| 191 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Maria Filatova.
Eläb tradicii
|
-
Näl’ghižid adivoid praznikal ei olend!
-
Eskai rauhad posadan eläjad ei pöl’gastanugoi kül’mäd säd da tuliba.
-
Ei unohtagoi tradicijad noredki mehed.
|
| 192 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Irina Sotnikova.
Praznik vepsän mal
|
-
Ka, necil kezal meile muga ei täudu lämäd, päiväšt, no meiden hengid lämbitaba vepsläižed pajod, ristituiden muhud, miččid mö nägim i kulem praznikoil vepsän mal.
|
| 193 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Larisa Smolina.
Maman starin armhas poigaižes
|
-
Hän nikut ei tahtoi lähtta Taisia–tütrennoks susedkülähä Vidlaha.
-
Sid’ l’otčikad venuiba mugažo, hö sanuiba: ”Näged, Kol’a, sinä sanuid, mišto mamoi ei tule, a hän tuli.”
-
Anttud Karjalan mal rahvahan kirjutajan nimi ei anda nimidä Nikolajale.
-
Hänele ei tari jo nimiččid arvnimid, no meile, hänen navedijoile, lugijoile da sebranikoile, se andab hüväd muštod da el’gendust, miše Nikolai oli tozi lahjakaz, sur’znamasine mez’.
|
| 194 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Socialine pensii Karjalas eläjile vepsläižile
|
-
Konz nel’l’ vot tagaze vepsläižed putuiba vähäluguižiden rahvahiden lugetišhe, nene agjad ei putnugoi sinna, nece oli tehtud vaiše täl vodel.
-
Tärged om, miše heil ei oliži radod, ei oliži toižid rahatuged da raha–abud.
-
– Petroskoi ei ole vepsläižiden tradicionaline elotaho.
-
Petroskoin vepsläižil ei ole mugošt oiktust.
-
Radajad ristitud ei voigoi sada sociališt pensijad.
-
– Pensiifondan informacijan mödhe mugoižid pakičusid oli jo vepsläi žil päi, no niid ei hüväksitud, sikš ku ristituil ei ol nu keratud kaik tar bhaižid dokumentoid.
|
| 195 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Liza Mironova.
Ei sa abutada sille, ken iče ei tahtoi
|
-
Ezmäks, pidab starinoita Vengrian polhe ristituile, kudambad nimidä ei tekoi neciš mas.
-
No minä el’gendan, miše ei sa abutada sille, ken iče ei tahtoi.
|
| 196 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Nina Zaiceva.
Vepsläižil om toivoid i varastusid
|
-
Om melentartušt, miše pam’atnikan ezipaginas 1848 vodel kirjutadihe: külän eläjad čomin pagižeba kelel, no ”...nimiččid toivoid vai varastusid Kuštjärven eläjil ei ole”.
-
No kut ozutab nügüdläine aig, nece ei ole muga.
-
Om männu jo enamba 170 vot, vaiše vepsläižed ei kadotanugoi ”toivoid i varastusid”, i äjad heišpäi tegeba kaiken, miše kel’ i rahvaz eläižiba edemba.
-
Nügüd’ kanzad ei olgoi üks’nacionaližed, i kanzas ezisijale om tulnu venäkel’.
-
Tuli mugoižid opendajid, ked ei olnugoi¦-ki filologad, a, voib olda, matematikad, fizikad, likundurokoiden vedäjad, eskai muzejan radnikad...
-
Erašti voib kulištada mu gošt mel’pidod: ”Ei ole tärged, kuna radole lähteba pästnikad.
-
Olen mugošt mel’t, miše nece ei ole oiged meletuz.
-
Pidab ei vaiše opeta äjak-se, no kazvatada¦-ki mugošt intelligencijad, kenele mel’he om ičemoi rahvahan kel’ da kul’tur, ked eciba voimust radmaha sen kul’turan da kelen oblastiš.
-
Muite nece om kuti dengoiden rajadand, a kul’turaha ni üks’ mugoine openus specialist ei tule.
-
Ka, hot’ vepsläine intelligencii ei ole äiluguine, no ühtenzoittud vägil, kuna ühtniba mugažo sebran aktivistad, tedomehed, küläintelligencii, om tehtud nenil vozil äi tarbhaižid tegoid.
-
Siloi kaikutte lehtesen nomer oli kuti mitte-se ani geroitego: ei täudund vaihid, orfografii i oli alapordhal, ei olend korrespondentoid.
-
Nügüd’ tehtas uden pol’ven openduzkirjoid (om tehtud jo viž kirjad), miččed om enamba adaptiruitud sihe, miše opeta mugoižid lapsid vepsän kel’he, ked hondoin jo pagižeba vai ei pagiškoiki kelel, oma vaiše genetižed vepsläižed.
-
Minei ei ole mel’he vaiše se, miše openduzkirjoid kätas, ozutesikš, pohjoižkarjalan kelespäi vepsän kel’he.
-
Pohjoižkarjalas sidä ei ole¦-ki.
-
Mö voim pagišta kelel enambiš temoiš, sanoid löudub, hot’ ei¦-ki erašti täudu.
-
Ičeze aigan Elias Lönnrot vodel 1842 kirjuti matkkirjaha muga: ”Konz ei ole kirjkel’t, ei sündu literaturad¦-ki.
-
Konz sidä ei ole, nece rigehtoitab kelen surmad.
-
No ku literatur¦-ki ei voi muga vahvas tugeta kel’t, i se kaiken¦se sambub, literatur kaičeb ičesaze čoman mušton kelen polhe.”
-
Konz mö seižuim Kul’tursebran alandusil, ei voind kuvitelda¦-ki, miše vepsänkeline literatur tegese tetabaks suomalaiž–ugrilaižiden rahvahiden keskes.
-
Pidab vaiše uskta ičemoi vägihe i el’geta, miše kel’rad, rahvahan udessündutand ei ole vaiše fol’klortradicii vai fol’klorpraznik.
-
Ei, minä en ole sidä vasthapäi – fol’kloran kaičendata rahvahal ei ole jurid.
-
No keleta ei ole henged.
-
Ku ei linne kel’t – ka mil mö erineškandem toižiš rahvahišpäi?
|
| 197 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Nina Zaiceva.
Meiden ezitatoiden kel’ om nügüd’ Vepsän kel’atlasas
|
-
No siloi ei olend aigad da tedovägid kerata materialad, i nece küzundkogomuz jäi stolale, bumagoiden alle.
-
Ozutesikš, sana pä ei andaiži-ki tehta kartad, sikš ku kaiktäna om se-žo üks’ sana i sen znamoičend.
-
Sikš ei sa sanuda, miše miččense paginan sana om paremb vai oiktemb, mi toine.
-
Tarbiž olda korktad mel’t kaikuččes kaičenus kelen sanas, ei pida nenagata, konz lehteses vai gazetas om mitte-se lugijale tundmatoi sana vai vajeh.
-
Sikš tedomehed tedaba-ki, kut sanuda paremba, miše ei oliži mugošt surt venän kelen painamišt.
-
Hö tarkištaba, kut sünduiba paginad, midä niiš jäi prakelespäi, kut vajehtihe erasiden sanoiden znamoičend, miččid uzid sanoid om sündunu kel’he da paginoihe, miččid ei ole eskai toižiš-ki heimkeliš: döl (tullei), purde, lač, korzik, hul, čunz’ i m.e.
-
Mugoižiden sanoiden rivi ei ole-ki lühüd, sanoid sündui vepsän kelen paginoihe vai völ sen endevanhaze prakel’he ei vähän-ki.
-
No ved’ tagana – nece om-ki tagana, a ei ole ezil vai edehepäi.
-
– om tulnu venäkelespäi vepsän kelen paginoihe jo ani amu) sirttas edemba, ka pidab kacuhtada vepsän kelen vai ičeze mušton süvüdehe, vai vajehnikaha, ecihtada sigäpäi vanhoid-ki sanoid, kaita sanoid, miše ned ei sambuižigoi keles da meiden muštos, ei pagenižigoi sišpäi.
-
Venänikad čomin sanuba: ”Mi om kirjutadud bumagale, ei sa čapta kirvhel-ki”.
-
Minä el’gendan – paremb oliži, ku kaikutte laps’ voiži kulištada vepsläšt paginad kodiš, kanzoiš-perehiš, no ei kaikutte meiden kazvatai pagižeb ičemoi kelel, ei ole kenenke pagišta, dai äjiš školiš vepsän kel’t-ki ei ole.
-
Erašti sana om tulnu jo muga endevanhoin, ka sidä ei sa vajehtada, ozutesikš, luzik-sana.
-
No minä kucun nenid, kenen südäin om vepsläine i se kibištab kelen da rahvahan edeližes elos, otmaha kädehe da abuhu ut Vepsän kel’atlasad mugažo vepsläižid openduzkirjoid, lehtesid, toižid abukirjoid, kacuhtamha kelen formiden da sanoiden äjudehe, el’gendamha, miše kel’ ei seižu sijal, a sen paginoiš om kaičenus endevanh ičemoikeline fond, miččen voib otta da sirtta edemba, meiden norembile, meiden lapsile, miše vepsän kel’, čoma da mahtokaz, vändai da lirine, meiden ezitatoiden kel’ voiži eläda edemba-ki, a ei kadoda man pälpäi.
|
| 198 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Irina Sotnikova.
Pagiškat ičetoi kelel!
|
-
Hän tahtoib sündutada melentartust kodikelen opendamižehe ei vaiše lapsil, no heiden vanhembil-ki.
-
Lapsed ühtes vanhembidenke oppiba ei vaiše ičeze röunan istorijad, no ičeze kanzan istorijad-ki.
-
Ku kanzoiš ei zavotkoi pagišta kelel, ka rata-ki linneb jügedamb”.
-
Meile ei vaiše starinoitihe, kut opetas lapsid kel’he Vidlas, no ozutadihe-ki.
|
| 199 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Larisa Smolina.
”Kalarand” vastsi adivoid
|
-
Praznik völ ei zavodinus i meil oli aig kävelta pöudodme da kacta kaiken.
-
Meletin, kut-žo praznikan tegijad ei tekoi, miše garbol kazvab sol!
-
Ei vaiše garblod voi kerata necil pöudol!
-
No niken ei voind otta niid käzil, tarbiž oli putta babukoihe mäčuil rogatkaspäi.
-
Kaiken aigan paštoi päiväine i nimiččen vihman polhe niken ei meletand-ki.
|
| 200 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
детский фольклор |
Nevest-hir’
|
-
Vanhembad da keskpoigad tat lujas navedi, ni-miš heile ei otkaži.
-
Vanhembad poigad paniba päle čomid sädoid, andoi tat molembile hebon, a norembale nimidä ei andand.
-
A noremb vel’l’ läksi, kuna pä kandoi, meletab: ”Ken lähteb mehele minun, ozatoman taga, ka olen sobnus-ki ei kut ženih!”.
-
Penikaine mugoine om, alahaine – pidab tulda südäimehe, lebaidamhas, ei pida nikuna rigehtida!
-
Tuli pertižehe, a sigä nikeda ei ole.
-
Vanhemb i keskpoig kitäsoiš ičeze nevestoil, a norembale ei ole mil bahfalidas.
-
Nimidä enamba ei zavodind sel’genzoitta, libui päčile i veri magadamha.
-
Noremb mugažo läksi, hot’ ei nadeinus nimidä sada.
-
Ihastui hän, no nimidä ei sanund, vaiše spasiboiči i läksi kodihe tatannoks.
-
Čududelihe tat, kuspäi meletoi mugoižen leibän oti, no oli vaikti, ei tahtoind abidoitta armhid poigid.
-
Tat čududelihe völ enamba, no ei sanund hüväd sanad poigale:
– Om hüvä, miše sinäki toid, mäne magadamha päčile!
-
Priha seižutihe, ei teda, midä tehta-ki, midä hän nügüd’ tatale sanub?
-
No ei ehtind hän sijalpäi lähtta, kut äkkid vezi joges brunciškanzi i randale hüpähti koume kuldaha karetaha val’l’astadud voronad hebod.
-
A karetaspäi lähteb mugoine čoma neižne, miše eskai unes hän ei nägend mugomad!
-
Nimidä ei el’gendand priha, no kaiken-se ištuihe karetaha.
-
Minei pidi olda hiren sihesai, kuni ei löudase mugoine mez’, kudamb hökkahtab otta mindai akaks i kuni mindai ei tackoi vedehe.
-
No konz noremb vel’l’ toi ičeze nevestan tatannoks – niken ei voind uskta, a tat eskai sud ei voind avaita.
|
