51 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Gul’a Polivanova.
Minun kodiman pajod
|
-
“Minun kodiman pajod” («Мои родные напевы») – mugoine nimi om programmal da projektal, mitte kosketi henged kaikil kacujil.
-
Programman pohjaze om ottud vepsän rahvahan tradicijad da verod, sen bohat kul’tur da istorii.
|
52 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Natalja Anhimova.
Loninan däl’gestuz miide elos
|
-
Hän om lähtnu toižhe mirhu heinkun 17.
-
Toine muštpäiv om süguz’kun 22.
-
Mö händast muštam, hän om miide südäimiš.
-
Rürik – üks’ nimi vaise mitte om!
-
Konz Rürik oli eläb, d’o sil aigal, ken händast tezi, ken tezi hänen azzjan – el’getihe, mise nece om sur’ znam vepsän rahvhale.
-
Muga om kebnemba eläda.
-
Tänämbei om väha dänu vepsläižid perehid, kus eletaze verod.
-
Kuva om tehtud pordhil Mel’kinan pertinno.
-
Voib olda, sikš däl’gmeine hänen kuva om ühtes lapsideke muzejan läz.
-
Se om tehtud semendkus, a heinkus hän läks’ miide elospäi.
-
Meletan, mise nece kuva om znamasine.
-
Kut znamasine om se, mise neciš zalas, kus mö starineičem Rürikan polhe, om tehtud lapsiden čuga, kus voib opetaste tehmaha mida-se ičeze käzil.
|
53 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Enččed kalud ozutaba elektmeile istorij ad
|
-
KAIKUČČEL PREDMETAL OM IČEZE ISTORII
Kaikuččel predmetal om ičeze elo-oza da istorii.
-
Muga meletaba muzejiden radnikad i pakičeba ristituid olda holiš predmetoiš, miččed ristit om sanu ičeze vanhembiden kanznikoišpäi.
-
Nece om meiden projektan päidei.
-
Kaikutte predmet, kalu – nece om istorii.
-
Muzejan radnikoiden melen mödhe om lujas tärged kaita igäks predmetoiden istorij ad: kus se oli osttud vai ken sen om tehnu, kuspäi nece predmet todihe kanzaha da pert’he, konz da kut nece predmet kävutadihe, om-ik se vajehtanus aigan sirttes.
-
No minä zavodin küzelta puzun ižandal, ken om tehnu necen puzuižen.
-
Siloi minä el’genzin, miše nece puzu om ritualine.
-
– Minei lujas om mel’he idei, konz külä eläbzub.
-
Planoiš om völ lähtta Kondjanmägen rajonaha da vepsän male – Änižröunaha.
-
Sanun, miše Jerši-külä om vägekaz sij a!
-
Küläs om läz 20 pertid, äjad om jättud.
-
Külä om Sandal-järven randal.
-
Küläs om časoun’, sigäpäi nägub Sandal-järved da voib nägištada Ličnii-saren randad.
-
Nene oma ristitud, kelle om melentartušt kodiman istorii.
-
Julia Orehova om üks’ volont’oroišpäi.
-
Minei nece om lujas mel’he, minä nägen, miše hö tahtoiba teta meiden röunan istorij an polhe enamba.
|
54 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Maria Filatova.
Kaita kel’t ühthižvägel
|
-
Situacijas om hüvid polid, om pahoid-ki.
-
Ičeze dokladas tedomez’ Svetlana Jalovicina sanui:
– Ristituile, kudambad hüvin pagižeba, lugeba da kirjutaba karjalan kelel paksumba om enamb 50 vot.
-
Noriden keskes (18-30 vot) mugoižid om vähemba – vaiše kahesa procentad küzeltud mehišpäi.
-
Vanhembiden keskes om vaiše kaks’ procentad ristituid, kudambad ei pagiškoi karjalaks ni kut.
-
Norembiden keskes mugoižid ristituid om enamba – 18 procentad.
-
Mugoižid ristituid om lujas äi noriden keskes – 47 procentad.
-
Pidab homaita, miše vepsläižiden keskhe om ližadanu norid mehid, kudambad pagižeba vepsän kelel.
-
Meil om norid mehid, kudambihe mö uskom.
-
No siš om toine-ki paha pol’ – urokoiden lugu väheneb, kel’mahtod openikoil oma pahembad.
-
Tedomehed sanuba, miše nügüd’ om kel’aktivistoid, kudambad holduba ičeze keles da napriba tehta kaiken sen täht, miše kel’ eläiži.
-
No kaik-se heid om vähän sen täht, miše vajehtada nügüdläšt situacijad.
-
Keliden kaičend om jüged da äipoline küzund.
-
Lapsil da vanhembil om voimuz opeta kelid maksmata, paindas kirjoid, lugendlehtesid da žurnaloid, tehtas TV- da radioprogrammoid.
-
Kahtes jäl’gmäižes vodes om kätud äjiden organizacijoiden, irdoiden da
elotahoiden nimed.
-
Paiči necidä sur’ znamoičend kelen kehitoitandas om Internetas.
-
Nece om lujas tarbhaine azj, ved’ Internet – nece om nügüdläižiden noriden mehiden elon znamasine pala.
-
Toižen azjan tulebaks aigaks om sanutud keliden “cifrovizacii”.
|
55 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Gul’a Polivanova.
Kaičuz
|
-
Ištub Gaved’ pangal da meletab: ”Om minai zapasas kaks’ nedalid, a voib olda, i enamba!
-
A karzin mitte čoma lapsil om tehtud, da kuverz’ söndad sinnä sügüzel om pandud: morkofk, nagriž, ret’k!
-
I torelk pertin päle amu lapsil da vunukoil pandud om, i telefonad sotovij ad osttud – a tö kut meletit!
|
56 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Irina Sotnikova.
Ozakahan laps’aigan praznik
|
-
päiv om hüvä sü, miše tehta čoma praznik lapsiden täht.
|
57 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Irina Sotnikova.
Karjalan čomuz’ runoiš
|
-
Karjalas om äi runoilij oid, kudambad kirjutaba runoid erazvuiččil rahvahaližil kelil: karjalan, vepsän, suomen, venän kelil i toižiden rahvahiden kelil.
|
58 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Gul’a Polivanova.
Praznik kaik-se eläb!
|
-
Nece om kezan ezmäine ku – lapsil zavodihe pit’käd kezapästused, äjil aigvoččil ristituil om lebuaig.
-
Vihandad pud, mujukahad änikod, ezmäižed kezan vihmad, hoštai päiväine, läm’ sä – nece om todesine rai!
-
Täl vodel se om čudokaz ristituiden täht, no voib olda, sikš se jäi meiden muštho.
-
Ved’ praznikan päpird om sen toštmatomuz’!
-
voz’ om čudokaz, no kaik-se jäb muštho.
|
59 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Mi om meiden elo? Vänd!
|
-
Liza om lujas melentartuine neičukaine.
-
Hän om sündnu Murmanskaha, a eläb nügüd’ Petroskoiš.
-
Mikš nece tem om tärged?
-
– Nece projekt om vepsän rahvahan vändoiden polhe, sen nimi om ”Vepsläine vänd”.
-
Om mugoine čoma grantan konkurs, se om hüvä voimuz sada aburahad ičeze projektan todenzoitusele.
-
Meletin, miše nece om melentartuine küzund, hüvä azj – kerata materialoid da painda čoman kirjan.
-
– Tarbiž sanuda, miše tedoid vändoiden polhe om vähä, nece tem om vähän oppidud.
-
Jüged om löuta tedoid vändoiden polhe.
-
Minä olin Kalages, Toižeges i pagištes ristituidenke, minä olen tedištanu, miše äjad vändod om jo unohtadud.
-
– Vändoiba-ik aigvoččed ristitud vändoihe vai kaik-se vänd om lapsiden azj?
-
Minä nügüd’ keradan materialoid vändoiden polhe i minun rados om 35 vändod.
-
Ned kaik oma erazvuiččed, kaikutte om melentartuine.
-
Ozutesikš, karjalaižil om tetab kyykkä-vänd.
-
Vepsläižil-ki om mugoine vänd.
-
No sen nimi om rühad vai grühad.
-
Niiden piduz om 30 santimetrad.
-
– Om mugoine vänd, mitte kuctas ”Bukal väta”, Nece om vänd norišton da lapsiden täht.
-
Pohjoižvepsläižes paginas bukoi nece om čudilk.
-
– Kuverdaks, miččeks aigaks nece projekt om planuitud?
-
– Nece projekt om ühteks vodeks.
-
Niid om lujas äi.
-
Meiden projektan pätegend ei ole vaiše tehta kirjan, no i ajelta vepsän man külidme da tehta mastar’-klassoid ristituiden täht, väta lapsidenke, noriden da vanhembiden ristituidenke, miše hö muštaižiba vändoid, miččed, voib olda, om jo unohtadud.
-
Minä meletan, miše minai om kaks’ kodimad.
-
Nece om sij a, kus minä olen sündnu – Murmanskas i tägä, Karjalas, kus minä olen kuti kodiš, kus minä rižan ičein juriden väged.
-
– Minun mamoi om voinmez’.
-
Vepsän kel’ om tulnu minun elon sureks palaks.
|
60 |
Младописьменный вепсский
|
публицистические тексты |
|
Maria Filatova.
Linneba-ik ekzamenad?
|
-
Openduzvoden lop om vastusenpidäi aig openikoiden täht.
-
Necil vodel školas om koume pästnikad, koume prihašt.
-
Venän kelen ekzamen lapsed kirjutaba kaks’ päiväd, sikš ku openikoid om lujas äjan, a toižed ekzamenad hö kirjutaba ühtes päiväs.
-
Heil linneb koume ekzamenad, nece om kebnemb.
-
Korktas školas om sanutud, miše koume ekzamenad pidab pästnikoile, miše pästta opendamhas”.
-
Täl vodel epidemij an taguiči augotižškolas om heittud kaik konrol’töd, a ühesanden klassan openikad saškandeba attestatad ekzamenoita.
|