Тексты
Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь
Stanislav Tarasov. Kyynelet
Stanislav Tarasov
Kyynelet
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный тверской
Eglein
annettih viesti : kuoli Van’a -diädö , kätkömäh ruvetah huomen .Miun mama eli meinke .Kätkömäh männä hänellä ei šua , mänijä oli ves'ma läzijä .Läksin yksin i illakši jo olin Ondr’ukovašša .Vaššattih pertipuolešša Man’a -buabo i San’a , hänen poiga .Kyžyttih :
– Midiä ei tullun muamo š ?Ušto že tuaš läziy , tuaš serča ?
– Läziy äijäzeldi , šanoin .
A iče kačoin Man’a -buaboh , ynnäh iho i šilmät puhalluttih , ušto äijän it’ki .Midä miula piäh tuli , kohti šilmih šaneliin :
– Ka i piäzit muokista , buabo .Äijäzen tervehyttä kavotit hänenke .
Buabo kodvan iänettä oli , nošti miuh puhaldunnuot šilmät : nägyö myöt’ , dogadiin , läksi järie -järie kyynel’ .Liččuači miun ryndähih i šanou :
– Poigane , miula händä kallehembua ei ollun nikedä , nimidä !
– Prosti , pahoin šanoin !
Niin i läksin pokoiniekan luoh .Kačoin Van’a -diädön ihoh i iččienke pagizen :
– Ka , Iva -diädö , enämbi Man’a čigarkašta jo i ei kiärällä , enämbi olgupiällä kylyzeh ei šuatalla .
Kylän kätennät kaikkualla ollah yhenmuozet : muissutellah kaikki kylä , kalmoilla ajetah vain omat i ket vägövemmät .Kätennäštä tulet , jo stola varuššettu , kaikki , sinčo i perti , pyyhitty .Muissutellah viikon .Enžimäzet stolan taguah istuočetah mužikat , šiidä naizet .
Man’a -buabo , kuin muissan , pertissä iänellä ei it’ken , a kalman piäldä lieni ottua yššällä i šuattua regeh .It’ki kaikella iänellä .Niin it’kietäh vain lapšet i nuoret naizet .San’alla kyynelie pidiä ei šuanun .Midä peittiä – buaboh kaččuos’s’a i meilä kyynelet lähtei .
Kätennän jälgeh kodih ajuas’s’a (šuatettih hebozella ) kaiken dorogan duumaičin :
“Midä niin Man’a -buabo itki ?Vägeh ottima kalman piäldä .Van’a hänen oli paralizuidu , ei paissun , mahto šanuo vain : “Da -da -da ” i “Vo -vo -vo ”.Viizitoista vuotta olgupiällä kando jogo šuovattua Van’ua kylyh .Iče pezi , iče čigarkua hänellä kiäri , konža ei ollun papiroskua .Kiät i jallat Van’a -diädöllä oldih rissikkeh paralizuidu , i pertie myöt’ hiän vain lyydeli .”
Näinke duuminke , en i nähnyn , kuin boiko tulin kodih .
Mama vaštai kyynelilöinke i enžimäne kyžyndä hänen oli :
– Että go yheššä Van’anke kät’ken i miun t’otua ?
– Emmä , emmä , a varaima , vähästä vain ei kuollun .
Kaikki šanoin , i kuin kät’kimä , i kuh koh kalman oldih kaivettu , äijä go oli rahvašta i ket .A šiidä kyžyin mamua :
– Mama , a midä t’ota niin jygiešti kät’ki , igiä hänellä on jo 63 vuotta ?
– Eu 63, on vain 53. Istuo reunah !Pagina lienöy pitkä , šanon mie šiula kaiken hiän elännän .Tiijuššat , myttynästä on karielasta !
Miula iččiellä on nyt 60 vuotta .Ammuin mamazen kät’kimä , a hänen šanondua Man’a -buaboh i Van’a -diädöh näh en unaha šurmah šua .Miän rannašša , konža kätkietäh , palkatah itkijiä .Täššä palkata ei pidän , kyynel’dä oli omua kylläldi .No ka tua järie kyynel’ Man’a -buabon nägyö myöt , konža hiän liččuači miuh , i maman šanonda – ne ollah kuin yksi hengi .Muissan , mie mamalla ennen hänen šanondua plakkain :
– Toine ihaštuis' tädä kätendiä , a Man’a -buabuo mie en malta .
– Et i malta , poigane , tule istuo reunah . Ka työ šuačetta naizenke toine toista , mie niän .A kuin hyö šuattih , miän aigah mie žemmuos’t’a en nähnyn !Myö kažvattima teidä kuuži lašta , a ka šuaččima go toine toista , en i tiijä .
Viikon oli mama iänettä .Muissutteli go omua eländiä , Man’a -buabuo go , vain paginan zavodi kyynelilöinke i nagole silitti miun käzilöidä .
– Man’a oli Juablokan hutorašta , ves'ma bohatašta talošta . Heidä oli nellä čikkuo .Man’a nuorembi oli .Van’a eli Ondr’ukovašša .Talo oli keyhä , tuatto i muamo läzijät , Van’a oli ainova poiga , ves'ma ruadaja .Ruado ših aigah lesnikkänä .Oli vägövä , šoma , tukat valgiet kudrit .Kargai paremmin čiganoida , oli yhä veššelä .Paraš briha bešoudoilla .Man’a oli čikkoloista šomin , ves'ma veššelä , laulo šomah , iäni hyvä .Kuin i Van’a , yhä ruadaja .
Hutoroissa ruavotta ei eletty , ruavolla vain i šeizottih hutorat .Tiijuštuačettih hyö bešoudalla Veččinäššä .Veččinä oli šilloin yhä šuuri kylä .Van’a kučču Man’an kizuamah kadrilie .Kerran , toizen – i toine toizella miellyttih .Lähtei vaštuačennat yksičči Man’a šano Van’alla :
– Eu miula šiutta eländiä , mie šilma šuačen .Davai naiččiečemma .Et ota milma , mie iččieh panen kiät , elämäh šiutta en rubie .
Van’a moni päiviä kuin humalašša käveli .Hiän ammuin šuačči Man’ua , vain varai šanuo : hiän keyhä , a Man’a bohatta .
Man’an roditel’at , kuin tiijuššettih tämän dielan , tyttärellä šanottih :
– Unaha ken on Van’a .Eliässeh šiun jalgua häneššä ei lie .Hänellä i omua pertie eule , eläy tuaton i muamon niššalla .Unaha , vanhakši tytökši jiät , a miehellä Van’ah et lähe !
Man’a Van’alla kaiken paginan tuaton šano .Iče itkemäh :
– Elämäh šiutta en rubie !
Van’a kabui hänen i šano :
– Pidäy eliä !Vain elämäh rubiet miunke !Elä šiännytä roditel’oida i vuota milma .Tulen ottamah en keyhänä .Šuau go vuottua vuoži , kakši , kolme ?
Man’a vaštai :
– Vuottamah rubien ijän , nikellä toizella miehellä en lähe !
Keyhät oldih Van’an muamo da tuatto , a hajukkahat .Van’a heilä kaikki šaneli i jälličekši šano :
– Man’atta miula eu eländiä .
Myödih hyö ainovan lehmän , oššettih meččiä .Mečän annettih Van’alla , kuin hiän oli lesnikkänä , reunašša .Šillä vuuvella Van’a šeizatti yksinäh koin , niitti äijän heiniä .Toizena vuodena ošti lähtömän da kakši lammašta .Koin opšeičči – iče näit , mytyš on kodi .A tanhuot , min šuurehuot !Šeizatti eländäh varoin .
Suattoloida Van’a ei työndän , a läksi iče Juablokkah .Tuli Morozovih – Man’a oli Morozovin roduo – i šano :
– Tulin iče suataimah Man’ua .Suatto mie olen paha , a mužikka lienen paraš .Että anna hyväzešti Man’ua , otan vägeh !
Da näinke šanoinke i uidi , ei ruven vuottamah , midä vaštah šanotah .A illalla Man’a iče Ondr’ukovah tuli Van’an kodih , ei pidän vägeh ottua .
Venčaiččiečettih Stuanušša .Kaikin , ket oldih kiriköššä , paistih :
– Toine toizella varoin ollah šyndynnyöt .
Molen šomat , veššelät .Suad’bua šuurda ei ollun .
Ruvettih elämäh .Man’an käzilöissä ruado kizai .Kolmešša vuuvešša heilä oli jo oma hebone , lammašta täyži tanhuo , kanua , krollikkua – ei ollun luguo , jogo vuotta kakšin poččiloin .A konža šyndy San’a , yššäššä Man’ua Van’a kando .Keräi stolan , kučču kaiken kylän .Kaikki mužikat juotti , iče kargajau , Man’ua mučottau .Tuada päiviä mie hyvin muissan .
Yksičči ajetah bazarilda myöhäzeh .A hukkua ših aigah mečäššä oli äijä .Ruvettih hukat tavottamah heidä .Hebone koržuu , kiiristeliečöy .Man’a ves'ma pölläšty , a Van’a vain nagrau :
– En jo hukilla šyödäväkši šilma ottan !
Van’alla keralla oli otettu ružja .Lesnikkänä ruado , niin hänellä voičči ružjua pidiä .Šai ružjan i yhen hukan tappo .Hebone ammunnašta kuin koppai , vähästä Van’ua ei kavottan .Man’a kergei pijäldiä ambujua .Niin kočulla kyläh i tuldih , vain nagretah .Van’a hevošta lažettuašša Man’alla šanaldi :
– Elä varaja nelläšorkahista hukkua , a varaja kakšišorkahista !
Elettih , ei go toine toizeh ravahettu .Toine toizelda ruaduo kissottih .Konža liettih kolhozat , molen kirjuttuačettih kolhozah .Hebone lieni andua šinne , annettih i lehmän .Žuali oli , vain muozet aijat oldih , pidi andua .
Elettih hyvin .Oldih nuoret , vägövät .Eliä i eliä bö heilä , da hämmendi kaiken eländäzen voina .
Enžimäzeššä kuušša Van’an jo otettih voinah .Mytyš oli luja mužikka , a kyynelet lähtei :
– Ka , Man’a , näidä hukkie i mie varajan .Toruamah rubien , kuni paloiksi ei revitellä .Andannou Jumala – elošša tulen !
Ka šie šanelit , kuin it’ki Man’a kalman piällä – ka niin it’ki i šilloin .Kabui Van’an , ei lašše .
Moni kerdua unohtuači , moni ildua mäni kylä verejin tagah : kaččou meččädorogah , kummas’t’a myöt’ Van’a läksi , iteldäy i kuin humalašša kodih kopittau .Šiidä rubei vaštuamah jogo päiviä poštua , vuotti kirjua .Ei proidin i kuuda , tuli viesti : Van’a venyy gospital’ašša Moskušša .
Man’a enžistä šego , ves’ma ravizi , it’ki , unohtuači .A huomnekšella hänen kyynel’dä jo niken ei nähnyn .Yön aloh lieni Man’ašta “mužikka ”: šormet kulakošša , šanoih skuuppa , šilmistä , ušto kyynelilöinke , ruadostin kado .
Otti dorogah šyömistä , dengua i läksi Moskuh .Bol’ničan ves’ma väliän löydi .Mäni vanhemman luoh i šano :
– Mie olen Suvorovan Ivan Ivaničan naine .Ožuttakkua , midä on hänenke ?
Vrača šeizaudu reunah i kačahti šilmih .Šiinä Man’a kaikki malto : Van’anke on ves’ma pahoin .Hiän šano :
– Ožuttakkua myttynästä l’uubo , en pölläššy , hiän on miun oma .
I ni yhtä kyynelyttä ei kirvottan .
Konža mändih paluattah , šilmät Man’an proijittih kravattiloida myöt’ i pietyttih kravattih , missä dogadittih valgiet kudrit i šilmät golubazet .Konža ne vaštuačettih Man’an šilminke , golubazista lähtei kyynelet .Man’a tuli reunah , painu , kabui , kodvan veny Van’an ryndähillä – i ni yhtä kyynel’dä !Van’an ihošta vain kyynelie pyyhkeli .Šiidä nouzi , kačahti salduattazih : kaikin it’kietäh .Vrača tuli reunah i šano :
– Suvorov on paralizuidu , ei pagize .Voit ottua , voit jättiä .
Man’an iho lieni pattie i hiän kaikella paluatalla šano :
– Kyynelilöillä ei šyötetä , ei parenneta .Auttakkua pojiezdah šua šuattua , a šieldä myö iče Van’anke mänemmä .
Ka niin Man’a Van’an i toi kyläh : olgupiällä – suamis ägieh aigah – Veččinäštä Ondr’ukovah , nellä virštua .Toi kodih i San’alla šano :
– Ka , poigane , tämä on šiun i miun vellat , ni yhtä pahua šanua hänellä et šanois .Šiun tuatto ando iččien hukilla , vain eläzimä myö .Kabuo i anna šuuda tuatolla š !
Van’a it’köy , a poiga mučottau .
Täh šuaten Van’a lyydeli .Kiät i jallat oldih tukuttu rissikkeh , voičči vain istuo .Šie i iče tiijät , iče näit .
Jygie oli Man’alla , vain hänen kyynelie emmä nähnyn .Rahvahašša ei it’ken i koissa ei ravissun .Yksičči vain nošti iänen Van’ah , konža hiän piällä vatkai šeinäh päin , missä ennen rippu ružja , i šilmillä kyžy : “Missä on ?”
Man’a enžimen rätkähti :
– Unaha , mi on šurma !Olet elošša šie , i kodi elävä .Pertih viluo elä tuo !Kuni elät , i pertissä lämmin .Kačahalla vielä vain pahoin , vičalla kuin lapšen perran !
Van’a muhahti , piällä vatkuttau : “En rubie .”
Ka i kaikki , poigane .A šie šanallit : “Piäzit muokista .”
Mie varajan , vain ei läzeydyis’ miun t’ota .”
Mama iänisty .Vuotin , midä vielä muissuttau , midä šanou .Kačahin häneh , a hiän it’köy , tullah kyynelet nägyö myöt’ .A šiidä vielä miula go , iččiellä go šano – šil’mät hänen kačottih kunne ollou edäh :
– Tämä armahuš oli Jumalašta .Andakkah Jumala kaikilla žemmuos’t’a .
Šiidä tuaš iänisty .
En nimidä mamalla mie šanon , en häkyttän hänen kyynelillä .Midä tullah , midä muissutellah , omua go igiä , vierašta go , kyynelet ei šanottu miula , šanottih vain mamalla .
Šillä že vuuvella i Man’a -buabon kätkimä , kahekšan kuuda eli Van’an kätennän jälgeh .Läzi vain kolme päiviä .Ennen kuolendua kergei šanuo :
– Ka , Van’a , kakši kerdua šiun luoh tulin , vaštua i kolmaš kerda , enämbi emmä eruo .
Iho hänen oli ihaštun , ei kirvonnun ni yhtä kyynelyttä .
Kyynelet
карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный тверской
–
–
–
–
“
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–