Тексты
Вернуться к просмотру | Вернуться к списку
”Stunovoine” - uuži kniiga tverinkarielakši
История изменений
04 октября 2023 в 16:05 Нина Шибанова
- создал(а) текст
- создал(а) текст: Vuoži 2013 toi meilä, tverinkarielazilla, šuuren lahjan – viidi uuži Nikolai Mihailovič Balakirevan prozakniiga ”Stuanovoine”. Kniigašša on kakši čuastie: ”Kuz’mičča”, kumbane oli painettu v. 2004, i ”Stuanovoine”, kumbazen kirjailija lopetti v. 2011. N.M. Balakirev – meren kapitana, opaštu Rigašša i kaiken elännän sluuži podvodnoilla lotkalla. Lähtehüöh pensiil’l’ a tuli elämäh omah küläh, missä eläü jo kakši kümmendä vuotta omankeh naizenke Galina Nikolajevnanke. G.N. Balakireva luadi täh kniigah resunkat. Omaššah kniigašša N.M. Balakirev kirjutti, kuin elettih stuanovozet ennen Toista muailman voinua, müttünästä gor’ua toi rahvahalla voina. Nikolai Mihailovič Balakirev šündü vuodena 1935 Stuanun küläššä Medvedičän joven rannalla (nügüne Lihoslavl’an raijona). Hiän kirjutti kniigan esišanašša näin: ”Kažvuass’a omašša küläššä lapšena mie tunnuššin, müttünäne on muailma. Kažvatettih milma nuoremmanke čikkozenke buabot, kumbazet elettih ühellä uuličalla. Diedoloida mie en muissa, hüö kuoldih aivoin: ühen diedon tapettih Enžimäzeššä mualman voinašša, a toine kuoli koissa. Miun molemmat vanhemmat – tuatto i muamo – kažvettih tuattoloitta. Miun tuatto Mihail Ivanovič voinašta tuli kodih oficerana i oli ruanittu. Ruado kolhozašša, kuoli v. 1949, konža miula oli 14 vuotta. Mama ruado brigadirana: huomnekšešta üöh šuah oli ruavolla. Miän pereh eli Manja-buobonke. Enžimäzet ”külän universitet” mie proijiin häneldä: nellävuodizena opaššuin uimah, konža täüdü viizi vuatta – račaštamah. Ühtä bukvarie müöten opaštuma babanke lugemah. Hiän vei miun školah, kumbazešša mie opaššuin kolme vuotta. Semiletkan lopiin Kalašnikovašša. Toizet ”külän universitet” proijiin küläläzildä. Kümmenenvuodizena brihazena, kuin toizet lapšet, rubein ruadamah küläruadoloida: heiniä i tuahta vedämäh, auttamah kündiä, pellolla kit’kemäh, pelvašta uberimah. I marjat, i gribat mečäštä kergijmmä kerätä. Jiädih lujašti muistoh pität talvi-illat. Mamanke ali babanke kävin bes’ovdazih, missä naizet kezrättih i muissuteldih nuoruutta i vanhau eländiä, a tuatonke piäzin miehin muailmah: illalla kontorašša keräüvüttih külän mužikat, kurittih mahorkua i paistih külän azeih näh i politikkah näh. Miksi rubein kirjuttamah tädä kniigast’a? Nügüaigana külät kavotah. Kadou miän kieli, kadou vanhan elännän taba. Miula himotti niin ožuttua karielazet i karielan külin eländä, štobi nügüzet lugijat tiijuššettais’, kuin elettih ennein i kuin hüvä on miän karielazin mua i miän rahvaš.” Tämä kniiga šanelou Stuanun külän eläjin näh. A kuin rubietta lugemah, tullah muistoh i oman lapšuuden päivät i oman külän eläjät. Nikolai Mihailovič Balakirev šuaččou omua randua! Hiän šäilütti meilä varoin karielazen rahvahan harakteran, karielazet elännän tavat i hüvän karielan kielen. Kniiga on painettu Tverinkarielazin Avtonomijan viällä i Karjalan Sivistysseuran avulla.