Тексты

Valentina MIRONOVA. Arbuamatoi muailmu

подкорпус: публицистические тексты

Источник:

Kipinä. № 5, 2017, с. 14

Valentina MIRONOVA

Arbuamatoi muailmu

карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский

Kogo
muailmas
arbaituksii
pietäh
hyvin
muinazennu
kanzanrunohuon lajinnu
. Karjalazisgi tekstois
löydyy
ennevahnallizii
miiffizii piirdehii da
luguloin
elementoi
. Karjalazet
arbaitukset
puaksuh
kuuluttih
ritualoih, niidy
sanottih
svuad’bas
da
muah
pannes
. Toiči
mečästäjät
meččäh
mennes arbailtih
– uskottih
, gu
nenga
tulou
parembi
sualis
.
Uskomuksien
mugah
arbaituksii
voibi
arbaittua
vaigu huondespuoles
, illal
saneltih
suarnoi
. Illal
ei
suannuh
arbailla
– varattih
Arbaituksen
akkua
, ku
häi
tulou
yön
aigua
da
ähkiäy
bokkah
. Ku
unohtannet
tämän
dielon
, sit
Arbaituksen
akku
vältämättäh
tulou
da
prižmiy
sinuu
mustoittamah
semmostu
arbaitustu
, kudamua
häi
iče
ei
musta
. Gu
semmostu
ei
tule
piäh
, uskottih
, ku
häi
voibi
syvvä
ristikanzan
. Arbaituksen
akku
oli
ylen
viizas
, kaikkien
arbaituksien
tiedäi
, hänes
oli
ylen
jygei
piästä
eroh
. Semmostu
mifolougistu personuažua ei
ole
toizis
kul’tuurois
, on
vaigu karjalazes
.
Parahannu
aijannu
arbuamizeh on
talven
Synnynmuanaigu
, konzu
mennyh
da
tulii
aigu
vastavutah
. Myöhembäite arbaituksii
saneltih
enimilleh ilokse
. Niilöin
vuoh
lapset
opastuttih
ellendämäh
muailmua
da
miettimäh
muailmoin
eri
dieloloi
.
Tavallizele
ristikanzale
on
ylen
jygei
kerras
arvata
, mis
on
pagin
vahnas
arbaitukses
, gu
tekstas
nimidä
ei
sanottu
kohti
da
sen
ližäkse
käytettih
erilazii
metaaforoi. Ennevahnas
opastettih
arbuamah
jo
pienete
olles
. Sen
ližäkse
lapset
hyvin
tiettih
kai
vešit
, kudamat
kuvattih
tekstois
, gu
net
kuuluttih
jogapäiväzeh
elaigah
. Tarkah
kuunneltes arbaitukses
ainos
löydyy
semmozii piirdehii, mit
avvutetah
ellendämäh
da
arbuamah
. Enimytten karjalazis
arbaituksis
voibi
tiijustua
kyläläzien
talolois
da
jogapäiväzis
veššilöis
, kui
, ezimerkikse
, käziastii, kuožali
, čirpi
, sieglu
. Sen
ližäkse
suuri
vuitti
tekstois
kuvuau
luonduo
: vihmua
, tuleniškuu
, pyhäil’l’anjyryy, lundu
, päivästy
, kuudu
. Tämänpäiväzile
linnan
lapsile
perindöllizet
arbaitukset
ollah
vähäelendettävänny, ku
hyö
nikonzu
ei
nähty
suurdu
vuittii
nämmis
veššilöis
. Tundemattominnu
ollah
pertin
puulaučat, karzin
, šiižmu
, rukki
da
äijy
midä
muudu
. Erähil
kanzoil
vahnoin
arbaituksien
sijah
roittihes
uvvet
arbaitukset
. Karjalazil
tämä
protsessu pahakse
mielekse
ei
ole
kehitynnyh
. Arbaituksii
vähan
käytetäh
argielaijas, enimytten vai
lapsien
keskes
.