Тексты
Вернуться к списку
| редактировать | удалить | Создать новый
| История изменений
| Статистика
| ? Помощь
Galina Baburova.
Vihm ei telustand ilole
Источник:
Kodima. № 6, 2016, с. 1
Galina Baburova
Vihm ei telustand ilole
вепсский
Младописьменный вепсский
Praznik: Armaz vepsläine praznik mäni jo Vidlas. Huba sä ei telustand ristituile iloiteldas.
Täl vodel tradicionaližele vepsläižele Elonpu–praznikale täudub jo 29 vot. Se mäneb erazvuiččiš vepsän man agjoiš. 11. kezakud Elonpupraznikad praznuičiba Vidl–külän eläjad.
Adivoihe Ojatin vepsläižidennoks tuli ristituid erazvuiččiš susedkülišpäi, Piterišpäi da Karjalaspäi. Kacmata vihmaha rahvast oli lujas äi. Kut kaiken-ki külän päirdal oli seižutadud lava, miččel eziniba pajo- da kargkollektivad, oli vedätud iloiteluzprogramm, a ümbri lavas da eskai ani Ojat’–jogen randahasai seižuiba möndsijad, kus adivod voiba mujada tradicionališt sömäd da ostta käzitöid muštoks. Järved, Nemž, Kurb, Ladv... kaikutte susedkülä ozuti mil se om tetab, miččid mahtoid om sen eläjil.
Täl vodel praznikan päteman Vidlas oli kül’bet’. Kül’betil om sur’ znamoičend vepsän rahvahan täht. Äjad verod om sidotud sihe. Sikš kaiktäna praznikal voi nägištada kirjutez: ”Mäne kül’betihe”. Elonpun adivod voibištelihe haugoiden čapmižes, openzihe tehmaha vastoid, saskeliba lahjoikš puižid tazoid, čomid bučuižid da äjid toižid tarbhaižid kaluid kül’betiš. Arbas voi sada todesižen struban tulijan kül’betin täht.
Karjalad praznikal Vidlas eziti Randaine–ansambl’. Se ihastoiti adivoid ičeze karguil da ilokahil pajoil. Paiči kaikenlaižid sebroid, täl vodel laval voinuiži nägištada uzid kollektivoid, surel tahtol ühtni praznikaha norišt. Periodika–paindišt toi praznikale ičeze painusid. Henged lämbitab se azj, miše ristituil ei kado melentartuz’ vepsän kel’he. Äjad ostliba Elonpul vepsä–venälaižid da venä–vepsläižid vajehnikoid, vepsänkeližid paginkirjoid, magnitoid da počtkartaižid vepsän kelel. Kaiken aigan tuleskeliba ristitud da küzuiba Kodima–lehtest.
Elonpu–praznikale keradase enamba kuttuhad mest (täl vodel vihman taguiči vähemba) nece om koume kerdad enamba, mi Vidlan eläjid. Ristituiden täht paiči iloiteluzprogrammad läz lavad päirdal radoi Vepsän fol’klorkeskuz. Sen radnikad tehliba tundištoituzmatkoid adivoile, starinoičiba vepsän rahvahan kul’turas.
Muga kaiken tegese-ki, kuni adivod lebaidase, iloitelese, ištuba jogen randal södes lent, käveleba čomad külädme vai ühtneba konkursoihe, praznikan tegijad radaba mi om väged, miše praznik tuliži ristituile mel’he, jäti hüvid muštlotesid. No nece om mugoine tradicii: ilotelitoi verhal praznikal – kucu adivoihe ilole ičeiž külähä. A muite Elonpu-praznikad om jüged nimitada verhaks, kus se ei mäniži. Ved’ se ühtenzoitab vepsläižid erazvuiččiš agjoišpäi. Sil ezitadud meiden ühtejiččed tradicijad da verod. Nügüd’ Elonpu mäneb toižiš-ki küliš Piterin da Vologdan agjoiš. A 30. heinkud Karjalan vepsläižed varastaba adivoid ičelaze.