| 1721 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Сидоркин Валерий.
Oneganiemen kaunehuolla lumottu
|
-
Aleksandr Mošinin Oneganiemen tarinoja -kirja (Zaonežskije bival’ščini) on aivan ainutluatuni teoš.
-
Täh kirjah on kerätty Oneganiemen šeuvun folkloriainehistuo – kertomukšie ta tarinoja, kumpaset Mošin oli tallentan omilta muanmiehiltä.
-
Šiinä on muutomie käsikirjutukšie, kumpasie ei ole vielä painettu ta kumpaset vuotetah omua hetkie.
|
| 1722 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Anni Vlasova.
Kalevalan päivällä Kuusamošša
|
-
Esimerkiksi, miellyttäy, jotta Šuomešša on šemmosie päivie, ei lepopäivie, ka kuitenki ne kuulutah valtijon pruasniekkoih, konša jokahini voit noštua valtijon lipun oman talon piällä.
-
Yksi šemmosista päivistä on Kalevalan päivä, še on Šuomen kirjallisuon päivä.
-
Arkipäivänä löyty kuitenki vapaita ihmisie, mielellänä tulima ta näkeytymä šielä monien Kuusamo-Viena -šeuran jäšenien kera, kumpaset kahenkymmenen vuuvven aikana on tultu meijän hyviksi tuttaviksi.
|
| 1723 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Nadežda Vasiljeva.
Torviorkesterin šoitto kuulu Kuittijärven ulapan yllä
|
-
Myöhemmin myö šaima kuulla heijän kuulusat šukunimet – Leonid Agutinista on tullun kuulusa muusikko ta laulaja, Valeri Strokov on Venäjän anšijoitunut artista, Vadim Kurivl’ov armeijan jälkeh šoitti Juri Ševčukin DDT-yhtyveheššä, Pavel Tankovit esiinty Amerikan monissa tunnetuissa jazz-yhtyvehissä, Konstantin Tsivil’ov toimi ohjuajana šekä estradiohjelmien ta radijojuontajana.
-
Valitettavašti nykyjäh Kalevalan torviorkesteri on jo istorijua, kumpaista myö harvah muistelemma.
|
| 1724 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Maikki Spitsina.
Pieni Pölyni tuttavuštau teatterih
|
-
Anita Dunkers on šyntyn ta eläy Petroskoissa.
-
Naini ruatau Karjalan Taitehmusejošša ta monta vuotta on kirjuttan kertomukšie musejošta Kipinä-lehteh.
-
Uuši painoš, kumpasešša starina on esitetty vienakši ta venäjäkši, on kirjan kolmaš versijo.
-
Šen painošmiärä on 500 kappalehta.
-
– Mie olen varma, jotta kakšikielisen kirjan ideja on hyvä ta hyövyllini.
-
Kirjan piähenkilö on pieni Pölyni.
-
– Teatteritaiteilijan ammatti on erikoini ta vähä ken tietäy tarkkah šen šaloja.
-
Kirja on julkaistu Karjalan Šivissyššeuran rahotukšella.
|
| 1725 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Vuokkiniemi kuččuu “Kalevala-eepossan šankarien kisoih”
|
-
Kisoih voijah ošallistuo kaikki halukkahat, ket on jo täytetty 16 vuotta.
|
| 1726 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Nuori šukupolvi kanšalliskielien puolešta
|
-
Karjalan alovehellini Aunukšen karjalaiset -kanšalaisjärještö ta Periodika-kuštantamo on ilmotettu tašavallan karjalan, vepšän ta šuomen kielen tietäjien kilpailu Myö olemma KARJALA (KareliJA – eto MI).
-
Kilpailušša on viisi nominatijuo:
– Karjalan kielen ta kulttuurin tietäjä (livvin murreh),
– Karjalan kielen ta kulttuurin tietäjä (vienan murreh),
– Karjalan kielen ta kulttuurin tietäjä (lyydin murreh),
– Vepšän kielen ta kulttuurin tietäjä,
– Šuomen kielen ta kulttuurin tietäjä.
-
Kilpailu on testimuotoni.
-
Joka testissä on kyšymykšie karjalaisien, vepšäläisien ta šuomelaisien istorijašta, etnografijašta ta kulttuurista šekä kieliopillisie tehtävie.
-
Testit on šijotettu internetissä Google Forma -palvelulla.
-
Joka nominatijolla on oma viiteh ta kilpailun ošallistuja piäšöy täyttämäh testie valitun nominatijon viittehen kautti.
-
Šen jälkeh kun kilpailun ošallistuja täyttäy testin, hänen on täytettävä kyšelylista, kumpaseh pitäy laittua šeuruavat tiijot: nimi ta šukunimi, ikä, kotiatressi, šähköpošti, telefoninumero šekä antua lupa henkilökohtasien tietojen käsittelyh.
|
| 1727 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Natto Varpuni.
Vieraš kieli ta aivojen kehityš: kuuši ihmehfaktua
|
-
Mi on parempi – kuta kuinki tietyä monta kieltä vai tietyä yhen kielen, no täyvellisešti?
-
Uškokkua tahi elkyä, ka enšimmäini variantti on parempi aivojen kehitykšen kannalta.
-
Mukava, jotta tämän kannalta monen kielen kuta kuinki ošuamini on parempi yhen kielen täyvellistä halliččomista.
-
Tutkijat, kumpaset tutkittih ammattilaisien kiäntäjien aivoja, šuatih šelväkši, jotta niillä kiäntäjillä, ket vähintäh kolme kuukautta on opaššuttu vierašta kieltä šyväh, aivojen harmuan ainehen miärä kašvau.
-
Vierahien kielien opaštumini antau šuurta šuojeluvaikutušta, mi on monie liäkkeitä parempi ta voimakkahampi.
-
Vain kiinan kieleššä šiinä on kolme erilaista iännehtä.
-
Kiinalaini, kumpani opaštuu venäjän kieltä, šuau šelvän, kuin šuuri on intonatijon merkityš.
-
Toini eksperimentti oli vaikiempi: šiinä kyšelyt on tarittu eri-ikä-hisillä monta kieltä taitajilla ta eri-ikähisillä yhen kielen tietäjillä.
-
KIELET PARENNETAH MUISTIE
Monikieliseššä ympäristöššä kašvajilla lapšilla muisti on parempi kuin niillä lapšilla, ket pieneštä šuahen kuultih vain yhtä muamonkieltä.
-
BILINGVILÖILLÄ ON HYVÄT TARKKUŠKYVYT
Rahvaš rikeneh arvellah, jotta monta kieltä tietäjät ollah hajamieliset ihmiset.
-
Onnakko tämä on vain stereotyyppi.
-
Toisena stereotyyppinä on še, jotta ne ihmiset, ket opaššutah vierahie kielie, pahoin tiijetäh omua muamonkieltä.
-
Tämä on vähäsen viärä käsityš.
-
Kyllä, monta kieltä taitajien muamonkielen šanavarašto on tovellahki pienempi ta köyhempi, kuin niillä, ket tiijetäh vain muamonkielen (ainaški još pakina on niistä, kellä ei ole korkiekoulutušta ta ket opaššuttih toisie kielie vain multikulttuurisešša ympäristöššä).
|
| 1728 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Anni Vlasova.
Sohjanankošen helmi
|
-
Kannojeva) on šyntyn Niskan kyläššä, kumpani nytki šeisou melko tyhjänä Piäjärven pohjoisrannalla.
-
Ust’ugovin pereheššä on kakši lašta, kakši punukkua, kolme pravopunukkua.
-
Jo toista kertua kollektiivilla on myönnetty kanšan duetin arvonimi.
-
Šuurena apuna šiinä hänellä on Langujeva (o.š.
-
Naiset lauletah a’kapella-tyylissä, še on heijän tapa, ta i musiikin šoittajie et löyvä Sohjanankošen kyläššä.
-
Naisella on erinomani muisti.
-
Tämä työ Zinaidalla on ihan yhteiskunnallini ta hiän on šuurena apuna Lintuset-ryhmän ohjuajalla Jelena Ligotskajalla.
|
| 1729 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Uljana Tikkanen.
Kaikilla löytyy paikka päiväsen alla
|
-
Šielä on televisori ta šohvat šekä leikkioša, missä pienet tytöt voijah leikkie kuklasien kera.
-
Kaikilla lapšilla on proplemoja perehissä, hyö ei šuateta keškuššella tahi käyttäytyö hyvin.
-
Podrostok-leirin piätehtävänä on auttua nuorie, antua heilä sosiali-psihologista kašvatušta.
-
– Leirin joka ošallistujalla on oma työ: hyö keitetäh, paissetah piiraita, peššäh latteita ta ašteita, šiivotah omissa huonehissa.
-
Heilä on helpompi keškuššella toisien lapšien ta aikuhisien kera.
-
Tämä ohjelma on šuositettu Karjalan kaikilla sosialikeškukšilla toteutettavakši.
|
| 1730 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Сидоркин Валерий.
Omissettu “Kalevalalla”
|
-
Karjalan Kanšallisešša kirjaštošša on tullun tavakši joka vuosi juhlie šitä päivyä, mi liittyy Elias Lönnrotin Kalevala-eepossan enšimmäisen painokšen ilmeštymiseh.
-
M’ud Mečev jo ammuin on kiäntyn Kalevalateemah.
-
Hiän on ollun monen Kalevala-kirjan kuvittajana.
-
Kanšallisen kirjašton näyttelyššä on esillä M’ud Mečevin muššanvalkeita kaiverrukšie, kumpasie hiän oli luatin Kalevala-eepossan 1975 vuotena ilmeštynyöh šuomenkieliseh painokšeh.
-
Näyttelyn lisäykšenä on vielä kuuši šuurta šeinätauluo yhtehisellä nimellä “Kalevalan innoššuttava muajilma”.
|
