VepKar :: Texts

Texts

Return to list | edit | delete | Create a new | history | Statistics | ? Help

Smolinskoi luolu

Smolinskoi luolu

Livvi
New written Livvic
Smolinskoi luolu (ven. Смолинская пещера) on luolu Sverdlovan alovehel, geomorfolougine da zoolougine luonnon mustomerki alovehellizen merkičyksenke. Luolu oli roinnuh izvestikivilöin karstuprocessoin tuloksennu da on grouttoin da erisuundazien kalidoroin sistiemu.
Sidä tutkitah vuozien 1890 lopus algajen. Vuvven 2015 tiedoloin mugah luolan tutkittuloin hoduloin piduhus on läs 890 metrii.

Sijoittumine
Luolu on sijoitunnuh Sverdlovan alovehen suvipuoles Kamenskan linnukunnas Iset'-joven oigiel rannal kahten kilometrin piäs alemba virdua Bekleniščeva-kyläspäi.
Luolu on Isetih menijäh kuivan lougan oigies laijas, 150 metrii rannaspäi. Kuuluu Suholožsko-Kamenskan karstualoveheh.

Kuvailu
Luolu
Enzikerdua luolan kuvailu da kartoitus oli piästetty ilmah vuvvennu 1895 "Urualan luonnontiijon suvaiččijoin liiton kirjutuksis" — oza XV, julgavo 1.
Tämän ruavon ruadoi Urualan kodialovehentiedäi Vasilii Grigorjevič Olesov, kudai kävyi luolah vuozinnu 1852, 1858 da 1890. Ga hänen luajitus pohjukuavas oli kudamidä hairahtustu, sit ei olluh sežo pystyoigiedu projekciedu. Uvvessah, vuvvennu 1962, kuvuamizii pidi Urualan pedagouguyliopiston speleosekcii. Alguperäine pluanu oli tarkendettu da levendetty.
Luolan ymbäristöl on mondu "valeh-hoduu" izvestikivilöis. Piäzy luolah on lougan oigies laijas korgevuol 12 metrii pohjanpinnaspäi. Sil tazol oli roinnuhes ei suurehko izvestikivilöil ylähänpäi da bokispäi peitetty kenty. Syvendykses on pystyoigei hallelmus, kudai ongi piäzynny luolah. Piäzy on kaidu, ga erähän metrin mendyy levenöy da sit suau kogonah seizuo. Kymmene metrii piäzyspäi oigiedu puoldu myöte on alahaine rago. Se vedäy luolan suviozahhuaruojah ondeloh kolmen kerroksenke. Tämä luolan puoli on kuivembi da lämmembi muudu puoldu 1,5—2 gruadusil. Kahtenkymmenen viijen metrin piäs piäzyspäi on grouttu "Suuri kel'l'u", sen suurus on 25х7 metrii da korgevus on 3—4 metrissäh.
Suuri kel'l'u -groutaspäi pohjazeh puoleh mennes (huruale) on kaksi huarua. Enzimäzel hovul on nimi "Dorogu uaduh" da se on kaidu gorizontualline. Sidä myöte liikkujes sen kaldavus hil'l'akkazin suurenou da on jo 45° alahpäi. Hovus rodieu kaidu truba yhteh metrissäh diametras. Truvan seinät ollah siliet da puhtahat. Moine muodo on kevätviennouzun periä, se poliruiččou hoduu. Truba lopeh savi- da kivimurendehen ruoppahah. Truvan keskiozaspäi lähtöy huaru gorizontuallizeh hoduh. Se kerroksienvälizes hallelmukses olii tila lopeh ei suurehkoh grouttah, kudaman pohjas sežo on savikerrostumii.
"Suures kel'l'aspäi" koillizeh päi on "Hurai hodu", sen piduhus on 45 metrissäh. "Suures kel'l'aspäi" päivänlaskuh päi (kohti) on grouttu "Favor". Se on luolan toizekse suurin grouttu. Sen piduhus poikkizin on kymmenessäh metrii. Ielleh sit suunnas on grouttu "Altari". Se on pyöryžy zualu kuupolumuodozen katoksenke. Ielleh päivänlaskuh menöy savikaivo. Se hil'l'akkazin kaidenou da rodieu läbipiäzemättömäkse. Korgevuksen kaldavus piäzyn tazoh niškoi on 32 metrii.
Luolan suurin oza on kuivu, vaiku sen koillizes puoles on pieni nouzemu. Erähis kohtis on tiputustu. Luolan late on savine. Ilman lämbötila on alalline, se on 4—5,5 astettu.
Luolas on ristikanzan kunnostamizen jälgie: erähis kohtis on luajittu pordahat da tuvet kives. On tovestustu, ku vuozinnu 1890 luolua kunnostettih monuahat. Sen voijah ozuttua grouttoin nimet. Olesovan enzimäzes otčotaspäi meijän päivissäh luolu säilyi suurittah muutoksittah. Ei ole tovestuksii avvonazele yhtistämizele pinnanke luolan lopus, kudamas kirjutti Olesov omas otčotas.

Mainičendat
Vuvvennu 1889 Voitehov S. nenga kuvaili Jekaterinburgan nedäli -lehtes (ven. "Екатеринбургская неделя") omua matkua Smolinskoih luolah:
"Erähän pertin ylähäine oza juohatti kirikkökatoksii.
Huruas puoles kaidu rago vedi keinol-luajittuh kel'l'ah Sylii 5-10 piäzyspäi myö näimmö suuren pertin, kudaman nimi oli "Altari"; täs seizoi puuhine ristu, a seinil oli ongurdettu elliptizenmuodoine haudu, sie oli ristu, kudamaspäi lähtiettih sägehet. Altarin korgevus oli aiga suuri; sylii kolme lattiespäi myö näimmö loukon seinäs. Täl hovul on nimi "Taivahah"." "Jekaterinburgan nedäli", vuozi 1889.
Luolas mainitah paikallizes folklouras — "Suarnas Burkanas da Smolinskois luolas" (ven. "Сказе о Буркане и Смолинской пещере").

Eläinmuailmu
XX vuozisuan puolivälissäh luolas oli Jevroupan suurin yöliivoloin kolounii (ven. водяная ночница) — Smolinskoin luolan piänähtävys.
V. G. Olesov pani merkile, ku sinne talvekse jäi kymmenii tuhanzii elättilöi. XX vuozisuan puolivälis algajen tila muutui: kävyjien kazvanuh lugu vaikutti popul'acien pienemizeh. V. N. Bol'šakovan tiedoloin mugah vuvven 1960 lopuspäi vuvven 1961 sulakuussah talvekse jiännyzien elättilöin lugu väheni läs kuudeh kerdah. Urualan mägi-instituutan opastujat, kudamat oldih luolas vuvvennu 1974, lugiettih sie kaikkiedah 15 elättii. Popul'acien vähenemizen syynny pietäh turistoi, kudamat nostatetah libo otetah keräle elättilöi.

Ymbäristö
Smolinskoin luolalluo 20. elokuudu vuvvennu 2004 azetettih Kumardusristu, kudaman korgevus on 2,5 metrii.


Matkailu
Luolu on tundietunnu matkailukohtannu turistoin keskes.
Sih käyndy ei tarviče erillisty valmistustu da vehkehistyö. Sportan nägökohtas se on helpo da pättävy valmistamattomih joukkoloih nähte, ku novvetanneh turvalližuon perusvuadimuksii. Laskijes "Uavun dorogan" pohjale käytetäh nuorua. Eländypaikkoin lähevys da kehitynnyh infrastruktuuru autetah piästä luolassah yhteiskunnallizel dai omal transportal.