Тексты

Вернуться к просмотру | Вернуться к списку

Ad'voit

История изменений

20 августа 2025 в 14:08 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, - ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi:| Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas?^ kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy?^ kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär. - Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo?^ kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou:| - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nagrau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"),| — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tuatan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 14:08 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, - ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi:| Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas?^ kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy?^ kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär. - Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo?^ kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou:| - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nagrau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"),| — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tuatan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.
• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, паразит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Мать молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит.^ Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. - Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко встало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица,| лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. - На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы то ни стало, а Вера разливается, блестя глазами:| - Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь!^ — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Ай в чужой монастырь со своим уставом не ходи,| — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили,| а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»),| — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 14:06 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, - ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi:| Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas?^ kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy?^ kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär. - Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo?^ kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou:| - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- raunagrau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tantuatan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 14:05 Александра Родионова

• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, паразит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Мать молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит.^ Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. - Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко встало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица,| лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. - На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы то ни стало, а Вера разливается, блестя глазами:| - Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь!^ — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Ай в чужой монастырь со своим уставом не ходи,| — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили,| а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 14:03 Александра Родионова

• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, паразит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Мать молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит.^ Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. - Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко встало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица,| лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. - На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы то ни стало, а Вера разливается, блестя глазами:| - Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь!^ — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Ай в чужой монастырь со своим уставом не ходи,| — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 14:02 Александра Родионова

• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, паразит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Мать молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит.^ Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. - Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко встало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица,| лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. - На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы гото ни стало, а Вера разливается, блестя глазами:| - Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь!^ — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. АйвАй в чужой монастырь со своим уставом не ходи, — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 13:50 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, - ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi:| Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas?^ kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy?^ kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär. - Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo?^ kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou:| - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.
• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, паразит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Мать молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит.^ Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. - Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко встало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица,| лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. -На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы го ни стало, а Вера разливается, блестя глазами:| -Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь! — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Айв чужой монастырь со своим уставом не ходи, — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 13:49 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, - ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi:| Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas?^ kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy?^ kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär. - Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo?^ kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 13:48 Александра Родионова

• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, паразит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Мать молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит.^ Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. -Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко высталовстало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица,| лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. -На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы го ни стало, а Вера разливается, блестя глазами: -Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь! — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Айв чужой монастырь со своим уставом не ходи, — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 13:46 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, - ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi:| Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas?^ kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy?^ kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 13:45 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, - ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi:| Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas?^ kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy?^ kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 13:44 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, - ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi:| Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas?^ kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 13:43 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, -ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi:| Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas? kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 13:42 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, -ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo?^ n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi: Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas? kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.
• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, паразит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Мать молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит.^ Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. -Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко выстало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица, лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. -На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы го ни стало, а Вера разливается, блестя глазами: -Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь! — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Айв чужой монастырь со своим уставом не ходи, — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 13:40 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, -ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä,| kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo? n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi: Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas? kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 13:35 Александра Родионова

• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, паразит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. МагьМать молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит. Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. -Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко выстало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица, лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. -На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы го ни стало, а Вера разливается, блестя глазами: -Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь! — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Айв чужой монастырь со своим уставом не ходи, — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 13:34 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäl- delöypyhkäldelöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, -ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui taht otahto - vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä, kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo? n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi: Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas? kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 13:33 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau,| nagrau vuotta- matavuottamata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäl- delöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, -ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahtotaht o- vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä, kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo? n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi: Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas? kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 13:32 Александра Родионова

• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, пара¬зитпаразит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Магь молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит. Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. -Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко выстало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица, лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. -На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы го ни стало, а Вера разливается, блестя глазами: -Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь! — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Айв чужой монастырь со своим уставом не ходи, — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 13:32 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! SanoinhäisinäSanoinhäi sinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau, nagrau vuotta- mata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäl- delöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, -ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto- vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä, kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo? n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi: Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas? kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.

20 августа 2025 в 13:31 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da valgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou:| - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin - čiganoi meile ei pie! Sanoinhäisinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a' - ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata - käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau, nagrau vuotta- mata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäl- delöy kyynälii. - Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, -ota neče čiganaine da läkkä! Elämmö kui tahto- vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. - Häi istuu sie viizitostu päiviä, kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza - muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi...^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. - Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puaššimahes meile älä pietä - ellendätgo? n'evvou baboi. - Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten - pidäy ildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui stolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi: Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. - A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas? kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. - A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. - Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. - Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: - Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni miehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä - "kui"! Sit se muga, häi on meijän kyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... - Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: - Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh - vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet - ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče lainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.
• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на растопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза:| Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, пара¬зит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Магь молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там достанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь получать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит. Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. -Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до вечера дойти надо, солнце уже высоко выстало. Телегу ждать не стану. Прощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась лицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке поплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица, лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. -На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с тобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы го ни стало, а Вера разливается, блестя глазами: -Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь! — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Айв чужой монастырь со своим уставом не ходи, — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, начальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 13:30 Александра Родионова

• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихле¬бываетприхлебывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на рас¬топыренныхрастопыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза: Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, пара¬зит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовы¬ваетзасовывает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чи- ганенкачиганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Магь молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там до¬станетдостанет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая • Отсидитотсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвос-томхвостом-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тро¬неттронет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь по¬лучатьполучать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит. Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. -Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до ве¬черавечера дойти надо, солнце уже высоко выстало. Телегу ждать не стану. Про¬щайПрощай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась ли¬цомлицом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке попле¬щисьпоплещись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица, лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. -На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с то¬бойтобой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы го ни стало, а Вера разливается, блестя глазами: -Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь! — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Айв чужой монастырь со своим уставом не ходи, — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже потягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, на-чальствоначальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же совершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего сплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от разведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 13:27 Александра Родионова

• изменил(а) текст
  Stolan tagan tuatan sijal emändānnyemändänny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnak- sevahnakse händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da val- giesvalgies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou: - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin -- čiganoi meile ei pie! Sanoinhäisinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a'-ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata -käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järillchjärilleh! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau, nagrau vuotta- mata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäl- delöy kyynälii. --Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, -ota neče čiganaine da läkkä! Eläm- mōElämmö kui tahto- vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löy- däylöydäy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. -Häi istuu sie viizitostu päiviä, kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza-muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi..,.^ prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. -Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puašši- mahespuaššimahes meile älä pietä-ellendätgo? n'evvou baboi. -Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikka- nivaikkani, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten --- pidäy il- dassahildassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui sto- lanstolan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuun- delekuundele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enim- biäenimbiä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi: -Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. -A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedä- ni kūlāsiččiedäni kyläs kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kal- mužemahkalmužemah. -A midäbo on sie kalmužemas? kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. --A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. ---Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. -Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: --Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni michelemiehele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečän- kaččojaksemečänkaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä-"kui"! Sit se muga, häi on meijän kūlāskyläs meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... -Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: -Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh-vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččija- leKoziččijale se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappih- gipappihgi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväi- neTiettäväine, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet-ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vah- nembatvahnembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymme- nevuodinekymmenevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygõiginygöigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritet- tihviritettih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče laino- teslainotes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapah- tumiitapahtumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.
• изменил(а) текст перевода
  За столом, на отцовском месте, хозяйкой сидит бабушка. Он с утра ушел на работу, и бабушка сейчас в доме самая главная. Бабушка шумно прихле¬бывает чай со старого, истертого по краям блюдца, которое держит на рас¬топыренных пальцах правой руки. Ей за шестьдесят, но она еще далеко не старуха. Громогласная, широкая в кости, в темном платье и белом в синюю крапинку платке, она сидит очень прямо, изредка смахивая испарину со лба — чай затянулся. Бросая в рот крошечный кусочек колотого сахара, она говорит-кричит, насупив брови и быстро и гневно вскидывая глаза: Я тебе што, Нюрка, говорила? Я тебе сразу сказала — чиганов нам не надо! Говорила ведь — закаисся! Меня дедко один раз только и тронул — первый и последний. Ходила я тогда с брюхом к Федченке, а он, пара¬зит пьяный... Ну я оторвала лавку-то от стены и дала ему звону! С тех пор Маня на Мани — худым словом не зывывал, не то — руки. Свое гнет, конешное дело, помаленьку, все же мущина, а рук — ни боже мой! А ну положь сахар на место! — кричит она Родьке. — Чиганенок! Внук побаивается бабки, но труса праздновать не собирается и засовы¬вает сахар за щеку, передвигаясь на всякий случай поближе к выходу. -Ой, балуешь ты его, Нюшка, — такой же чиган вырастет! —смеется неожиданно добродушно бабушка. Мать, выплакав обиды, сидит у окна, подгорюнившись и снимая со щеки время от времени набегающую слезу. - Пойдем к нам, — продолжает бабушка решительно, — забирай чи- ганенка и пойдем! Проживем — не так живали. Магь молчит, но сомнительно качает головой. Дескать, отец и там до¬станет, погром устроит. -Ах ты господи! Да пожалься ты хоть в милицию што ль?! -Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая • Отсидит пятнадцать суток, вернется и вовсе убьет. Уж такая судьба моя — горе мыкать. - Вот дурища-то! Ну уедь к Степану, ведь зовет? -Раньше надо было, мамка, раньше, а теперь уж что. Куды мне с хвос-том-то. Кабы одна я была, а то... -Ну мотри, Нюшка, дело хозяйское. Веру я оставляю, ее-то он не тро¬нет, поди? - Да нет, что ты! Жила уж ведь. -Ты, главное дело, помалчивай больше, коли тумаков не хочешь по¬лучать, а то я ведь твой язычок знаю. За Веркой смотри. Девка — атаман. Запросится к нам, не держи — убежит. Тридцать километров лесом — шутка ли, слышь — нет? -Слышу, слышу. Привезем на коне, не беспокойся. Я уж помалкивать буду. -Ладно, — засобиралась бабушка, — живите тут, а я пойду — до ве¬чера дойти надо, солнце уже высоко выстало. Телегу ждать не стану. Про¬щай, Вера. Вера — большеглазая темноволосая девочка — все это время чинно сидела за столом напротив бабки, попивая чай с баранками. Но стоило бабке подняться из-за стола, как она соскочила с лавки и уткнулась ли¬цом в бабкин подол. -Но, чего ты? — удивилась бабушка. — Большая уже. Много ли мало, да и прикатишь к нам. Посбирай тут ягод, в речке попле¬щись, мать мотри слушай. - Да-а, а тут качелей нету, — плаксиво затянула девочка, но бабка не стала больше разговаривать, чмокнула ее в щеку и вышла. Почувствовав себя хозяином, Родька шагнул к сестре. -Ты, Вера, не плачь, не бойсь — папка тебя не тронет. -А я и не боюсь, — передернула плечиками девочка, — меня саму все в деревне боятся. Я к бугаю подхожу — и хоть бы что. На кладбище ночью ходила. -А что там, на кладбище-то? -Как что? Мертвецы могут в могилу утащить. -А ты их видела? - Так, издали. Ходят медленно, белые, длинные такие... -Вот это да! — Брат восхищенно смотрит на сестру и вдруг, вспомнив разговор с матерью, выпаливает: — Давай поженимся! -Ну и жених! — звонко хохочет сестра. — Женихи-то разве таковые бывают? Ты хоть был ли на свадьбе когда-нито? - Нет, — огорченно признается Родион. -А я так была, когда тетя Зоя наша замуж выходила прошлой зимой. Она у нас первая красавица, лесную школу окотила, стала лесничим, вот. -Это как? -Эх ты, как! Это значит, что она начальник леса в нашей деревне, зря рубить не дает. -А у нас-то в поселке нет, что ли, начальника такого — рубят и рубят лес. -Да ну тебя, с начальниками твоими, — сердится сестра, — слушай! Приезжает она, значит, на Рождество... - На куда? — Родион вовсе теряется. -На кудыкину гору, — Вера нетерпеливо топает ногой, — Или слу¬шайслушай толком, или рассказывать не буду, очень мне надо мучиться тут с то¬бой. Родион умолкает, решившись слушать до конца во что бы го ни стало, а Вера разливается, блестя глазами: -Приехали они и сразу к бабушке — так и так, благослови, мол, нас. Как снег на голову упали, никто и не чаял — вот так Зоя! Бабушка, как полагается, образ в руки, совет да любовь! — по старинке норовит. Жениху-то и покажись криво, да и Зоя ведь комсомолка — смех один. Айв чужой монастырь со своим уставом не ходи, — повторяет девочка чьи-то слова, — проглотили как миленькие. Вспомнили и про попа, но тут Зоя в свой нос сделала, не срами ты меня, мама говорит, не те времена. Бабушка согласилась — верно, говорит, Бога вместе с царем в революцию ссадили, а только все покрепче было бы, кабы в церкви венчать после сельсовета. Обошлись, конечно. А на следующий день зато запрягли трех лошадей в санки, мне дали ленты в гривы заплетать, и потом с ветерком по всему селу уж катались — так катались! Снег блестит — аж глазам больно, гармоника играет, да не одна. Тетя Зоя смеется и плачет, щеки горят, глаза черные-черные, волосы тяжелые, важные — красавица! С появлением сестры Родион словно вырос на целую голову. Как он и думал, его приняли играть в войну старшие ребята, которыми командо¬валкомандовал десятилетний крепыш Женька-второгодник. Женька пробует' уже по¬тягиватьпотягивать окурки, которые находит на волейбольной площадке и возле турника у клуба. Вот и сейчас, спрятавшись от взрослых за конюшню, ребята развели костерок и слушают своего атамана. — Мне скоро двенадцать, — авторитетно заявляет Женька, крепясь между двумя горчайшими затяжками (мужики в поселке курят махру, на-чальство — «Беломор»), — а с двенадцати лет человек сам решает свои поступки. Вот меня, к примеру, спросят на суде — с кем ты, пацан, хочешь жить, с отцом или с матерью? — Тут Женька мечтательно прищуривается, делая паузу. Ответ заранее всем известен, но ребята молчат. — С отцом, отвечу я. Пусть мать плачет. А ведь выпороть тогда не моги — то же со¬вершеннолетиесовершеннолетие. Дважды на один вопрос я не отвечаю. Сказал с отцом — значит — с отцом. А то — выпорю! Нервы вымотал! В колонию сдам! Эх, бабы! — Женька сердито втаптывает окурок в землю. — А не найду отца, пойду в леспромхоз, лес валить. Хватит у матери на шее сидеть. Читать, писать умею, что еще надо?! Ватага согласно кивает, и все идут к речке. Тут, за конюшней, у ребят стоит большой плот, сколоченный из бревен, оставшихся от весеннего спла¬васплава. Это их флот. На другом берегу имеется у них штаб-шалаш, замаскиро¬ванныйзамаскированный в густом подлеске. Над ним, на высокой сосне, устроена наблюда¬тельнаянаблюдательная площадка, с которой хорошо просматриваются все подходы к месту их игр. У штаба жгут большие костры, пекут в них картошку, отдыхая от раз¬ведокразведок, походов и сражений. Тут рассказывают разные страшные истории и мечтают о побеге в дальние страны, где, говорят, не надо учиться и где главное — здоровье.

20 августа 2025 в 13:20 Александра Родионова

• создал(а) текст
• создал(а) текст: Stolan tagan tuatan sijal emändānny istuu Rodin buabo. Tuatto jo huondeksel meni ruadoh i nygöi buabo kois on kaikis piälimäine. Buabo šuhinanke ryyppiy čuajuu vahnas hierottuloin laijonke bl'udsaspäi, kudamua piettelöy oigien käin huarotettuloin sormien varas. Hänel on igiä jo piäl kuvvenkymmenen, ga vahnak- se händy et vie sano. Korgei-iänelline, leveirungaine, muzavas pluat'as da val- gies paikas sinizien tippazienke, hāi istuu ylen oigieh, harvazeh pyhkäilöy očas higii čuajun juondu jatkuu. Häi lykkäilöy suuh pikkarazii hallatun zuaharin palazii, buuristelou kulmii, puaksuh da vihazesti nostaldelou silmii da korgiel iänel sanou: - Anni, minä midäbo sinule sanoin? Minä sinule kerras sanoin -- čiganoi meile ei pie! Sanoinhäisinä vie kuajittos! Minuu died'oi vai yhten kerran koski enzimäzen dai jälgimäzen. Silloi minä olin mahan kel Fed'azeh, a häi humalniekku kehno... Nu minä riuhtain laučan seinäspäi da koskettelin händy. Sen jälles vai 'Man'a da Man'a'-ei olluh ni yhty pahua sanua, virkamata -käzin tulis. Tiettäväine, omua ajau hil'l'akkazeh, mužikkuhäi on, a tulla käzin - piästä jumal... Panes vai zuaharipala järillch! mängähtih häi Rodile. - Čiganan siemen! Rodi vähäzel varuau baboidu, ga ei tahto ozuttuakseh varačukse i tungeldau zuaharipalan suuh, a silaigua iče hil'l'azeh eistyy uksehpäi. Hoi, Anni, sinä ämmätät händy, tuattahmoine čigan kazvau, nagrau vuotta- mata hyväsydämellizesti baboi. Muamo itki omat abevukset, istuu nygöi pahasmieles ikkunpieles da pyhkäl- delöy kyynälii. --Läkkiä vai meijän luo, jatkau baboi, -ota neče čiganaine da läkkä! Eläm- mō kui tahto- vie pahembi eliimmö. Muamo ei vastua nimidä vai häbevyksis lekuttau piädy. Tuattahhäi siegi löy- däy da tanaittau kai. -Oi jo hospodi! Ga sinä hos militsieh sanozit, kuhkuttau baboi. -Häi istuu sie viizitostu päiviä, kiändyy kodih dai loppussah tappau. Moine on minun oza-muokitakseh, vastuau muamah. -Vot olet töhlö! Nu aja Stepanan luo, kuččuuhäi, sanou baboi. -Enne pideli, mama, enne, a nygöi jo myöhä on. Kunnebo menet nengoman hännän kel. Olizingu yksinäh, a nygöi.., prähkähtäh muamah. -Kačo iče, Anni, sinun dielo. Verua jättelen, händy ei taki koske, sanoi baboi. Ole jo päivilleh, midä sinä! Johäi oli meil, vastai muamo. -Sinä olettele vai puaksumbi vaikkani gu et tahtone suaja juhkuu, a minähäi tiijän sinun kielyön. Verastu kačo. Neičykku on atamuanu. Gu ruvennou puašši- mahes meile älä pietä-ellendätgo? n'evvou baboi. -Kuulen, kuulen. Hevol tuommo, älä huolehti. Minä rubien olemah vaikka- ni, vastai muamah. -Olgah, rubei kerävymäh baboi,työ täs eläkkiä, a minä lähten --- pidäy il- dassah piästä, päiväine on jo ylähän. Delegiä vuottamah en rubie. Veraine, proššai. Vera, suurisilmy mustutukku neičykkäine, kaiken sen aijan ylbiesti istui sto- lan tagan buaban vastaspäi da joi čuajuu kringelilöinke. Ga baboi ehtii vai nosta stolaspäi, ku häi hyppai laučalpäi da sydäi piän baboin helmah. -Ga midäbo sinä? diivihes baboi. Johäi olet suuri. Ad'voičettos min himoittau dai tulet järilleh meile. Tiä keriä marjua, kylve kezoidu joves da kuun- dele muamuadas. -Da-a, a tiä ei ole liedžuu, läbi kyynälis sanoi neičykkäine, ga baboi enim- biä ei ruvennuh hänen kel pagizemah, n'oppai šokkazeh da lähti iäre. Rodi nugöi tunnustiiččiedäh ižändänny, harpualdi sizärehpäi i sanoi: -Vera, sinä älä itke da älä varua, sinuu tata ei koske. -A minä en ni varua, neičykkäine lekahutti olgupiälöil, minuu iččiedä- ni kūlās kaikin varatah. Minä en varua ni häkin luo lähetä. Yöl käväin kal- mužemah. -A midäbo on sie kalmužemas? kyzyi Rodi. Kui midä? Kuolluot voijah vediä kalmah, vastai Vera. --A sinä näitgo heidy? kyzyi Rodi. ---Muga, loittonsah. Kävelläh hil'l'akkazeh, valgiet, moizet pitkät, saneli Vera. -Vot se kačo on kummu! Rodi ihastuksis kaččou sizäreh i kerras mustoittau paginan muamah kel da sanoldau: --Mengämmö naimizih! - Tämä kačo on koziččii! heliesti nagrau sizär.- Vambo koziččijat ollah nengomat? Sinä olitgo hos konzutahto svuad'bas? -En, abevuksis vastuau Rodi. - A vot minä olin, konzu mulloi talvel meijän Zoja-t'outa meni michele. Häi oli kaikis comin meijän kyläs. Mečänkaččojien školan loppi, rodih mečän- kaččojakse, vot, saneli Vera. -A se kuibo? kyzyi Rodi. -Eh sinä-"kui"! Sit se muga, häi on meijän kūlās meččien piälikkö, meččiä sudre kuadua ei anna, sellitti Vera. -A meijän meččykyläs eigo vikse olle mostu piälikkö — meččiä kuatah da vai kuatah, prähkähtih Rodi. -Lope sinä sinun piälikkölöin kel, tuskevui sizär, - kuundele ielleh! Sit kerran Zoja tulou rastavua vaste... -Midä vaste? Rodi loppussah segoi. - Mägie vaste.., Vera tirpamata taputtau jalgua, libo kuundele putilleh, libo en rubie sanelemah, ylen äijäl minuu himoittau muokatakseh täs sinun kel. Rodi vaikastuu, otahes kuundelemah loppussah, olgah mitahto, a Vera silmii läpettäjen sanelou: -Hyö tuldih i kerras buaban luo: nengai nenga, anna blahosloven'n'u meile. Kirvottih gu lumi piälakale, niken ei vuottanuh-vot mittuine on Zoja! Baboi, kui pidäy, ottau kadeh obrazan da vahnah luaduh toivou sobuu da suvaičustu! Koziččija- le se ei mennyh mieldy myö da Zojahäi on komsomolku, kukastu kummua. Dai vierahah manasterih oman azetuksen kel ei mida ole mennä, neičykkäine sanelou. kenen lienne vierahii sanoi, da tirpettih net väčkämättäh. Juohatettih pappih- gi näh, ga sit Zoja luadi omua neniä myö, sanoi, älä huigaile minuu, mama, ei ole net aijat. Baboi sanoi, tozi on, vallankumovuksen aigah jumalua yhtes tsuarin kel hävitettih. Ga olis lujembi gu sel'sovietan jälles olis kävvä kirikköh venčale. Tiettäväi- ne, ilmai sidä piästih. A sen sijah tossupiän val'l'astettih korjih kolme hebuo, minule annettih plettie lentat heboloin harjih, sit ajelimmo kyliä myö; kai tuuli viheldi, muga ajeliimmo! Lumi läpetti, kai silmii otti, soitto soitti da ei yksi soitto. Zoja-t'outa nag- rau dai itkou, rožat tulehizet, silmät mustat mustat, tukat turbiet, jugiet-ylen čoma! Sizären tulduu Rodi rounu kazvoi piädū pitkembäkse. Kui häi smiettigi, vah- nembat brihačut händy otettih voinazile kizuamah, heijän päälikönny oli kymme- nevuodine luja brihačču Žen'ka, kudai jäi toizekse vuottu endizeh kluassah. Žen'ka jo oppi kurie sigarkun'uččii, kudamii löūdyi kāzimiäččyh kižuandualovehel da kluuban luo. Mugai nygõigi brihačut peityttih vahnembis tahnuon tuakse, viritet- tih tulirobl'o da kuuneltih omua piälikkyö. - Minule terväh täyttyy kaksitostu, arvokkahasti ilmoittau Žen'ka, iče laino- tes odva tirpau kargien savun kuarun (meččykyläs mužikat poltetah tabakkua, a herrumiehet "Belomorua"), "Belomorua"), — a kaksitostuvuodine ristikanzu iče toimittau, kui vediä iččie. Vot, ezimerkikse, suvvos minuu kyzytäh: "Brihačču, sinä kenen kelbo tahtot eliä, tuatan vai muaman kel?" Sit Žen'ka mielivästi lipittää silmii, kodvazekse vaikastuu. Kui häi vastuau, jo ennepäi kaikin tietäh, ollah vaikkani. – Minä vastuan: "Tuatan kel." Anna muamo itköy. A vet sit jo lyvvä minuu ei sua - jo olen täyzi-igäine. Kahtu kerdua yhtel kyzyndäl en vastua. Kerran sanoin "tua- tan kel", sit tuatan kel. Eiga perran! Kai aivot šeloit! Koloonieh työnän! Oh net akat! Žen'ka vihavuksis taputtau sigarkun’učän muah. - A gu en löydäne tuattua, sit lähten meččyruadoh, meččiä kuadamah. Täydyy istuo muaman niškal. Lugie da kirjuttua maltan, a midäbo vie pidäy?! Brihaččujoukko sobuh šmutkuttau piälöi da kaikin mennäh joven rannale. Sit tahnuon tagan brihaččuloil on suuri keviän peränajos jiännyzis parzis kerätty lauttu. Se on heijän laivasto. Joven toizel rannal on koda - štuabu, se on peitetty turbieh mečikköh. Sen piäl, korgies pedäjäs on kačondulava, kudamaspäi hyvin nävytäh kai heijän kižasijah lähenendykohtat. Štuaban luo hyö poltetah tulirobl'oloi, pastetah niilöis kartohkua, huogavutah tiijustandoin, matkoin da torien jälles. Tiä sanellah kaikenmoizii hirvielöi tapah- tumii da ajatellah loittozih mualoih pagiendah näh, kudamis, sanellah, ei pie opastuo da kus kaikis piälimäine huoli on tervehys.
• создал(а) перевод текста