| 1691 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Maikki Spitsina.
Voitko yksi ihmini vaikuttua kielen elvyttämiseh?
|
-
Šen tarkotukšena on kannattua nerokašta nuorisuo heijän tutkimukšissah.
-
Nyt Darjan ieššä on ošallistumini Karjalan tulovaisuš -konferenšših, mi pietäh kevätkuun lopušša Petroskoin valtijonyliopistošša.
-
Mie en ole šyntyn Vuokkiniemeššä, onnakko muinoisajašta tiälä elettih muin kantatuatot ta nyt eläy miun ämmöni, tiälä on šyntyn miun muamo.
-
Miula on mahollisuš koškie karjalaista kulttuurie, kuunnella karjalaisie lauluja, vet Vuokkiniemeššä on šäilyn karjalaisien perintehellini elämäntapa.
-
Olen mielissäni, jotta Karjalašša on olomašša paikka, kumpaista mie voi kuččuo kotimuakši.
-
Neičyt on varma, jotta Karjalan tašavallašša nykyjäh on olomašša yksi ajankohtani proplema, še on kulttuuriperintehien elvyttämini ta šäilyttämini.
-
Karjalan kieli on häviemisen rajalla, šentäh kun vanha šukupolvi vielä pakajau šitä, a lapšet ei.
-
Mimmoni tulovaisuš on karjalan kanšalla?
-
Yksi niistä ihmisistä on karjalaini aktivisti Natalja Antonova.
-
Natalja Antonova on varma, jotta šyntyperä oikein vaikuttau ihmisen ielliseh kohtaloh ta valintah.
-
Hänen pereheššä vielä nytki on šäilytty karjalaisien tavat ta perintehet, ka niitä ei enyä niin tarkkah piteliyvytä, kuin ennein.
-
Šillä on oma šelityš.
-
Natalja epyälö- mättä vaštasi šiih: “On!”
-
Karjalan kielellä on rokkie, räppie, toimiu kuklateatteri, pietäh fleš-mob- ta sosialiaktijoja.
-
Pakinašša Darjan kera Antonova huomautti, jotta Karjalašša on vähä ihmisie, ket tiijetäh karjalua, ka äijän niitä, ket tahottais šitä tietyä.
-
– Meijän tašavallašša on monta aktivistie, ketä huoleššuttau kielen šäilyttämini, ta še milma oikein ilahuttau, korošti Daša Bučneva.
-
Miun mieleštä, Natalja Nikolajevnan panoš karjalan kielen elvyttämiseh on arvotoin.
-
Ondrei-räppärin Tervehlaulušša on šemmosie rivijä: “En ole nengoine yksin, meidy on äijy.
|
| 1692 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Uljana Tikkanen.
Myö kaikin tahomma parempua ošua meijän kanšalla
|
-
– On šuuri ilo nähä Liiton alaošaštojen jäšenie meijän kokoukšešša.
-
On hyvä, kun tänne tultih Segežan alaošašton jäšenet, viime vuotena hyö ei voitu tulla.
-
Jo kolme vuotta Natalja on johtokunnan piälikkönä, Liiton ruato ta jäšenet hänellä ollah hyvin tutut.
-
Kokoukšen ošallistujie tervehti niise kanšallisušpolitiikan varaministeri Jelena Migunova:
– Kokoukšešša meilä on tapa paissa muamonkieltä ta on hyvä, jotta tämä perintö šäilyy.
-
Ka Liiton halličukšen piälikkö koroštau, jotta viime vuosina Liitošta on tullun šemmoni järještö, kumpani yhistäy kaikkie Karjalan tašavallan karjalaisien järještöjä.
-
Liitto on karjalaisien keškinäini yhteiskunnallini järještö ta še yhistäy karjalaisie riippumatta šiihi, mih järještöh tahi liittoh hyö kuulutah.
-
KRL:n halličukšen jäšenillä on enemmän mahollisukšie käyvä erilaisissa toimistoissa, erilaisissa ministerijöissä.
-
Galina Mihailova on Nuožjärven karjalaini, ka oman kylän piti jättyä, konša hiän mäni miehellä.
-
Ainut paikka, missä hiän voit paissa omalla kielellä on karjalan kielen kurššit.
-
Segežašša on äijä rahvašta, kenella ollah karjalaiset juuret.
-
Nyt mie pien karjalan kielen kurššija ta olen hyvällä mielin šiitä, jotta tänä vuotena uuvveštah kurššiloih tultih ne, ket jo käytih viime vuotena ta nyt miun joukošša on vielä nellä uuttaki ihmistä.
-
Nuorimmalla kurššilaisella on 12 vuotta, hiän käyt oman muamon kera.
-
Šamoin häiriččöy še, jotta kaikki opaššutah yheššä, a kielitašo kaikilla on erilaini.
-
Kurššien lisäkši Segežašša on lauluryhmä, missä kuuluu karjalaisie lauluja, ta kirjaštošša pietäh käšityökurššija – naisie opaššetah luatimah karjalaisie kukloja.
-
– Zoja Lukinična aina on esimerkkinä meilä šiitä, mitein pitäy ruatua.
-
Jessoilan koulu aina on aktiivini yhteiskunnallisešša toiminnašša ta koulušša myö piemmä erilaisie karjalaisteemoja koškijie tuntija.
-
Meilä nyt on mieli ašettua Jessoilan kylä-kunnan tiemerkki ta šiihi myö tahomma kirjuttua kaiken 25 kylän nimet, mit kuulutah Jessoilan kyläkuntah, šelitti Galina Vasiljeva.
-
Yksi niistä on Marija Kundoz’orova, kumpani kerto, jotta muutoma vuosi takaperin oli Liiton halličukšešša ta nyt mielelläh jatkau kyykkä-pelie koškijua ruatuo KRL:n puittehissa.
-
Liiton halličukšen toini jäšen on Aleksandr Stepanov.
|
| 1693 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Natalia Vorobei.
Karjalan Rahvahan Liiton toiminnašta vuotena 2016
|
-
Halličukšen johtajana on toimin Natalija Vorobei, šihterinä Tatjana Baranova ta varšinaisina jäšeninä Šanteri Jeremejev, Tamara Ščerbakova, Valentina Mironova, Tatjana Klejerova ta Jevgeni Karakin.
-
Esimerkiksi, Oma Mua -lehen toimittaja Rita Kemppainen jo monta vuotta on tutkin karjalaista kanšanpukuo ta ommellun karjalaispukuja aikuhisilla, lapšilla tahi kukloilla.
-
Liiton toiminta on niin vilkaš, jotta juttuja meistä on Oma Mua -lehen melkein joka numerošša.
-
Oma Mua -lehen toimituštilat on kaikičči oltu karjalaisien näkeytymiskohtana.
-
Ken heilä on oma rotnoi tiälä?
-
Še ei ole Kanšallisien kultturien keškuš, missä rahvašta on niin äijän, jotta KRL:lla ei ole omua huonehta, ka jäi vain pieni nurkka.
-
Še on Oma Mua -lehti.
-
Myö tarvičemma omua kotie Petroskoissa, jotta meitä ei potkittais nurkašta nurkkah, vain annettais meilä ruatua omua ruatuo, mi on šuunnattu Venäjän Federatijon kanšallisušpolitiikan strategijan toteuttamiseh.
-
Tärkeintä on še, jotta nuoret tahotah ruatua juštih KRL:n nimeltä ta kehittyä karjalaista kulttuurie ta kieltä yheššä meijän kera.
-
Rahvaš otetah niitä vaštah hyvällä mielin ta tämä KRL:n toiminnan šuunta on kehitettävä.
-
Tämä tärkie yhteisruato on jatkun jo monta vuotta.
|
| 1694 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Tatjana Torvinen.
Joka paikkakunnalla on löyvettävä omat kehityšalat
|
-
Maitotehaš, kumpani oli enšimmäisillä šijoilla tällä alalla, nyt on šeisatukšissa.
-
Karel’ski okatiš -kombinatti on Venäjän šuurimpie rautamalmituottajie.
-
Rautamalmipellettien tuotantomiärien mukah kombinatti on piäššyn Venäjällä enšimmäisellä šijalla.
-
Koštamukšen rautamalmiesiintymä-alovehella kaivoštöitä on toimitettu jo 1982 vuuvvešta alkuan, ka rautamalmin varoja on nykyjähki vielä äijän.
-
Federalisen Karjalan tašavallan kehityš 2020 vuoteh šuaten -tarkotušohjelman mukah kombinatissa on šuoritettu remonttityöt ta ašetettu uuši laittehisto.
-
Šamoin paikallini ta kaunpunkien välini linjaautoyhteyš on parannettava.
-
– Vaštauš on helppo.
-
UUŠIE TUOTANTOLINTOJA
AEK-yhtijö on peruššettu Koštamukšešša 1993 vuotena.
-
Vuuvvešta 2003 laitoš kuuluu Šuomen PKC Group OY -konsernih, kumpani on šuurimpie elektronikan tuottajie.
-
KOŠTAMUKŠEŠTA SOSIALI-TALOUVELLINI KEHITYŠALOVEH
Venäjän lakien mukah monokaupunkiloilla on oikeuš šuaha ieštävän sosiali-talouvellisen kehityšalovehen statussi, mi antau mahollisuon šuaha šuurie investointija šekä etuja verotukšen kannalta.
-
Koštamukšen kaupunkipiirin ieštävällä sosiali-talouvellisella kehityšalovehella on šuunniteltu kehittyä viisi investointiprojektie: ruokatavara-, tekstiili- ta vuate- šekä minerali-tuotanto, puunjaloššuš ta kauppatoiminta.
-
Kalevalatalo-keškukšen varajohtaja Julija Kononova on varma, jotta še ei anna mahollisutta šuaha tukie valtijolta.
-
Artur Parfenčikov šano, jotta on hyvin tärkietä rutompah šuaha valmehekši tarvittava lakiprojekti.
|
| 1695 |
Новописьменный севернокарельский
|
художественные тексты |
|
Olipa kerran koira
|
-
Šie šillä aikua kävele pellon viereššä, jotta mie tietäsin, missä on platenčča.
|
| 1696 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Uljana Tikkanen.
Luonto, lumi, koira ta ihmini
|
-
Haluottako nähä onnellisen ihmisen, kumpani aina on hyvällä mielin?
-
Viktor Simonov on tunnettu Karjalan matkuštaja, enšimmäisellä paikalla hänellä on koiraval’-l’akkomatat.
-
Kaikin tiijetäh, jotta F’odor Kon’uhov on matkuštaja, vain harva tietäy, jotta hiän on šamoin pappi, iče voit pityä sluušpoja kiriköissä.
-
Ne, kumpaset paistih hänen kera, šanotah, jotta tämä šuuri matkuštaja on tavallini ta hyväntahtoni ihmini.
-
Marija Sivec on kokenut matkuštaja, retkien opaš ta koiraval’l’akkomatkojen ošallistuja.
-
Šamoin kun noušemma vuaralla, koirilla on vaikie vetyä val’l’akkuo, ihmini auttau niitä.
-
– On olomašša erilaisie vetokoirien rotuja.
-
Še on epätavallini paikka, šanotah, jotta še on kolmen valtameren vejenjakaja.
|
| 1697 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Сидоркин Валерий.
Oneganiemen kaunehuolla lumottu
|
-
Aleksandr Mošinin Oneganiemen tarinoja -kirja (Zaonežskije bival’ščini) on aivan ainutluatuni teoš.
-
Täh kirjah on kerätty Oneganiemen šeuvun folkloriainehistuo – kertomukšie ta tarinoja, kumpaset Mošin oli tallentan omilta muanmiehiltä.
-
Šiinä on muutomie käsikirjutukšie, kumpasie ei ole vielä painettu ta kumpaset vuotetah omua hetkie.
|
| 1698 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Anni Vlasova.
Kalevalan päivällä Kuusamošša
|
-
Esimerkiksi, miellyttäy, jotta Šuomešša on šemmosie päivie, ei lepopäivie, ka kuitenki ne kuulutah valtijon pruasniekkoih, konša jokahini voit noštua valtijon lipun oman talon piällä.
-
Yksi šemmosista päivistä on Kalevalan päivä, še on Šuomen kirjallisuon päivä.
-
Arkipäivänä löyty kuitenki vapaita ihmisie, mielellänä tulima ta näkeytymä šielä monien Kuusamo-Viena -šeuran jäšenien kera, kumpaset kahenkymmenen vuuvven aikana on tultu meijän hyviksi tuttaviksi.
|
| 1699 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Nadežda Vasiljeva.
Torviorkesterin šoitto kuulu Kuittijärven ulapan yllä
|
-
Myöhemmin myö šaima kuulla heijän kuulusat šukunimet – Leonid Agutinista on tullun kuulusa muusikko ta laulaja, Valeri Strokov on Venäjän anšijoitunut artista, Vadim Kurivl’ov armeijan jälkeh šoitti Juri Ševčukin DDT-yhtyveheššä, Pavel Tankovit esiinty Amerikan monissa tunnetuissa jazz-yhtyvehissä, Konstantin Tsivil’ov toimi ohjuajana šekä estradiohjelmien ta radijojuontajana.
-
Valitettavašti nykyjäh Kalevalan torviorkesteri on jo istorijua, kumpaista myö harvah muistelemma.
|
| 1700 |
Новописьменный севернокарельский
|
публицистические тексты |
|
Maikki Spitsina.
Pieni Pölyni tuttavuštau teatterih
|
-
Anita Dunkers on šyntyn ta eläy Petroskoissa.
-
Naini ruatau Karjalan Taitehmusejošša ta monta vuotta on kirjuttan kertomukšie musejošta Kipinä-lehteh.
-
Uuši painoš, kumpasešša starina on esitetty vienakši ta venäjäkši, on kirjan kolmaš versijo.
-
Šen painošmiärä on 500 kappalehta.
-
– Mie olen varma, jotta kakšikielisen kirjan ideja on hyvä ta hyövyllini.
-
Kirjan piähenkilö on pieni Pölyni.
-
– Teatteritaiteilijan ammatti on erikoini ta vähä ken tietäy tarkkah šen šaloja.
-
Kirja on julkaistu Karjalan Šivissyššeuran rahotukšella.
|
