VepKar :: Texts

Texts

Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help

P’otr Vasiljev. Oikumenan röunal. Vepsläine plener – 2024

P’otr Vasiljev

Oikumenan röunal. Vepsläine plener – 2024

Veps
New written Veps
Necen jogavoččen sädand - aigtegon istorii zavodihe edahaižes 2011. vodes, konz Svir’-jogen randanno ezmäižen kerdan tuli "Kaičuzagj Aleksei Morozovanke" -teleprogramman radjouk, miččes minä viden voden aigan olin kinotarinoičijan.

Projektan toimitai, Venäman tetab teleradnik Irina Holmova, mel’düi meiden röunaha ezmäižes kacegespäi i tegi "Voden aigad" -jogavoččed festivalid, miččihe ühtniba taidehpirdajad, kirjutajad da muzikantad. Nene festivalid pidetihe Akulova Gora- da L’ugoviči -küliš. Jäl’gmäšt nel’l’ vot necen kul’turaigtegon jäl’gidme vedetas "Vepsläine plener" (franc. en plein air – "irdal, veresel il’mal"), i sen ezmäine päiv kaiken aigan zavodidas Lodeinijan Pöudon agjan Gonginiči-küläs. Sigä sädajad radnikad vasttaba sijaline mecnik Boris Maksimov da Venäman parahim sil’mlekar’ Irina Kovalevskaja, kudambal mugažo om Ojatin vepsläižiden iurid.
Tradicijan mödhe Gonginičin sädaieht zavodihe muzikal: tetab kirjutai da kinotarinoičii Andrei Kivinov vändi gitaral, mitte lujas romantižešti raigoi ehtpažagan kohtas. Toižel päiväl jouk läksi pühännoks Sarozero-järvennoks, kus taidehpirdajad kuvaziba čomad londuzkuvad peitoližen järven randal, runoilijad lugiba än’heze ičeze runoid, kinotarinoičijad da kirjutajad diskutiruiba sädaiplanoiš. Sil aigal kul’turtedai Vadim Visockii starinoiči ičeze openikoile kožmuses, mitte oli vepsläižiden da ümbardajan mail’man keskes, da vepsän rahvahan tradicionaližes kul’turas. Hän kirjuti: "Peitoline vepsän ma avaidab ičeze peitusid vaiše tradicijoiden kaičijoile. Minun täht nece matk tegihe sijaks, kus voin lebaitas hengel da meditiruida i hillašti kosketadas toižidenke..."
Kirjutai, painai da toimitai Viktoria Šervud jagoihe ičeze tundmusil: "P’otr Vasil’ev om meiden satai neche noidesižehe miruhu. Hän om tradicijoiden da veroiden tedai, kodi-istorijan tundii, kirjutai da kinotarinoičii, kudambad voib kundelta časuil. Hašk haškulpäi, kilometr kilometralpäi hän süvenzoitab meid vepsläižehe kul’turaha da sijaližiden noididen peitoližehe miruhu".
Ičeze ezmäižil tundmusil matkaspäi Ojatin randale jagoihe tetab kinotarinoičii-ki Jelena Utehina:
Kodi-istorijan tundii i hüvä starinoičii P’otr Vasil’ev varuti meid: ičeze mal mecan henged tegeba midä taht.
voiba iloitelda adivoidhengiden melen mödhe, heiden iloižed oma abidotomad. Meiden matk vepsläižehe mecha jatkui vaiše kaks’ polenke päiväd. Nügüd’, konz johtutan sidä, midä nägištim da rižoim siloi, ka tundub, miše mänitim vepsläižidenno ei vähemba mi nedalin.
Gonginiči-külä da lekarin Irinan i mecnikan Borisan pert’ tegihe verajikš toižehe miruhu. Aig hilleni, i minun sil’mäd, miččed oma harjenuded lidnan elon heredaha tempaha, äkkid tundištaškanziba linduid da bubarikoid.
Edemba meil oli matk "Lemboho" – nece om usad’b Sarozerojärven randal. Sigä voib ihastelda londusen čomut da kožmust, armastusenke saudud penid pertid. Tahtoiškanzim kävuda sijaližehe melentartuisijahaIlija Prorokan časoun’aha pühäl sarel Sarozero-järves. Sinna läksim venehel. Kaik saiba uzid tundmusid, kül’bihe da pördihe tagaze, i ani randanno vedehinevai ken-se toine? anasti minai sumkan, miččes oli koume telefonad, da taci sen vedehe.
Toižen päivän mänitin tedoita: minai ei olend voimust zvonida telefonal i antta vastusid tedotusihe. Nacein, muga vepsläižen mecan henged tahtoiba süvemba tundištoitta mindai sijaližen mirunke. Se ozastui heile!
Konz olin kirjutamas necidä tekstad, mastarilpäi tuli tedotuz: telefonan muštkart kaiken-se radoi, telefon-ki radoivaiše ekran oli märg vedespäi, no sidä voib koheta. Spasib teile, vepsläižen mecan henged! Nägub, olen el’gendanu teiden koukeroičusen..."
Boris Maksimov da Irina Kovalevskaja oma lujas adivoičetajad sebranikad: heiden pertišpäi Gonginiči-küläs zavodihe meiden tundištoituz vepsläižiden tradicijoidenke. Heidenke lebaižimoiš "Lembo"-usad’bas. Ühtes pajatim pajoid, kundlim kojadust, pirdim kuvid... Nece sija om todesine hengenlibutandan purde sädajiden ristituiden täht. Sikš ajelem-ki vepsläižehe mecha. Andrei Kivinov om jo ližadanu ičeze udehe kinotarinaha P’otran starinan noididen küläsNoidolas, a mugažo lendajiš küiš da sarnaližiš händikahiš. Tägä opak da čoma astuba rindati. Vepsläižil voib vastata kadojid järvid da monstrad, mittušt kükstihe ristal ühtes järvespäi, a se sirdihe toižehe; voib vastata päzumatomid soid da babukoid täuzid mecoid. Legendoid, peitusid, taidehkaluidkaikutte löudab ičeleze midä-se, mi kožub hänen südäimele, i lähteb täspäi toižen ristitunuden da ozakahan".
Tehtes "Vepsläine plener" aigtegon ühthevedoid Irina Holmova sanui:
"Japonialaižiš školiš om mugoine predmet: om tariž časun kacta londusehe, miše oppida nähmaha todesišt čomut...

Jo nelländen kerdan olem tulnuded Ojatin male ihastelmaha bohatad kodilondust, ozaidamaha sen peitusid, oppimaha vepsläšt kul’turad, lugemaha runoid, kundlemaha muzikad, pirdamaha kuvid da vedämaha plenerid.
Minei ozastui elos: olin viž vot tehnu "Kaičuzagj"-projektad "Rossia-SPb"-telekanalal, sikš sjomkoiden aigan ajelin risthaze kaiken Ojatin agjan.
Kodi-istorijan tundijan da necen projektan ühten tarinoičijoišpäi P’otr Vasil’evan taguiči olen udes tulnu Sarozerole "Lembo"-usad’baha. Vahvoid tundmusid heraštoiti minus pühä sar’ časoun’anke. Konz kül’bimoi läz sidä časoun’ad, rižaškanzin čudokast kožmust ümbardajan mail’manke, aniku ühtištimoi endevanhan londusenke da avarudenke. Olen tähäsai elänu johtutades siš matkas..."
"Vepsläine plener – 2024" jäi kaikile muštho da libuti ühtnikoiden henged uništaba pörttas Gonginiči-külähä, miše löuta ičelezoi uzid vägen sijoid.