Тексты
Вернуться к списку
| редактировать | удалить | Создать новый
| История изменений
| Статистика
| ? Помощь
M. Oblakov.
Oiged sän endustuz
Источник:
Kodima. № 8, 2015, с. 8
M. Oblakov
Oiged sän endustuz
вепсский
Младописьменный вепсский
Jäl’gmäižil vozil ristitud kaik paksumba tedištaba säs Intenetaspäi. Internet-lehtpoled tarjoičeba meile ičeze sän endustusid. Mugoižed endustused paksus ei olgoi oiktad. Väran sän endustusen taguiči mö voim kastta jaugoid, vilustuda. Erašti voib tehtas toižid-ki ozatomusid. Tarkatoi sän endustuz om varukast meile.
Midä-žo tehta? Meletagam ühtes!
Endevanhoiš aigoišpäi ristitud ladiba endustada säd. Pidab sanuda, hö sabustiba neciš azjas lujas hüvid satusid.
Nügüd’ om lujas äi mahtoid, miččiden abul voib tarkištelda säd. Om erazvuiččid tetabid primetoid. Paiči sidä nügüd’ ristitud mahtaba kävutada radiolakataroid, avaruz’sputnikoid da elektroništ tehnikad sän endustusen täht. Sän endustuz ei ole kebn azj, sen täht pidab kerata äi tedoid.
Nügüdläine tedo mahtab endustada säd läz kogonaižeks kuks. No, ku sanuda tot, sän endustuz koumeks päiväks om oiktemb. Ku sanutas sän endustuses miččel-se tahol, ka mugošt-žo säd pidab varastada lähiližil tahoil, miččed sijaidasoiš ei edemba, mi tuhiš nellikkilometroiš.
Kut-žo meile tedištada säd?
Ezmäi tarbiž johtutada tetabid primetoid. Sid’ rindatada ičeze tarkištelendoid meteoslužban sän endustusenke.
Kaiken pidab muštta siš, miše mi enamb sinai om tedoid, ka paremb linneb sinun sän endustuz.
Tobjimalaz edel vihmad om räk, lindud čičitaba kovas da lendaba madalašti. Päiväl nukutab, päidusen aigan päiväine nouzeb pil’viš sadeged ülähäks. Varastadas lämäd säd, konz pil’ved ujuba korktas vai tegihe ”kidžerikš”, konz pertiden turuišpäi savu libub ülähaks. Ku ümbri kudmaižes nägub erimujuižid läipid vai päiväine nouzman da laskendan aigan om käbed, varastadas kovad tulleid.
Nene oma rahvahan primetad. Ned oma sadavoččed. Ristitud tarkišteliba säd, miše kaita ičeze satust, sada hüväd sališt, parembzoitta miš-se ičeze elod.
Meiden ezitatad ladiba endustada säd erasikš kuikš. Ozutesikš, säd elokuks tarkišteliba Samsonan päivän, mitte om 10. päiväl heinkud. Sanutihe muga: ”Ku Samsonan päivän vihmub, ka kogonaižen kezan vihmuškandeb, a ku hüvä päiv om, ka keza-ki lämän linneb”. Täl vodel 10. päiväl kezakud Petroskoiš oli hüvä sä. Toivom, miše lämäd Karjalas völ voib varastada. Kodvim meiden ezitatoiden primetan.
Mugažo elokus endustadihe säd sügüzeks da tal’veks:
2. päiväl elokud – Il’jan päiv. Ku om kuiv sä – kaks’ kud linneb läm’. 16. päiväl elokud – Anton Vihrevei. Ku necil päiväl tullei puhub piringol, linneb vilu tal’v.
17. päiväl elokud – Ku necil päiväl sä om hüvä, ka kül’mkus-ki linneb hüvä sä. Ku vihmub, ka kül’mku-ki linneb vihmukahan.
23. päiväl elokud – Lavrentian päiv. Keskpäivän kactas vedehe: vezi om tün’, ka sügüz’ linneb tünän, a tal’v – ilma uhoita.
26. päiväl elokud – Tihon Strastnii. Ku tullei puhub hilläs – hüväks säks, a ku om piring, sügüz’ku linneb vihmakahan.
28. päiväl elokud – Presv’ataja Bogorodican Uspenie. Necidä päiväd lugetas sügüzen augotišeks. Mitte sä om necil päiväl, mugoižen-žo linneb sügüz’.
Tarkištelendoid säs, uziden tedoiden ecind, mitte jäi rahvahale muštho nügüdehesai – nece om äjiden sugupol’viden hol’ jäl’genikoiš, meiš. Otkam mö-ki kaik nene tedod ičemoi muštho da kaikam ned meiden lapsiden täht.