Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Alevtina Lesonen. Pienen kylän šuuri taival
Alevtina Lesonen
Pienen kylän šuuri taival
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный севернокарельский
Kalevalan
piirissä Keški-Kuittijärven hiekkarannalla šijoutuu pieni Kuušiniemen kylä .Šen nimi on oikein kaunis ta ilmottau , jotta kylä šijaiččou kuušikošša niemellä .Ka još kaččuo nykyaikaseh karttah , näkyy , jotta kylä on lahen rannalla .Niin mintähpä kylällä on šemmoni paikannimi – Kuušiniemi ?Iče niemi on melkein kilometrin piäššä kyläštä šuvimeriseh šuuntah päin .Täh myö kiinitämmäki omua huomijuo .
Huutorašta meččäpunktih
Kantaeläjät tiijetäh , jotta vielä ennein Šuurta Isänmuallista šotua tällä niemellä oli pieni kylä , huutora , kumpaista šanottih Kuušiniemekši .Šielä oli muutoma talo ta šuurie nurmija .Miun muamoni L’ubov’ Rugojeva muistau muamoh kertomukšie .
– Vuotena 1925 Kuušiniemen kyläššä elettih miun ämmö , runonlaulaja Anni Kettunen (oma šukuo Kalinina ), ukko Rišto Kettunen ta hänen vanhemmat . Hyö oltih tavalliset karjalaiset , elettih vanhojen tapojen mukah ta šäilytettih perintehie .Heilä oltih šuuret talot , aitat , kyly , venehet , pellot .Paimennušmualla käveli ta šöi heinyä karja .Nykyjähki niityt on omilla paikoillah , vain tietyšti aika mänöy ta kaikki mečittyy .Muamoni näytti miula paikan , missä šeiso hänen muamon ta tuaton talo .Vuotena 1937 nuori poika Rišto Kettunen oli karkotettu ta ammuttu Karhumäjen piirin Sandarmoh-paikašša .Annilla oli kuuši lašta : Aili , Aino , Veikko , Vilho , Vieno , Volod’a .Konša alko Šuuri Isänmuallini šota , Anni Kettusen pereh lähetettih Kuušiniemeštä evakkoh Arhankelin alovehella .Šen jälkeh koko pereh eli Uhtuošša , kertou muamoni .
Vuotena 1949 ruvettih rakentamah Kuušiniemi-meččäpunktie .Tämä uuši kylä alko tältä niemeltä Keški-Kuittijärven rannalla ta hil’l’akkaiseh leveni meččäh päin .Kartalta näkyy , jotta nykyjäh še šijoutuu lahen rannalla .Ka niinä ammusina vuosina lahta vielä ei ollun .Monta monituista vuotta näillä alovehilla kašvo meččä , oli meččäpirša , laituri , polttoaineh-ašema , monta taluo .
Vuotena 1980 Kemi-jovella avattih Jyškyjärven vesivoimala .Šen tulvašša ennein mainittu aloveh jäi vejen alla .Vejen tulva toi Kuušiniemellä vielä yhen vaikevukšen – še rupesi huuhtomah rantoja .Näin ilmešty jyrkkä ta korkie ranne .Vain vuotena 2009 še ranne oli lujennettu .
Kuušiniemen kehityš
Vuosina 1949-1953 kyläh tuli šiirtolaisveještyö Kurskin , Voronežin , Pskovin alovehilta , Valko-Venäjältä ta Ukrainašta .Vuuvven 1950 lopušša kyläššä oli rakennettu kyly , leipomo , kauppa , ruokala , vuateompelimo ta kenkienkorjuamo , voimalaitoš ta hevoistalli .Šuurin oša väještyö , miehet ta naiset , äkiet kešät ta pakkaset talvet ruattih mečäššä .Traktoristit , puunkuatajat , puškuritraktoristit , okšien hakkuajat , tukkiautojen šohverit ta uittomiehet – kaikilla heilä oli vaikie ruato .
Vuotena 1952 Kuušiniemeššä avattih tervehyšašema .Šamana vuotena avasi ovet lapšien päiväkoti .Rakennuš oli hyvin šuuri , šen lähellä oli kakši lapšenkenttyä .
Pikkuhil’l’ua kylä kašvo ta kehitty .Vähäistä myöhemmin , vuotena 1954 Kuušiniemeššä rakennettih alkeiskoulu , mi toimi 2005 vuoteh šuaten .Suali , ka kylän koulu ta päiväkoti lopetettih toimintuah .Kuušiniemen koululaiset käyväh opaštumah Kalevalan kouluh , mi on viijentoista kilometrin piäššä Kuušiniemeštä .Monet pienet lapšet käyväh Kalevalan päiväkotih .Opaššušvuuvven aikana joka arkipäivänä Kuušiniemeh tulou koulubušši , mi viey koululaisie Kalevalan keškikouluh .A iltapäivällä autobušši kulettau lapšie jälelläh kotikyläh .
Vielä vuuvven 1990 alušša pos’olkašša oli pieni hevoistalli , voimalaitoš , nellä kauppua , monella perehellä liäväššä oli omie lehmie , lampahie , kosoja , kanoja ta šikoja .
Kylän nykypäivä
Nykyjäh Kuušiniemeššä on 258 eläjyä .Toimiu kakši kauppua , pošti , kulttuuritalo , tervehyšašema ta kirjašto , kakši lapšenkenttyä , šen lisäkši on kenttä , missä nuoriso voit pelata lentopalloh .Kyläššä eläy ikäihmisie šekä nuorie pariskuntoja lapšineh .Työpaikkoja on vähän , šentäh monet ruatah Kalevalašša tahi Koštamukšešša .
Kylän kulttuurielämän keškipaikkana on aina ollun vuotena 1954 peruššettu kulttuuritalo .Šen tiloissa toimiu kirjašto .Kulttuuritaloh käyväh kylän eläjät ta šen vierahat .Joka pruasniekakši Irina Šarafutdinova ta Larisa Negatina valmissetah konserttiohjelmoja , kumpasih otetah ošua koululaiset , ikäihmiset ta ihan pienetki lapšet .
Nykyjäh kulttuuritalon ruatajat ollah vaikiešša tilašša : heilä makšetah vain puoli pohjoispalkkua ta ei ole mahollisutta käyvä esittämäh konserttija nuapurikylih .Onnakko kulttuuritalon ruatajat ei pahekšita , šentäh kun Kuušiniemeššä on hyvin monta omie pienie ta aikuhisie artistoja , kumpaset tyytyväisešti lauletah , tanššitah , kerrotah runoja ta näytetäh näytelmie kaččojilla .Kalevalan piirissä še on ainut kulttuuritalo , kumpasešša joka lepopäivä järješšetäh tanššijaisie nuorisolla .Tanššiloih tulou oman kylän rahvašta šekä vierahie lähikylistä .
Tänä vuotena Kuušiniemi täyttäy 70 vuotta .Tämän päivämiärän laškomini alko vuuvvešta 1949, konša ruatajat ruvettih rakentamah meččäpunktie .No kantaeläjät muissetah ni pieneštä kyläštä , huutorašta , vanhempien kotimuašta , mistä otti oman alkuh Kuušiniemimeččäpunkti .
Vuosijuhla on hyvin merkittävä kaikilla kyläläisillä šekä niillä , ket pietäh Kuušinientä kotikylänä .Heilä še on vuuvven šuurin , tärkein ta pitälti vuotettu tapahtuma .Ihmiset tykätäh omua kotipaikkua šemmosena , mimmoni še on ta ei tahota muuttua toiseh kohtah .
Oma mua manšikka , vieraš mua mussikka !
Pienen kylän šuuri taival
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный севернокарельский