
– Tozi on svuattu , min teriämbi , sidä parembi , vastuau Oleksii .
Proššaijahes da lähtietäh kodih .Tulles tuvvah ollalline kahten virstan peräs .Tullah kodih .
– Nygöi , akku , pidäy ruveta svuad’bah varustamahes , pane vai vuassu , a minä työnnän Mit’an kalah , anna kalua hommuau . Hos išken aino bošin , ga vie pidäy i kurniekku kalas luadie , sanou Oleksii itkun loppuhuu .
Akku vuasan varustau i lähtöy laukkah lahjoi ostamah , a Maša panou paikan piäh , lyhyön kolkan piälpäi , i lähtöy ollallizen kel heimokundah itkemäh .
Tulles sie Mašan muamah tuou rist’oin lahjoi leikkuamah da svuad’bua varustamah .Ezmäzikse rist’oi leikkai ženihäl paijan da kuadiet , andoi kyläh mašinal ommella .Mašal kuda-midägi vie ližättih-ommeltih ad’vot .
Tulou Maša kodih .Illal kerdyy bes’odu sih i ollalline rubieu Mašua tyttölöil itkettämäh .Illan kaiken häi itköy tyttölöil , vellel i muil .Muga joga ildua .
– Nygöi , tyttö-rukat , ičei huolikkua huondeksel lämmitälkiä Mašal neiskyly , sanou tuattah jälgimäzel illal .
‘‘Anna roih vezazelleni vesselembät eloksuot’’
Huondeksel Maša vie maguau , neidizet tuldih jo kylyy lämmittämäh .Muamah heile algau iänel itkie :
– Älgiä jo paloizel pahois halgoizis lämmitelgiä
Armahal kybenyöl jälgikylyzii .
Tuoksendelkua Jerusaliman joguon tagan puuhuon .
Älgiä tuogua kuuzizii halgoizii ,
Kei rodei elos ylen kručinanalaizet eloksuot .
Älgiägo tuogua armahal kortoihuol koivuzii halgozii ,
Kei rodei ylen kovat eloksuot .
Älgiägo tuogua huobazii halgozii ,
Net on hallot olaizet halgoizet .
Tuogua dubovolois puuhuzis halgozet
Sadalaivazil saimazil ,
Kaheksalaidazil korablizil dai .
Dai kuldoi kassoin kandelijat mengiä
Kybenytty kylyzes kylvettämäh .
Älgiägo mengiä imehen iččen igästy
Igävissäh kylvettämäh ,
Kei rodei elaiguaigazil
Hänel ylen igäväzet eloksuot .
Kai armastu palgostu pajozin kel kylvetelgiä ,
Anna roih vezazelleni
Vesselembät eloksuot .
Tytöt pajon kel lämmitetäh kylyy i tuldih Mašua ottamah .Pajon kel Mašua kylyh vietettih , kuni Maša pezih , sini kylyn senčois pajatettih .Mašua velli tuli hevol kylys ottamah .Neidizet sih sežo tartuttih , täyzi korju .Kengi korjah , kengi kašnoil , kengi kunne .Velli ajelutti heidy kyliä myö i toi kodih .
Tytöt vietettih Mašua pertih , iänel itkietäh , muamuadah kyzytäh :
– Olletgo korottajazeni korval kylyväil , sittijaine naine silmien nägeväl …
Muamah i vastuau :
– Ei olis mieleh istunduaigazet ,
Eigo vaimelol vaikkaine olenduaigazet ,
Kumalehuol k’on ylen kiirehet aigazet ,
Ku on ylen lyhyöt liittozet
Ylen srougoit srokkazet .
Kui rubei ilmoin aigamien keskes azettelemahes .
Nygöi jo kumalehuttu kiirehtetäh ,
Nygöi jo on vezazel vai vereksen
Kalazien kiehunduaigazet .
Andakkua kaunehel karjazien kaunuozazet ,
Dai andakkua idoizel ilduihastuksuot ,
Dai sakkazel savois ozazis annan sangiemmat ozazet ,
Tuhanzis ozazis turbehimmat ozazet ,
Dai armahal mieliottamual
Mil’janskolois ozazis kaikis mielyžimmät ozazet ,
Kai laimmo läbi mečäs läikkyjät sobazet… .
Sit tytöt pandih skamn’u keskilattiele , istutettih andilastu , tukat suvittih , ruvettih kassua plettimäh .Kasan plettijes täyzi piä da kassu pandih lentočkua .Illal luajitah sih bes’odu i händy ildu kai kižavutetah tytöt i brihat , sit hänel oldih jälgikerran kižat .
Tytöt valmehekse luajittih pajon kel magavustila , pajon kel pandih Mašua muate .
Huondeksel tuli muamah ollallizen kel nostattamah :
– Opi jo armas kandomuoni kavahtellakseh ,
Luadu hyvän luaduzis jälgimäizen huondeksen .
K’olin armas sulhazeni šulkoihihnazis šuoriteltu .
Onhäi sinulles nygöi yksis vačois vualittu
Verzojazen lapsen velli .
Kuuletgo kurjaizen kučun ,
En nämis yöhyzis muannuh .
Dai tuottele vesselii veduzii ,
Silmän sijazii sivailla .
Onhäi armahan arvozen
Azetetut käzipaikkazet .
Tuogua net ardizil .
Eihäi kieruo lastu kengättäh
Pidämäh kergei armazeni .
Tuogua net halel laitut kengät .
Viehäi on sikkijaizel naizel
Sizär nimyzien kandelii .
Imeh ičen täh häin oli illan ylen suuris igävis .
Muga vai nygöi ilmoin kannettuloin keskeh kavahtellessah
Piäl pädenöy , kai tuo .
Sizäreh dai velleh kai sovat sih tuodih .Sit häi sanou :
– Lähten nygöi astun hyväzes luaduzes jälgimäzet huondeksuot .
Passibo imehyöt , ku ilozinnu iččie piittö kaiken kazvanduaigazen .
Dai nygöi kurjazen ičen kučun kuulitto .
Sih kerävyttih neidizet , brihat .
– Nygöi oppiet vai huolitellakseh kassua riiččimäh , tulou svuad’bua ottamah , ku on ollet varustetut dai kai pihal , sanou muamah .
Tytöt suureh čuppuh pielus pandih dai Mašua kopattih .Maša istavui sinne ristavuksel ollallizen kel .Dai ollalline rubei itkemäh .
Tuattah dai muamah sih kävväh , ga kassua ei lekahuteta .Ku hyö ollah igävän alazet , Maša kumardah heile jalgah .
Sit tulou briha , kudamal on tuatto dai muamo .Häi zavodiu kassua riiččimäh .Sit kävväh kai neidizet , brihat , kengi vähäzen riiččiy .Lentočkoi heitetäh da kassua levitelläh .Sit tytöt otetah Mašua käzikupris , pielus piän piäl pannah da muamah lykkiäy Mašan hardehile turkin (anna ozavembi on miehel mendyy ).Tytöt vietetäh Mašua pajon kel pihale suureh čuppuh sah .Muamah tuou vetty , Maša pezi silmät da viet lykättih suuren čupun salbamol .Se händy vilustettih , štobi ei igävöiččizih miehele mendyy .
Kos Mašua otettih käzikungis suures čupus , ga neidizet kiistah istavuttih hänen tilah : anna ezmäzikse jälles Mašua miehele puutun .Pihal suures čupus enne silmän pezendiä andau pieluksen kaikis armahimale tytöle , podružkale (se häi oman lemmen andau ).Kos neidizet Mašua pihal vietettih , ga pajatettih :
– Mašan kassaine riičittih ,
Lentaine levol lykättih .
Mašan valgei valdaine
Suureh čuppuh heitettih .
Eroiteldih Mašua-rukkua ,
Eroiteldih tottu .
Sihgo ildah Maša-rukal
Gul’aičendat loppeh .
Levitti Maša kassazen ,
Ei kehtannuh kerätä .
Mašan valgiedu valdastu
Ei sua troikal tavata .
Maša-rukku miehel meni ,
Keziä vaste igäväh .
Proššai , oma randaine ,
Da proššai , korgei kohtaine .
Ajoi Vas’a hyväl hevol ,
Nelli kelluo vembeles .
Maša istui ikkunpieles
Iče sanoi : "Vot on mies !"
Tuldih järilleh pertih , Maša kiirehel päčile .
Svuad’bu Vieljärvel. 2
Livvi
New written Livvic
–
–
–
–
–
–
–
–