| 1301 |
Новописьменный ливвиковский
|
публицистические тексты |
|
Natalja Antonova.
Yhtenäine karjalaine kattil sagiembah kiehuu
|
-
Kaikile niilöis on jo piäl kaheksankymmenen.
-
“PYHÄRVEN D’UURED” ON AKTIIVINE ORGANIZATSII
Vuvvennu 2014 Pyhärven d’uured -yhteiskunnallizen organizatsien alguh panduu karjalazien hommat kyläs ruvettih libumah.
-
Raviembis ozutuksis on karjalaine svuad’bu.
-
On olemas Oma randaine -naizien pajojoukko.
-
Sebo on aijankohtazii kyzymyksii nygöi.
-
Karjalan lyydikot -yhteiskunnallizen organizatsien piälikkö Lidija Konovalova lujoitti istundol, ku lyydikkoloil on jo ammuine piätös livuttua školih lyydii.
-
Hänen mugah, valdivon huoli on hommata kai sih niškoi – opastajat, programmat da opastuskniigat.
-
Nevvostolazet opittih sellittiä, ku kerran livvinkarjala on enämbäl kehitynnyh školaopastamizeh niškoi da on lähäine lyydile, maksau ruveta opastamah sidä.
-
Tärgevin on jiähä täl muailmal, ei menettiä resursoi hoppuloih.
-
Päivänselgei on se dielo, ku školas lapsil on jo yksisama midä murrehtu opastuo – lyydii vai liygii.
-
Vot sebo on kargei tozi, sellitti Tatjana Klejerova.
-
Škola on äijäl huolestunnuh sit, ku sitpäi otettih iäres vähäluguzen školan stuatussu.
-
Se on Priäžäs.
|
| 1302 |
Новописьменный ливвиковский
|
публицистические тексты |
|
Natalja Sinitskaja.
Petroskoil piettih kielikilbu
|
-
Nygöi kieliolimpiuadu on alovehienväline pido.
-
Liennego se ozuttau, ku karjalan kieli kylis on čiisto häviemäs.
|
| 1303 |
Новописьменный ливвиковский
|
публицистические тексты |
|
Natalja Kibrojeva.
Amerikkalaine istutti 8 miljonua puudu
|
-
Rauhoite- tun alovehen kehittämizen programmu on hyväksytty edehpäi 300 vuvvele.
-
Tottu sanuo, tämä on vaiku projektan algu.
|
| 1304 |
Новописьменный ливвиковский
|
публицистические тексты |
|
Juuli Kähäri.
Minun hiihtoloma
|
-
Suomes tavan mugah školaniekoil on yhten nedälin talviloma 8.-10.
-
nedälin aigua, sidä sanotah “hiihtoloma” (ligakuul on “syysloma”, vuv- ven lopul “joululoma” da kevättalvel “hiihtoloma”).
-
Sen mäin oigei nimi on Vattuvuori, no sidä sanotah Vatuski.
-
Tämä loma on olluh ylen vessel da toivozin, ku se ei vie olis loppunuh.
|
| 1305 |
Новописьменный ливвиковский
|
публицистические тексты |
|
Karjalazien neruo Pariižas
|
-
kevätkuudu avavui ven’alazien rahvahien neroloin ozuttelu, kuduan tavoittehennu on ozuttua Ven’an alovehien kul’tuurumoniluadužuttu da koloriittua.
-
Ozuttelus on perindöllisty ruuttua, piähinehty, kanzallistu soitindu, bobastu da kodivehkehty.
-
Karjalaspäi ozutettavannu ollah vehkehet Karjalan nerot interjeras -katalougaspäi, kuduan luadijannu on ECHO-etnokul’tuurizien keskuksien assotsiatsii, kudai toimiu Kul’tuuruministerstvan kannatuksel.
-
Ven’an suveniiru -ozuttelun ohjuajannu on Ven’an federatsien Kul’tuuruministerstvu.
|
| 1306 |
Новописьменный ливвиковский
|
художественные тексты |
|
Pikoi runuo
|
-
On äijy hyviä siädy mual,
no kaikkii paras päivypasto,
kos lämmien sugahaizien ual
on täyzi hiekkuarandu lastu.
-
****
On ilmas ajatustu äijy,
vai sanon yhten ilmai hoppuu:
– Kui lämmin ollou kezäpäivy,
mual kukat, kazvokset ei loppei.
-
****
Ei sulai talvikivos tiije
(on minul žiäli ukkorukkua),
ku pellol hänen veduot viijah,
roih sadavärillisty kukkua.
|
| 1307 |
Новописьменный ливвиковский
|
художественные тексты |
|
Televiizorattah
|
-
Jälgimäi Ivanov ellendi mittuine oigei oli hänen linnan elos, häi ellendi, ku sudre čakatah meijän televiidiniedy, sehäi pellastau meidy uravundas, pellastau kaikes piättämättömäs da tsivilizatsiele varattavas kyzymykses: mis on eloksen syväindö?
-
Vračat da pellastajat nikui ei voidu ellendiä, mindäh ristikanzu on liikkunuh mielis, ku hänel oldih kai mahtot jiähä hengih?
-
“Televiizorattah” on otettu Sever-zurnualaspäi n:t 11-12 (2016).
|
| 1308 |
Новописьменный ливвиковский
|
публицистические тексты |
|
Ivan Savin.
Televiidenieh nähte
|
-
Nygöi TV:s on monenmostu eriluadustu programmua: ”torielkat” taritah uudizii, kul’tuurua, muantieduo, sportua, bojeviekkua da kaikkie muudu nämmien segah – rekluamua, mainostu da tostu.
-
Vuozi-toine tagaperin Jaana Žemoitelite avai uvven “ikkunan” nimel “Kirjakamari” – sie sain tiediä Karjalan nuores kirjuttajas Aleksandr Buskovskois, kudai on rodužin Munjärvenlahtespäi, Sofija Oksazes da toizis rajantagazis heimolazis kirjuttajis.
|
| 1309 |
Новописьменный ливвиковский
|
публицистические тексты |
|
Igor’ Petrov.
Ristilahten tora
|
-
Ielleh on 34 nimie.
-
Ruoččilazet sodapiäliköt sanottih sih näh täh luaduh: “Keksgol’malazet samazes tilas sanottih, ku kannatettih omua suarii da suurdu kniäzii Vasilii Ivanovičua, kudai on meijän hyvä dovariššu da susiedu, ga se kai oli kielastus.
-
Siberin vojevodat kirjutettih Voulogdan jepiskopale Sil’vestrale, ku “Tobol’skas da kaikis Siberin linnois monis kirikkölöis ei ole pappiloi, sendäh seizotah pajatuksittah, monet rahvas pappiloittah kuoltah pyhii ottamattah, lapset ristimättäh, da monet kiriköt on nostettu, ga ei olla pyhitetty, ku Siberin linnois ei ole antiminsoi”, sen periä kyzyttihgi työndiä Siberih antiminsoi da pappiloi, hos viizikuuzi hengie.
-
Ven’an kirikön histouriekku arhijepiskoppu Makarii kirjutti sih näh: “Pol’akoin da Ven’an vargahien kirikkölöin kiškojes Voulogdas (syvyskuus 1612) on tapettu: kolme protoijereidy, 34 pappii, kuuzi diekkuu da kuuzi manuahua, heijän keskes prepodobnoi Galaktion Voulogdalaine.
-
Enimät siirdolazet muututtih Jääskin čupulpäi (nygöi se on Lesogorskoin pos’olku Leningruadan alovehel, Viiborgan lähäl).
-
Gerbu on juattu nelläkse.
-
Keskel on suojusraudu, kuduas kullankarvazel pellol ollah häkin sarvet.
-
Enzimäzes da nelländes nelländekses sinizel pellol on pilvespäi ilmestyjy hobjaine käzi suojusravvois.
-
Käis on kuldaine koronu.
-
Toizes da kolmandes nelländekses kullankarvazel pellol vihandal mual on ruskei linnu.
-
Linnu on hobjazes tules.
-
Linnan yläpuolel on ruskei koronu.
-
Gerban yläpuolel on kuningahan suojuspiänevvo silmikko salvas.
-
Sih näh on kirjutettu nenga.
-
Vikse Lobanoval oli hyvä sluavu Delagardin mualoin johtajannu, ku vuvvennu 1628 Ruočin kuningas pani händy pohjazen Keksgol’man läänin fohtakse (foht on suomekse vouti), täh kieleh sanojen virgumies, kudai haldivoiččou läänin mualoi.
-
Lobanovan azutus kirjas on luveteldu kai pereheh kuulujat, suguyhtehykset.
-
Hänel on tieduo sihgi näh, kedä oli perehes.
-
On kirjutettu, midä kanzua pereh on: ruoččilaine, suomelaine, ven’alaine (ven’alazikse häi sanou karjalazii, kudamat jiädih nämmile mualoile).
-
Kaikkiedah on tieduo piäl 300 perehes.
-
Tämä ainavoluaduine kirju on tallel Ruočin arhiivas Stokgol’mas.
-
Kirju on monien 1600-vuozien Karjalan demogruafien tutkimuksien hinnatoi tiedoloin lähte.
-
Savon murdehes on äijy yhtehisty karjalan kielenke.
-
Vuvvennu 1644 Stokgol’mas painettu katehiizissu on vahnin painettu karjalankieline julgavo.
-
Se on ylen arvokas ennevahnallizen karjalan kielen tutkimizes.
|
| 1310 |
Новописьменный ливвиковский
|
публицистические тексты |
|
Ol’ga Dubitskaja.
Elias Lönnrotalluo gostis
|
-
KODIMUZEI
Paikkarin Torppa on Kalevala-eeposan keriäjän Elias Lönnrotan kodikondu, kudai on sijoitunnuh Suomen Sammatis, Helsinkin lähäl.
-
Elias Lönnrotan kodi on pieni, ylen vahnu, seizou se kivilöil.
-
Kaikkiedah kodimuzeis on kaksi pertii, kuduat suau kaččuo – yhten sydämeh voibi piästä, a tostu suau kaččuo vai uksespäi.
-
Koin suures pertis on kaksi ikkunua, suuri päčči truvanke, stola, laučat, škuappu, rundugu, pieni stola lapsih niškoi, kravatti, kätkyt da kaksikerroksine puukravatti.
-
Lönnrot on pandu muah Sammatin kirikön kalmužimale, oman akan rinnale.
|
