Тексты
Вернуться к списку
| редактировать | удалить | Создать новый
| История изменений
| Статистика
| ? Помощь
Sergei Minvalejev.
Kongressan rad mäni Suomen Lahti–lidnas
Источник:
Kodima. № 7, 2016, с. 3
Sergei Minvalejev
Kongressan rad mäni Suomen Lahti–lidnas
вепсский
Младописьменный вепсский
Suomen Lahti–lidnas 15.-17. kezakud mäni üks’ kaikid znamasižembiš azjtegoišpäi – Kaiken mirun suomalaižugrilaižiden rahvahiden kongress. Kongressan radho ühtniba kahtenkümnen kahten rahvahiden ezitajad Suomespäi, Estoniaspäi, Vengriaspäi da Venämaspäi. Ühtnikoid oli läz 550 mest: 170 ezitajad da völ 370 tarkištelijad. Necen voden kongressan tem oli ”Suomalaiž–ugrilaižed rahvahad seižujannoks kehitoitusennoks”.
Vepsläižes delegacijas täl kerdal oli läz 30 mest, kudambiden keskes oli 10 ezitajad da 17 tarkištelijad. Sihe mülüiba erazvuiččiden kundaližiden sebroiden ezitajad, tedo- da sädaimehed, kul’tur- da openduzorganizacijoiden radnikad. Ühtnikoiden valičend ripui kundsebroiden pämehiden pätandaspäi, hö kacuiba kandidatoiden vepsän kelen da rahvahan kehitoitandan radho.
Ičeze tervhensanoil tervehtoitiba maiden pämehed-ki, kudambad mugažo tuliba kongressaha. Nene oliba Suomen Sauli Niinistö pämez’, Estonian Toomas Hendrik Il’vest pämez’, Anoš Ader Vengriaspäi, Venäman eziti ezmäine kul’turministerstvan Aleksandr Žuravskii varapämez’, kudamb lugi-ki Venäman pämehen tervhensanoid.
Kongressan pärad mäni sen toižel da koumandel päiväl temsekcijoil, niid oli viž: ”Suomalaižugrilaižiden da samojedin kul’turan da kelen kehitoitandan lendandan da kävutoitandan jäl’gestuz’”, ”Suomalaiž–ugrilaine tedoavaruz’: kehitoitandan perspektiv”, ”Rahvahaline ühthižkund da vald” da ”Demografi žed da migracijan processad. Vanhad da uded diasporad”.
Temsekcijoiden radoho surel tahtol da aktivižesti ühtniba vepsläižiden ezitajad. ”Suomalaiž–ugrilaine tedoavaruz’: kehitoitandan perspektiv” – sekcijan laval ičeze ”Tradicionaline suomalaiž–ugrilaine joukvestišt nügüdläižes aigas” – dokladanke ezini Vepsän kul’tursebran ühtnik Jelizaveta Haritonova. Karelia–teleradiokompanijan toimitai Larisa Čirkova ezini ”Nügüd’läižed vähäluguižiden rahvahiden keliden kehitoitandan tehnologijad vepsläižiden ozutestme” ”Suomalaižugrilaižiden da samojedin kul’turan da kelen kehitoitandan lendandan da kävutoitandan jäl’gestuz’” – sekcijas. Venäman tedoakademijan karjalan keskusen Kelen, literaturan da istorijan institutan kel’tedon sektoran pämez’ Nina Zaiceva andoi ičeze sel’genzoitusen Larisa Čirkovan dokladannoks:
– Vepsän kel’ ei kole, se vaiše kehitoitase toižeks. Minei ei ole mel’he kulda, konz pagištas, miše vepsän kel’ pigai koleb. Minä olen korktad mel’t meiden noriš tundijoiš, olen korktad mel’t, miše Petroskoin universitetan üläopenikoil om voimuz kirjutada diplomtöd ičeze kodikelel, ved’ äjiš Venäman suomalaiž–ugrilaižiš üläopištoiš diplomtöid kirjutadas vaiše venän vai anglian kelil, – sanui Nina Zaiceva kaikiden kuldes.
Kongressan radon aigas oli tehtud äi foto–ozutelusid, suomalaiž–ugrilaižil kelil painuz’tavaroiden da mul’timedian ozutelusid. Lahti–lidnan päavoinirdal radoi kongressan jarmark, kus eziniba erazvuiččed suomalaiž–ugrilaižed sädaisebrad. Erazvuiččil lidnan lavoil vedetihe Jean Sibeliusan da Harrvi Ahmasan muzikan koncertad, Ääninen–, Santtu Karhu–sebroiden, Ailu Valle–saamin repmuzikan tegijan koncertad.
Mugažo Lahti–lidnas Suomalaiž–ugrilaižiden rahvahiden kongressanke ühtes mäni völ üks’ muga kuctud Avaitud kongress, miččen pätegendan oli tehta avaitud da demokratižen valičesen päkongressale. Avaitud kongressal eziniba suomalaiž–ugrilaižed aktivistad da ekspertad, a mugažo ned-ki, ken miččidme süidme ei voind ühtneda päkongressaha ičeze rahvahiden delegacijoidenke.
Temsekcijoiden radon satusiden mödhe oli tehtud kongressan rezolücii, miččiden pätandoiden tegendas pidäškandeb hol’t uz’ Suomalaižugrilaižiden rahvahiden konsul’tativkomitetan kund (senke voib tundištadas www.fucongress.org/viikongress/proekt–rezolyucii internetpoles). Sen kundan ühtnikoiden keskes vepsläižid ezitaba Zinaida Strogalščikova da Jelizaveta Haritonova. Tarbiž sanuda, miše kahtes kümnes nel’l’as vodes ezmäižen kerdan vajehtihe komitetan pämez’. Komi rahvahan Valerii Markov – ezitajan sijale tuli VII karjalaižiden suiman Valdakahan kundan Tatjana Klejerova pämez’.
Toine Kaiken Mirun suomalaiž–ugrilaižiden rahvahiden kongress linneb vodel 2020 Estonian Tartulidnas.