ВепКар :: Тексты

Тексты

Вернуться к списку | редактировать | удалить | Создать новый | История изменений | Статистика | ? Помощь

Tatjana Berdaševa. Šytytä oma päiväni pimiekuušša!

Tatjana Berdaševa

Šytytä oma päiväni pimiekuušša!

карельский: собственно карельское наречие
Новописьменный севернокарельский
Aikaseh huomenekšella Nuuškumuikkuni havaččeutu omašša teltašša ta huomasi, jotta Muuminotkoh tuli šykyšy”.

Tietyšti, mie en ole Nuuškumuikkuni, ka šykyšy jo aikoja tuntuu ilmašša. A nyt alko jo i pohjosen pimein vuuvvenaikapimiekuu. Lyhyöt päivät, lujat vihmat ta rekänenät ei lisätä hyvyä mieltä.
Toičči pimiekuuta šanotah vuuvven depressiivisimmäkši kuukauvekši ta vaikiekši ajakši: kešä loppu, kultani šykyšy niise, a Roštuota šuau vielä vuottua.
Pitäykö olla pahašša mieleššä koko kuukauven? Ei tietyšti. Mie otin vihkon ta rupesin smiettimäh, mi vois lämmittyä milma täššä pimiekuušša. Keinot rotiuvuttih tavalliset ta universaliset. Kerron teilä niistä. Tärkietä on še, jotta ne keinot ei jiätäis vain paperilla.
Täštä löytyy pienie aškelie, jotta pimiekuu ei ois niin hämärä, ka ois kirkaš ta kojikaš.

KOTIKOJIKKUŠ
On niin ikävä illalla myöštyö työštä viluh kotih, missä vuattiet on työnnelty eri šuuntih ta aštietki šeisotah pešömättä.

Još kevyällä myö šiivuomma pirttie tarmokkahašti, a kešällä šen tilah lepyämmä luonnonhelmašša, niin myöhäsenä šykyšynä ei ole voimua mihinkäh. Ka nyt ei ni tarviče alottua šuurta šiivoušta, vet ošittain työ šujuu paremmin: vähitellen luomma pois joutavie esinehie, korjuamma šijan heti, konša noušemma šänkyštä, heti panemma vuattiet škuappih, pešemmä kupit ta luuvvat šamašša šyönnin jälkeh. Še ei ole jykie työ eikä še vie äijän aikua.
Kotikojikkušta lisätäh vielä kynttilät, pehmie täkki ta kotiruuvvan tuokšu.

RUOKA TA JUOMISET
Lämmintä lisyäy tunnehta lohikeiton pul’putuš kattilašša šekä keittijöštä levievä vašta paissetun omenapiiruan tuokšu ta mavuštehilla täyši glintveini.

Ruumillinimie”, šamoin kuin ni šielullinimie”, niise tahotah lämpyö ta kylläisyttä. Makie ruoka ihaššuttau ruumista, šamoin kuin mieltäki. A ruuvvan luatimini omahisien kera yhistäy perehtä ta lämmittäy kuin ruumista, niin ni šieluo.

MIELIRUATO
Pimeinä iltoina himottau hommata mitänih mukavua ta rauhallista.
Myö, aikuhiset, šanomma šitä työtä mieliruavokši.
Yksi tykkyäy lukomisešta. Pimiekuušša on parempi valita mukava ta mielusa kirja, missä ei ole dramattisie ta kauheita juonija.
Toini šuattau tikuttua, onnakko jo pitälti ei ole pitän tikutuštikkuja kiäššä. Nyt on paraš aika tikuttua kaunis kaklapaikka.
Kolmaš mahtau piiruštua (tosinah kaikin myö ošuamma piiruštua, pitäy vain antua ičellä lupa ta roheta).
Myö, europpalaiset, otamma huomijoh vain ruavon tulošta. Nyt pitäy kiinittyä huomijuo iče prosessih. Entä tuloš? Tulokšena on teijän rauhallisuš ta šopušointu.

ŠYKŠYNI MATKUŠTAMINI
Šykyšyllä voit männä lämpimäštä ta kojikkahašta pirtistä vain mielenkiintoista matkua eččien.
Šyyšmatkuštamini on vakava ta miettiväini uinta elämän virrašša. Kerran šykyšyllä mie kävin Viipurissa ta ihan rakaššuin kaupunkin vuahteramaisemah ta omaluatuseh arhitektuurih.
Nyt mie halusin käyvä Europašša, ekšyö Prahan kaitasilla kavuilla ruškietiilisien talojen kešen, lämmitteliytyö pienissä kahviloissa ta ottua kaunehie muššanvalkeita valokuvie.
Viuhakka vauhti, joukkomatkojen šuuri miärä ta kaupoissa käynti jiähäh toisekši kerraksi. Pimiekuun matkuštamini on toisenmoini.

TOISET IHMISET
Lopukši neuvosin tuttavuštuo mihnih hyväh ihmiseh.
Še on hyvin tärkietä kirkkahašša šyyšistorijašša. Tämän ihmisen pitäy olla hyvämielisenä ta ymmärtäväisenä. Hänen ei ole pakko olla hyvin lähisenä meilä arkielämäššä.
Kuni tietokonehet ei opaššuttu antamah meilä lämmintä ihmisyhtevyttä ta heistä ei tullun mukavua pakinakaverie, niin ruvekka, ihmiset, pitämäh yhteyttä!
Lämmin pakina lapšen kera koissa, vanhukšen kera puistošša tahi tapuamini toverin kera, kumpaista monta vuotta et ole nähnyn voijah luatie ihmettä.
Myö kaikin elämmä yhtä aikua muajilmašša ta hoti meijän elämät ollah toisenmoisie, ka kuiteski myö vaikutamma toini toiseh. Antakkua omua lämpyö lähisellä ihmisellä. Olen varma, jotta annettu lämpö myöštyy teilä jälelläh.
A konša šiämeššä paistau oma päiväni, niin on lämmin äšen vilušša pimiekuušša!