Тексты
Вернуться к списку
| редактировать | удалить | Создать новый
| История изменений
| Статистика
| ? Помощь
Ol’ga Dubitskaja.
Tulgua Kindahah kuundelemah zuakkunoi
Источник:
Oma mua. № 18, 2019, с. 4
Ol’ga Dubitskaja
Tulgua Kindahah kuundelemah zuakkunoi
карельский: ливвиковское наречие
Новописьменный ливвиковский
Kindahat-projektu pandih rattahile mennyt vuon kezäl. Silloi kaksi Priäžäs eläjiä nastu – Svetlana Hrebtova da Julija Tolmačova – piätettih pidiä ekskursieloi Kindahan kyliä myöte.
Svetlana Hrebtova da Julija Tolmačova jo mondu vuottu ruatah etnokul’tuuran alal, joga vuottu järjestetäh Juumoran pruazniekkua Kindahan kyläs.
– Eräs meijän tuttavu andoi meile käyttöh pienen taloin Šuojun joven rannal Kindahan kyläs. Myö panimmo sen kundoh, azuimmo sinne pienen muzein. Nygöi vastuammo sie gostii, kerdoi Kindahat-projektan alguhpanii Svetlana Hrebtova.
– Meil Karjalas on čoma luondo. Kinnermän, Kižin suaren, “TalviUkon” kel emmo voi kilbailla, sendäh piätimmö, ku pidäy olla muite karjalazinnu, tovellizinnu Kindahan karjalazinnu, jatkoi naine.
Kindahat-joukko pidäy ekskursieloi Kindahan kyliä myöte Kindahan zuakkunoin pohjal. Toiči Kindahan kyliä sanotah “ylivaldazekse valdukunnakse”, sendäh “valdukunnan rajanvardoiččii” prižmiy matkailijois pasportoi da viizoi.
Ekskursiel Julija Tolmačova ozuttau matkailijoile perindöllizii karjalazii soittimii. Vie kylän gostienke kižatah karjalazih kižoih, tansitah, juotetah heidy čuajul, sanellah da ozutetah kogo Karjalas kuulužii zuakkunoi Kindahan mužikkoih nähte.
Kindahat-joukko kirjutti Kindasovo – povorot k novoi žizni (Kindahan kylä – muutos uudeh elaigah päi) -projektan Prezidentan grantoin fondah da voitti sen grantan. Tämän projektan hantuzis Kindahan kyläh avatah Kindahan zuakkunoin pohjal luajittuloin puuvestoksien parku. Terväh nägöy päivänvalgien kaksikieline Kindahan zuakkunoi -uvvistettu kniigu.
– Terväh myö suammo kniigupainamos Kindahan zuakkunoi-kniigan. Tämä kniigu rodieu kahtel kielel – ven’akse da karjalakse. Kniigan prezentatsii kačommo pidiä kezäkuus Karjalan Kanzallizes kirjastos, saneli Svetlana.
– Kindahan kylän piälikkö Valentin Gornin andoi meile käyttöh kul’tuurutaloin. Se oli ylen pahas kunnos. Myö luajimmo TOS:n (alovehellizen yhteiskunnallizen ičehallinnon – toim.), kirjutammo projektoi da ečimmö sponsoroi, ku panna kul’tuurutaloi kundoh. Paikallizile eläjile myö uskaldimmo, ku hyö suajah tulla ilmai meijän pidoloih, kerdoi Svetlana Hrebtova.
Kindahat-joukko kaččou panna kundoh kylän kaivot, luadie puuhizii viittehii karjalan kielel. Kindahan kyläs rodieu mustolah-julaukku, kuduas voibi ostua paikallizien neroniekoin tuottehii.
Kindahat-joukko vastai jo enämbän kolmie tuhattu matkailijua Ven’an eri čuppulois da ulgomualpäigi. Kindahah kävyi matkailijoi Moskovas, Piiteris, Murmanskas, Suomes, Litvas da Avstrualiespäi. Enzimäine matkailijoin joukko otettih vastah kezäkuus 2018, mondu kerdua oli järjestetty ekskursiedu matkutoimistoloin ruadajih niškoi.
Kindahat-joukko vie on nuori, ga on jo suannuh erillizen lahjan – “Omaluaduine matku” – Zeml’a Kalevali -etnofestivualis.
– Kezäl tahtommo opastua turistoi varustamah Karjalan perindöllizii syömizii. Kezäl ruadajua rodieu enämbi – poigu neveskänke tullah abuniekoikse, sanoi Svetlana.
Syvyskuus Kindahat-joukko kaččou avata Etnoaktiv-luagerin školaniekkoih niškoi, ku opastua heidy pidämäh ekskursieloi Kindahan kyliä myöte. Kaksi lastu jo ruadau täs projektas – Julija Tolmačovan poigu Daniil opastau turistoi soittamah puhundusoittimil da Svetlana Hrebtovan tytär Sofja hyvin maltau pastua šipainiekkoi.
Ku työ tahtonetto huogavuo vesseläh tabah, suaha “ylivaldazen valdukunnan eloipaikanmerkin” pečatinke da tiijustua enämbän zuakkunua Kindahan tolkuttomih mužikkoih nähte, tulgua Kindahat-projektan ekskursieh! Kirjuttuakseh ekskursieh voibi internetas adresil vk.com/kindahat.
Štanit jalgah
Käveli nenga briha kyläl ildassah, kaččelehti. Menöy taloih yökse. Sie juotettih, syötettih. Huondeksel havaččuu meluh da jyryh. Kaččou, ga mužikku lattiel seizou ilmai štaniloi da itköy.
– Midäbo, ižändy, itket? briha kyzyy.
– Ga ostin riähkäkse ičel štanit, nikui en voi ozuo, jo mondu kerdua hyppäin! (Ennevahnas štaniloi vähä piettih, käveltih pitkis paijois).
– Kuibo hyppiät?
– Ičei kačo!
Nouzi mužikku palatil, akku alahan pidäy štaniloi. Dai mužikku hyppäi – eibo ni ugodinnuh štaniloih. Davai itkemäh da akkua čakkuamah. Otti briha hänel štanit käis, ozutti, kui net pidäy panna jalgah. Mužikku ihastui:
– Myö, kačo, emmo, velli, tiedänyh, što nenga štaniloi jalgah pannah. Toiči puoli päiviä menöy štaniloi pannes. Passibo sinul suuri, piästit bedas.
Briha lähti ielleh omil matkoil da musteli Kindahan hyviä rahvastu.