Тексты

Šallun Anni. Eräs zobottaine – kydyizet, kälyizet...

подкорпус: публицистические тексты

Источник:

Oma Mua. № 10, 2017, с. 10

Šallun Anni

Eräs zobottaine – kydyizet, kälyizet...

карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский

Sano
: ongo tozi
se
, ku
nygöi
myö
pahoi
tiijämmö
omua
sugu-roduu?

Ketbo ollah
toizet
sevoittarekset
, a
kolmandet
? Kedä
sanotah
kälylöikse
? A
kenbo on
kamu
? Ku
vie
silmäl
tunnemmo
loittonazii sugulazii
da
tiijämmö
ku
ollah
omat
– sitgi on
hyvä
. Toiči
on
mostu
, konzu
enzimäzet
sevoittarekset
ni
kerdua
elaijas
ei
nähty
toine
tostu
, emmo
täs
ni
mainiče
pruazniekoin yhtes
piendiä, jygies
aijas
autandua
.
Ennevahnas
sie
karjalazet
ylen
hyvin
tiettih
omua
heimokundua
. Dai
se
oli
tiettäväine
. Karjalazet
elettih
kylis
vuozisavoin luguh
, perehtyttihgi samah
kyläh
. Puaksuh
oleskendeli mostu
, ku
neidine
meni
miehele
pošti rinnatusti olijah
taloih
da
eli
ijän
sit
, libo
muutti
elämäh
lähäizeh kyläh
, sanommo
, järven
tuakse
. Puaksuh
meni
toizele
libo
kolmandele
, nelländele
sevoittarele
. Toiči
neidizii
viettih
loitombakse
, ga
yksikai
häi
puaksuh
kävyi
omah
kodih
perehinneh
. Ylen
loittonazele brihale
miehele
andua
ei
tavoitettu. Yhtelläh
vahnat
rahvas
mustellah
, ku
tyttölöi
otettih
varrastajengi da
viettih
loitokse
.
Lastu
karjalazil
oli
äijin
, erähät
kazvettih
tervehenny
, erähät
kuoltih
jo
pienete
. Heimokundu
oli
suuri
. Kylän
rahvas
pošti kaikin
oldih
omat
polven piäs
. Rist’oikse
da
ristižäkse
tavan
mugah
pandih
lapsen
tuatan
sizärdy
da
vellie
. Voidih
, tiettäväine
, kuččuo
emängi puolespäi
, no
umbivierahii ei
otettu
ni
vouse. Kuomakset ollah
keskenäh
ristityn
lapset
ristižä
da
rist’oi
. Kuomakset, sanotah
, aiven
ei
synnytä
yhteh
, ei
sovita
keskenäh
. Lapsele
nimi
otettih
omaspäi
, puaksuh
buaban
libo
died’oin
čottah
.
Svajakoikse sanotah
miespuoldu
, kudamil
akat
ollah
sizärekset
. Čidžikse
sanotah
vahnembua
sizärdy
. Ku
nuorembi
sizär
enne
puuttuu
miehele
, čidži
“jouduu čuurukaššalii kandamah
”. Se
oli
huigei
. Miehoilas
nuori akku
varai
nadoloi
(ukon
sizäret
) da
kälylöi
(velleksien
mučoit
keskenäh
). Kälyksii
yhtes
talois
sai
olla
viizin
da
enämbängi, ku
oli
sen
verdu
poigua
– keskenäh
velleksii
. Nuorembal
kälyl
pidi
kuunnella
joga
dielos
vahnembua
kälyy
, ken
enzimäzikse
taloih
tuli
, ugodie
joga
sanal
. Midä
enämbi
kälyy
, sidä
enämbi
hälyy
... Karjalazet
sanottih
, ku
parembi
on
yheksä
kydyy
(miehen
velli
) migu
yksi
nado
. Nadoloinke
eläjes
uni
piäh
ei
tule
.
Vävyy piettih
čotas
. Se
käi

akan
taloih
suurennu
da
kallehennu
gost’annu
. Vävy
tuli
gostih
– keitinpiiruat
stolal
. Buat’koi
da
muatkoi
oldih
kuunneltavannu mollembil
molodoloil
. Kodavävykse sanottih
andilahan
kodih
elämäh
jiännytty miesty
. Sidä
vähäzen
nagrettih
. No
kodavävylöi oli
harvah
. Tavan
mugah
molodoit
mendih
elämäh
miehen
taloih
.
XX vuozisual perindökse
rodih
nostua
nuorile
oma
kodi
da
ku
hyö
elettäs
ičepäinny. Mučoikse
sanottih
nuordu
emändiä
, lapsensuamattomua libo
sidä
, kudai
sai
enzimäzen
brihaččulapsen. Tytön
suaduu tulet
jo
akakse
. Bunukat
da
pruavobunukat died’oloil
da
buaboloil
ollah
kaikis
armahimat. Vahnembil
ei
olluh
aigua
paimendua
omii
sigivölöi
, niidy
kačottih
buaboit
. Lapsii
äijäl
ei
ämmätetty
, ruadoh
harjaitettih
pahuos
pienyössäh.
Sevoittarekset
ollah
sizärien
da
vellilöin
lapset
keskenäh
, toizet
sevoittarekset
ollah
enzimäzien
sevoittareksien
lapset
keskenäh
, kolmandet
sevoittarekset
sit
ollah
toizien
sevoittareksien
lapset
keskenäh
.
Suuri
heimokundu
autoi
joga
dielos
, hädäh
ei
jätetty
. Ku
naine
jäi
leskekse
, händy
autettih
omat
. Elettih
sobuh
, luaduh, vesselästi
. Koispäi
paginoi
ei
vietty
, kielii
ei
kanneltu
. Toizes
talois
gostindua
sanottih
“kyläs
olendakse
” libo
ku
taloi
seizoi
rinnal
– “toizis
olendakse
”. Kyläh
mennes kodidielot jätettih
kodih
. No
ku
tozi
beda
taloih
tuli
, sit
autettih
kogo
kyläl
, ken
vai
mil
voi
.
Nuoret tytöt
talven
aigua
, konzu
ei
olluh
peldoruadoloi
, käydih
toizih
kylih
omilluo gostih
, voidih
nedälikse-toizeksegi jiähä
”ad’voikse”. Ad’voit čomendeltihes
, vaihteltih
ruuttii
, käydih
bes’odoih
– se
oli
sulhazien
kačondu
, miehelpuutunduaigu. Ad’voloi
ei
ruatutettu, syötettih
, juotettih
, hyvinny
piettih
. Ad’voit voidih
vai
midätahto
käziruaduo
azuo
. Sitgi nygözel
aijal
sanotah
sille
ken
ruavottah
istuu
: “Istut ku
Iivoin ad’vo
”.
Kamu
on
hyvä
susiedu
, dovariššu
. Tädä
sanua
nygöi
harvah
suat
kuulta
. Minä
kuulin
sen
omas
tatas Vieljärvel. Kamunke
on
hyvä
järvel
da
meččäh
kävvä
, paginal
olla
.

Omua
ozua
karjalazet
naizet
pajatettih
nenga
, atkalasti
. Nygöi
Kazvatti
mami minun
-pajuo suau
kuulta
horis
. Myö
sidä
pajatammo
kois
mamanke
. Pajatammo
da
mindählienne itkemmögi.

Kazvatti
mami minun
, kazvatti
ainavo
,
Ei
vai
ni
ruatutelluh, saduizes istutti
.
Saduizes istutti
da
limonal
gostitti
,
Tuldih
minun
sulhaizet, vierahanmualaizet.
En
minä
iče
mennyh
, mami minun
andoi
,
Vierahal
mual
eläjes
nelli
zobottastu on
:
Yksi
zobottaine on
muatušku
, buat’ušku.
Toine
zobottaine on
kydyizet, kälyizet.
Kolmas
zobottaine on
ukko
viinan
juoju
.
Nelläs
zobottaine on
vierahal
mual
elän
.
Oi
sinä
, piäsköi-lindu, vie
minun
omal
mual
,
Kus
muamo
kazvatti
da
limonal
gostitti
...