Тексты

Вернуться к просмотру | Вернуться к списку

Enšimmäisen junan tulo vapautettuh Petroskoih

История изменений

10 июля 2024 в 12:35 Нина Шибанова

• создал(а) текст
• создал(а) текст: Heinäkuun 14. päivänä täyttyy 80 vuotta, kun Belomorskista vapautettuh Petroskoih tuli enšimmäini juna. MINTÄH POHJOSEŠTA? 80 vuotta takaperin, vuuvven 1944 kešäkuun 28. päivänä Karjalan rintaman šotajoukot vapautettih Petroskoi – šilloni Karjalais-Šuomelaisen sosialistisen neuvoštotašavallan piäkaupunki – melkein kolmen vuuvven miehitykšen jälkeh. Ta jo heinäkuun 14. päivänä Petroskoin ašemalla tuli enšimmäini kuormajuna pohjosešta päin. Mintähpä juna tuli pohjosešta eikä šuvešta? A šentäh, jotta šotavuosina tašavallan, Kirovin rautatien ta Karjalan rintaman johtokunnat šekä partisaniliikkehen esikunta, Petroskoin monet laitokšet ta yritykšet oltih evakošša Belomorskissa. Konša Petroskoin ašemalla tuli enšimmäini juna, ašemašillalla piettih šuuri juhlamitinki, mi oli omissettu tällä tärkiellä tapahtumalla. Šiih keräyty Petroskoin eläjie, šotilahie, karjalaisie partisanija šekä Petroskoin kuuvven vankileirin entisie vankija. TIETOJA JUNAN TULOŠTA Suali, ka tapahtumista, mit on šivottu enšimmäisen junan tuloh vapautettuh Petroskoih, on šäilyn hyvin vähän tietoja. Niin ni Petroskoin junaremonttiašeman piäinšeneri, junaremonttiašeman musejon peruštaja ta johtaja Gennadii Laptev kirjuttuas’s’a omua raitatien 100-vuotispäivällä omissettuo kirjua tutki monie valtijollisie ta oman laitokšen arhiivoja, ka löysi niistä vähän tietoja enšimmäisen junan tulošta. On varmoja tietoja vain šiitä, jotta Ližma-ašemalta, missä šiih aikah oli Petroskoin vapautettu junaremonttiašema, junua tašavallan piäkaupunkih veti Petroskoin junaprikati. Mukava, jotta še oli perehen junaprikati! Junanajajana oli Mihail Mašaligin (tuatto), hänen apulaisena oli Jurii-poika, a lämmittäjänä – Niina-tytär. Šanakši, viimekši mainittu fakta ei ole kummallini: šiih aikah naiset voitih ruatua kuin lämmittäjinä ta junanajajan apulaisina, niin ni iče junanajajina. Karjalan taitomusejošša šäilyy taiteilija Mihail Kopeikinin taulu “Petroskoi ottau vaštah enšimmäistä junua”. A mainitušša Gennadii Laptevin kirjašša on painettu valokuva, mistä näkyy valmistautumini enšimmäisen junan tuloh. Ašeman rakennuš on korissettu lipuilla ta juhlapiiruššukšilla, Leninin ta Stalinin kuvilla. Ašemašillalla on ilmašoitinorkesteri ta äijän rahvašta. GOREM-20 Šamašta Gennadii Laptevin kirjašta voit šuaha tietyä, jotta tätä iloista tapahtumua ielti toisen erikoisjunan ruato – še oli 20. korjauš- ta kunnoššušpiäjuna Gorem-20. Juna oli muuvvoššettu jo šovan alušša Tomskissa ta šiitä kiirehešti työnnetty Karjalah, jotta luatie korjauštöitä Kirovin rautatiellä. Gorem-20-junan enšimmäisekši šuurekši objektiksi tuli Sorokan rautatielinjan rakentamini (myöhemmin še oli nimitetty Belomorsk–Obozerskaja-linjakši), millä oli hyvin šuuri rooli Karjalan ta toisien rintamien toimittamisešša šotatarvikkehilla, ašeilla ta einehillä, kumpasie toimitettih Yhyšvalloista ta Enklannista Neuvoštoliittoh Lend-Lease-šopimukšen mukah. Karjalan šuviošan vapauttamisen jälkeh miehittäjien vallašta Gorem-20-juna kunnošti šovan hävitetyt rautatiet Sorokan ašeman šuvipuolella Petroskoin ta Šyvärin ašemih šuaten. Juuri tätä kunnoššettuo rautatielinjua myöten kulkiki heinäkuušša 1944 Belomorskista Petroskoih enšimmäini juna. A jo kahen päivän piäštä Petroskoin ašemalla tuli ni enšimmäini juna šuvešta piän. Še oli matkuajajuna, kumpani ajo Leningradista Murmanskih. Voit olla, jotta še oli Pol’arnaja strela -erijuna, mi kulki tätä reittie myöten jo ennein šotua.