Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Ol’ga Ogneva. Kinnermän arbaitus
Ol’ga Ogneva
Kinnermän arbaitus
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
Karjalan
paikannimistö maltau arbaituttua .Et jogatostu kylän nimie sellitä kerras .Moizii on Vieljärven čupul olijan histouriellizen Kinnermän kylän nimi .Kyläzel on kolme nimie : Kinerma ven’akse , Kinnermy da Kinnermägi karjalakse .Kudai nimis on alguperäzembi da kui se on roinnuh , opimmo piästä perile täl kerdua .
Kuvven kilometrin piäs Vieljärven kyläspäi olii pikkaraine Kinnermy on aiga kuulužu kui Ven’al , mugai rajan tagan .Vuvvennu 2016 Kinnermy puutui Ven’an kaunehimien kylien joukkoh .Sen jälles tänne rubei käymäh endisty enämbi Vellekset Johor (vas .) da Ivan Kalmikovat hyvin tietäh oman kylän histouriedu .Kuva on otettu KKK :n VK-joukosp äi .rahvastu .Suuris linnois eläjil on mieleh puuttuo ennevahnallizeh karjalazeh kyläh , kudai ei äijäl muuttunuh jälgimäzen puolentostusuan vuvven aigua .Turistoile sanellah Kinnermän histouries , dai kerrotah , mis on tulluh kylän nimi .Sellitysty on moni , ga kudaibo on oigei ?
Kinnerin kylä
– Sanotah , ku meijän kyläs eli mužikku , kudamua kučuttih Kinnerikse .Häi oli ylen vägevy da söi kerras suuren puan lihua da kandoi yksinäh parren .Häi oli eräs enzimäzii kylän eläjii .Hänen mugah tuli meijän kylän nimi , sanou nuori kinnermäläine Ivan Kalmikov .
Sanotah , rahvas tänne azetuttih elämäh , ku ymbäri oli ylen äijy hyviä vägeviä muadu .Enne tiä kazvatettih vil’l’ua , nagristu da kartohkua .Sendäh kyläläzil nimis ei olluh hädiä , hyö ei käydy kazakoimah .Kinnermy oli bohattu kylä .Juuri sendäh Pyhän Jumaldoman jiäksindähizes časounazes oli äijy kallistu obrazua , ku rahvahal oli midä tuvva tänne .
Kalmikovan Iivanan nuorembal vellel Johoral , kudai jo mondu vuottu pidäy ekskursieloi turistoile , on vie yksi Kinnermän nimen sellitys :
– Rahvas ajettih hevol mečän kauti .Da konzu tuldih täl mäel , heijän hevol katkei jalgu .Juuri sit kohtas , kuduadu sanotah kinnerikse .Rahvas azetuttih täh kohtah da jiädih elämäh .Hyö zavodittih srojie meijän kyliä .
Kalmikovan brihačut ollah moločat .Hyö jatketah ennevahnallistu rahvahan perindyö – sanellah legengoi oman kylän roindas .Ga yhtelläh brihaččuloin sellitykset ollah muga sanotut rahvahan etimolougiet .Rahvahan keskes täh luaduh puaksuh sanellah kylien roindas .Opimmo eččie vie .
Kinnermy on Vieljärven čupun vahnimii kylii .Enzimästy kerdua sidä mainittih Oniegujärven viijendeksen verokniigois vuvvennu 1563, ga sit kohtas kus mainittih kylät , kuduat jo oldih olemas vuvvennu 1496 pietyn rahvahanluvun aigua .Sie Kinnermy on «Деревня на том же Видлозере Самсонково посиденье ».
– Meijän kylä on ylen vahnu . Se seizou täs kohtas enämbi viittysadua vuottu .Meijän kyliä yhtet sanotah Kinnermäkse , toizet – Kinnermäekse .Kinnermägi on myös pättävy nimi .Kinnermäl tulles joga puolel on mägi , sellittäy Ivan Kalmikov .
Kinnermy vai Kinnermägi ?
Kinnermy tottugi seizou mäil .Se on muga sanottuloi selgykylii .Ga myö tiijämmö , ku selgykylät roittih myöhembä , 1700-1800-vuoziluvun vaihtujes , konzu ilmasto lämbeni da korgiembil kohtil sai kazvattua vil’l’ua .Kinnermy on vähimikse kahtu kerdua vahnembi .
Ilmazen igiä Vieljärven čupun eläjät sanottih kyliä Kinnermäkse .Jälgiaigua kuuluu toinegi nimi — Kinnermägi .Kudaibo sit olis alguperäine da vahnembi ?Kyzyn nimistöntutkijal , filolougientiijon doktoral Irma Mullozel .
– Nimistön zakonat kerrotah sit , ku Kinnermy on alguperäine formu da Kinnermägi on myöhembä roinnuh . Sendäh gu Kinnermäes et piäze Kinnermäh , ga Kinnermäs piäzet Kinnermägeh .Tädä on piädykauti tutkittu suomelazes nimistös .On tovestettu , ku löydyy riädy nengostu nimie : sanommo , Längelmä da Längenmäki .Kudai on alguperäine ?Längelmä on vahnembi .Toinah Kinnermygi on vahnembi kui Kinnermägi .
Vuvven 1582 Oniegujärven viijendeksen verokniigas löydyy nimi Kinilma .Vahnois dokumentois Kinnermiä sanotah Kinermakse .Kudaibo nämis – Kinerma vai Kinelma on vahnembi ?
– Toinah tämä l-formu on vahnembi da alguperäzembi . Se tottugi löydyy 1600- da 1700- luvun dokumentois .Ližäkse itämerensuomelazis kielis on -lma-suffiksu , kudaman avul luajitah ymbäristöterminöi , on varmu Irma Mullonen .
Kuuziozazes Karjalan kielen sanakirjas löydyy äijy tämänmostu sanua : kaijelma , kaijelmo on kaidu kohtu , lahelma da laherma – pieni lahti , notkelma da notkelmo – madal märgy kohtu .Kuivelmo on kuivu kohtu , ojelma – ojaine .
– Tiettäväine , himoittas ajatella , ku tämä Kinnermy libo Kinilma kuuluu täh samah joukkoh , toizin sanojen se on vahnu karjalaine ymbäristöterminy . Ga mibo terminöi se on ?Täh kyzymykseh minul ei ole tarkua vastavustu .Minä voin vai arbailla , mi se vois olla , sanou Mullonen .
Kinerma vai Kinnerma ?
Äijygo n-kirjaindu on Kinnermy-nimes ?Yksi vai kaksi ?Sit rippuu nimen sellitysgi .Ven’ankielizes nimes on ainos yksi n – Kinerma , karjalakse tuaste sanotah Kinnermy kahten n :nke .
– Ku sit ollou kaksi n , sit vois ajatella ku tämä nimi kuuluu samah joukkoh nt-kandazien nimien kel , sendäh gu kaksi n :iä umbitavus on nt . Mugahäi .Se alguudah myö voinnus olla mitahto Kinde , Kinte .Ga mi sana sit on , minä en voi sanuo .Ku lienne täs nimes allus oli yksi n , Kinelmu tai Kinelmy , sit vois ajatella sidä , ongo täl formal midätahto yhtehisty Kinelahta-nimeh libo Kinejärvi-nimeh .Kinejärvehhäi laskou Kuuroid’ogi , kudai virduau sie Kinnermäen al , jatkau Irma Mullonen .
Päivännnouzu-Suomes on olemas Kinelahti da Kin’arvinimienke samua kandua olijua paikannimie .
– Kinahmi on mägiselländeh Päivännouzu-Savos . Kinahmo on kylä Päivännouzu-Suomes , kudaman pohjannu on vahnu kaijan lahten nimi .Nämmä nimet lövvytäh suomelazes julgavos “Suomalainen paikannimikirja ”.Sie kirjutetah , ku nimen pohjannu on karjalaine sana kinahmi , kudai on “Kalevalas ” da merkiččöy joven kulgujälgie , rotkuo , orguo , midätahto kaidua da syviä paikkua , sellittäy Irma Mullonen .
Midä yhtehisty on Kinahmil , Kinahmol da Kinnermäl ?
Midä yhtehisty vois olla Kinahmil , Kinahmol da Kinnermäl ?Kinnermäl rouno gu ei olis nimidä kaidua da syviä kohtua .Kylähäi seizou korgiel mäel .Ga puolentostu kilometrin piäs Kinnermäs Kinelahtehpäi virduau Kuuroid’ogi .Eigo sen nimi auttas arvata Kinnermän nimen arbaitustu ?Mibo on Kuura ?Irma Mullozel on moine vastavus kyzymykseh :
– Se on karjalaine terminy , kudaman merkičys on joven kulgujälgi , raiživo , vago , rotko .Sit on se rotko , kudai vois olla sama rotko , kudai on Kinahmos .Voinnusgo Kuuroid’ogi ennepäi olla Kinejogi ?Da tämä vahnu nimi on toinah jiännyh Kinejärven nimeh ?Samal se on jiännyh mäen nimeh , kudai on Kuuroijoven rannal .Tämä jogi toven virduau syväs rotkos .
Ku se ollou muga , ga karjalazet voidih tulla Kinnermäle omas roindupezäs Luadogan rannoilpäi vezitielöi myöte Kinejärven da Kuuroijoven kauti .Ennevahnashäi ei olluh muadorogoi , pidi ajua vetty myö kezäl venehil da talvel jiädy myö suksil da ries .Mikse uvvet eläjät vallittih juuri tämän kohtan , ei järvi - libo jogirannan ?Toinah sendäh , ku tämä oli hyvä kohtu puolistuakseh vihaniekois Ven’an da Ruočin välizien loputtomien torien aigua .Ongo sit Kinnermy karjalazien annettu nimi ?Lopullistu vastavustu Irma Mullozel ei ole :
– Ku ajatellemmo tädä suffiksua , ga se on itämerensuomelaine .Kine-vardalole , sen alguperäle , pahakse mieldy ei ole löytty nimittumua kunnon sellitysty .Sendäh gu ei löydynyh kunnon vastinehii .Hos minä tiijängi tämän kine-vardalon ezimerkikse aiga suurel alovehel Pohjas-Ven’al .Yksi tundiettu Kinemanimine jogi virduau Kargopolin lähäl .Tämä on olluh vahnu matkujogi .Sen kauti matkattih vahnat taibalehet .Ga tädägi vie pidäy ajatella da tutkie .
Tiedomiehet vie ei voija sanuo päten , mi on Kinnermy .Toinah konzutahto jällespäi tälle nimele löydyy uskottavua vastinehtu da myö tiijustammo , mi on Kinnermän nimen tagan .
Kinnermän arbaitus
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
–
–
–
–